ಅನಿವಾಸಿಯ ಬಂಧುಗಳಿಗೆಲ್ಲ ನಮಸ್ಕಾರಗಳು. ಈ ಶುಕ್ರವಾರ ದಿಢೀರ್ ದೋಸೆಯಂತೆ ಕೊನೆಯ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಕವನಗಳು, ಡಾ. ರವಿರಾಜ್ ಉಪ್ಪೂರರ ಹಂಚಿನಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದವು. ಮೂಲತಃ ಉಡುಪಿಯವರಾದ ರವಿರಾಜ್, ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ತಜ್ಞರು. 2010ರಿಂದ ಇಂಗ್ಲಂಡಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿ-ಪುತ್ರರೊಂದಿಗೆ ವಾಸವಾಗಿರುವ ರವಿರಾಜ್ ಕವನ ಗೀಚುವುದಲ್ಲದೇ (ಅವರದೇ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ), ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲೂ ಆಸಕ್ತಿ ಉಳ್ಳವರು. ಬನ್ನಿ, ಏನು ಹೇಳುತ್ತಾರೋ ನೋಡೋಣ – ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಗುಡೂರ, ಸಂಪಾದಕ (ಸಬ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್).

***********************************************************************

ಪಯಣವೆಲ್ಲಿಗೋ ತಿಳಿಯದೇ ಹೊರಟಿರುವೆ 
ಗಾಣದೆತ್ತಿನಂತೆ ತಿರುಗುತಿರುವೆ ಗುರಿ ಇಲ್ಲದೇ 
ಬಂದಿರುವುದು ಒಬ್ಬನೇ... ಹೋಗುವುದೂ ಒಬ್ಬನೇ 
ನಡುದಾರಿಯಲೊಂದಿಷ್ಟು ನಲಿಯಬಾರದೇ 
ಕಲೆಯಬಾರದೇ ಒಂದಿಷ್ಟು ನಿನ್ನಿಷ್ಟದ ಜೀವಗಳೊಡನೆ ?
ಯಾಕೀ ಬಿಗುಮಾನ ... ಇಲ್ಲಿಯದೇನೂ ನಿನ್ನದಲ್ಲ 
ಜೋಳಿಗೆಯ ಭರಿಸಿಕೋ ಪ್ರೀತಿ ಸ್ನೇಹದ ಭಂಡಾರವ
ನಿನ್ನೀ ಬಾಳಿಗೆ ಅದುವೇ ನಿನಗಾಧಾರವು

*******

ಮೊದಮೊದಲು ತೊದಲಿ ನಡೆಯುವಾಗ 
ಕೈ ಹಿಡಿದು ನಡೆಸಿದೆ ನೀನೆನ್ನ 
ಮಡದಿಯ ಕೈ ಹಿಡಿದೊಡೇ ಮರೆವೆನೇ 
ನೀನಿತ್ತ ಕೈಯ ಆಸರೆಯ?
ನಿನಗಾಗುವೆ ನಾನಾಸರೆ 
ಮುಪ್ಪಿನಲಿ ನಿನ್ನ ಕೈಗೋಲಾಗಿ ತಾಯೆ

*******

ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳು 
ಸುರುಳಿ ಬಿಚ್ಚಿದರೆ 
ಉರುಳಿ ಹೋಗುವುದು 
ಮರಳಿ ಬಾರದ ಕಾಲದ 
ವಿರಳ ಕ್ಷಣಗಳು ಮನದಾಳದಲ್ಲಿ

*******

ಮಿನುಗುವ ನಕ್ಷತ್ರ ಕಂಡಾಗಲೆಲ್ಲ 
ಮಲಗುವ ಅನಿಸುತ್ತದೆ 
ಮನಸಿನ ತುಂಬೆಲ್ಲ ತುಂಬಿರುತ್ತೆ 
ತಾರೆಯರ ತಾರಾಗಣ 
ಎದ್ದು ನೋಡಿದರೆ ಇನ್ನೂ 
ಬೆಳಕೇ ಹರಿದಿಲ್ಲ .... ಬರೀ ಕನಸುಗಳು 
ರವಿಯ ಆಗಮನಕೆ ಮಾಯವಾಯಿತೆಲ್ಲಾ 
ಕನಸಿನ ತಾರಾಗಣ .... 
ಮರೆಯಾದವು ಎಲ್ಲಾ  ಅಸಂಖ್ಯ ಮಿನುಗುತಾರೆಗಳು 
ಉಳಿದದ್ದು ಬರೀಯ ನಿದ್ರೆಗೆಟ್ಟ ರಾತ್ರಿಯು,
ಹಗಲಿಡೀ ಕಾಯಬೇಕಲ್ಲ ಇನ್ನು 
ಮಿನುಗು ತಾರೆಯರ ನೋಡಲು ... 
ಕನಸಿನ ರಾತ್ರೆಯ ಕಳೆಯಲು

*******

ನೀಲಾಕಾಶ ಹೊಂಬಣ್ಣದ ರಾತ್ರಿಯುಡಿಗೆ ತೊಟ್ಟು 
ಕಾಯುತಿರುವಳು ಪ್ರಣಯಕ್ಕಾಗಿ ತಿಂಗಳೊಂದಿಗೆ 
ಬಾಗಿಲಲಿ ನಿಂತು ಇಣುಕಿ ನೋಡುತಿಹನು ಬೆಳಗಿನ ಗೆಳೆಯ ರವಿ 
ದಣಿವಾಗಿಹ ನಮಗೆಲ್ಲ ಇವರಿಬ್ಬರ ಪ್ರಣಯ ಪ್ರಸಂಗವೇ ಒಂದು ಮನೋರಂಜನೆ ..

*******

ಗೌತಮನಿಗಾಯಿತು ಜೀವನ್ಮರಣದ ಲೆಖ್ಖಾಚಾರ
ಅರಳೀಮರದಡಿಯಲ್ಲಿ 
ನನಗರಿವಾಯಿತು ಮುಂದಿನ ಜೀವನದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ 
ಅಡುಗೆಮನೆಯ ಸಿಂಕಿನಲ್ಲಿ 
ಹತ್ತಾರು ಪಾತ್ರೆಗಳ ತಿಕ್ಕಾಟದೊಂದಿಗೆ 
ತಿಳಿದಿರಲಿ ನಿನಗೆ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ಮರ್ಮ ಇದೆಂದು 
ಆಸೆಯೇ ದುಃಖ್ಖಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಎಂಬುದೀಗರಿವಾಯ್ತು 
ಸಾವೇ ಇರದ  ಮನೆಯ ಸಾಸಿವೆಯಂತೆ
ನೀ ಆಸೆ ಪಡದಿರು ಜೀವನದಿ ಬರೀ ಸುಖವ 
ಅದುವೇ ಬುದ್ದನಿಗೆ ನೀ ನೀಡುವ ಗೌರವ

*******

ದಟ್ಟ ಕಾಡಿನಲಿ  ಮದ್ದಾನೆಯ ಮದಿಸಬಲ್ಲೆ 
ಇಟ್ಟ ಬಾಣದ ಗುರಿಯ ಬದಲಿಸಬಲ್ಲೆ 
ಕೊಟ್ಟ ಮಾತನೂ ಮುರಿಯಬಲ್ಲೆ 
ಮಾರುತತನುಜನ ಮುರಿದಿಕ್ಕಬಲ್ಲೆ 
ಆದರೆ ನನ್ನಾಕೆಯನು ಸೋಲಿಸಲಾರೆ, ಮಾತಿನ ಮಲ್ಲೆ 
ಏನಾದರೂ ಆಕೆಯೇ ನನ್ನ ನಲ್ಲೆ

*******

ನಿನ್ನ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಮರೆಯಾಗಿಸಬಲ್ಲೆ ಪ್ರಖರ ರವಿಕಿರಣವನ್ನೇ 
ಕರಗಿ ನೀರಾಗಿ ಸುರಿಸುವೆ ನೀ ಮಳೆಯ ಬರೀ ವರ್ಷಋತುವಿನಲ್ಲಿ 
ನನ್ನಾಕೆಯೋ ... ಮರೆಯಾಗಿಸಬಲ್ಲಳು ನನ್ನಾಲೋಚನೆಗಳನು 
ತನ್ನ ಮಾತಿನ ಮೋಡಿಯಲ್ಲಿ 
ಮತ್ತೊ ... ಸುರಿಸಬಲ್ಲಳು ಕಣ್ಣೀರಿನ ಮಳೆಯ 
ಸರ್ವ ಋತುಗಳಲ್ಲೂ!

*******

ರೀ... ತರಕಾರಿಯ ತರಲು ಹೊರಟಿರೇ 
ನನ್ನವಳು ಅಡುಗೆಮನೆಯಿಂದಲೇ ಉಲಿದಳು 
ಚರ್ಚೆ ಮಾಡದೆ ತಂದರೆ 
ಸಿಡುಕುವಳು ನಿಮಗೇನೂ ಬಾರದು ಉಳಿಸಲು 
ಮತ್ತೆ ... ತಂದಿರುವ ತರಕಾರಿಗಳೋ ಬರೀ ಹುಳಗಳು !!!.

*******

ಕಾಳ್ಗಪ್ಪು ನಾನು ನಿಶೆ
ಎಂದವಳು ದುಃಖದಲಿ
ಕಣ್ಣೀರ ಸುರಿಸುತಿರೆ
ಅವಳಶ್ರು ಬಿಂದುಗಳು
ಬಾನ ಬಯಲಿನ ತುಂಬ
ನಗೆಯ ನಕ್ಷತ್ರ ಮಿನುಗಿದವು

*************************

- ರವಿರಾಜ್ ಉಪ್ಪೂರ್

ಅನಿವಾಸಿ ಮಿತ್ರರಿಗೆಲ್ಲ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ಶುಭಾಶಯಗಳು. ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದ, ನಾವು ಬೆಳೆದುಬಂದ ಜಾಗದ ನೆನಪಾಗುವುದು ಸಹಜ. ಮನೆ, ಜನ ನೆನೆಸಿಕೊಂಡು ಮನಸ್ಸು ಚಿಕ್ಕದಾಗುವುದೂ ಸಹಜವೇ. ಆದರೆ ವರ್ಷಗಳು ಉರುಳಿ ಕಾಲ ಬದಲಾದಂತೆಲ್ಲ, ಎಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಹೊಂದದ ಹೊರತು,  ಪರ್ಯಾಯವಿಲ್ಲ. ಹಳೆತನ್ನು ಮರೆತು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಬದುಕನ್ನ ಅರಿತು, ಬಾಳಿದರೆ ಸಂತಸ ತನ್ನದಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. ಇದು ಸುಲಭದ ಕಾರ್ಯವೇನಲ್ಲ.  ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ನಡುವಳಿಕೆ ಇದ್ದವರಿಗೆ ಬದಲಾವಣೆ,  ಭಾವುಕರಿಗಿಂತ ಲೇಸು ಎನ್ನಬಹುದು. ಆಂಗ್ಲನಾಡಿನ ನನ್ನ ಅನುಭವದ ದೀಪಾವಳಿ ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ  ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವೆ. 

ದೀಪಾವಳಿ  ಹೋಗಿ ದೀವಾಲಿ ಆದದ್ದು ….

ವಲಸೆಗಾರರ ಹಬ್ಬ 'festival of lights' ಆಂತಾಗಿ,
ಏಕೈಕ  ಗುರುತಿನ, ಆನ್ಲೈನ್ ಹೆಸರಿನ ದೀವಾಲಿಯಾಗಿ.
Gunpowder, treason and plotನ ದಿನಕ್ಕೂ ಹತ್ತಿರವಾಗಿ,
ನಮ್ಮ ಪಟಾಕಿಯೋ, ಆಂಗ್ಲರ ಧಮಾಕಿಯೋ ಗೊಂದಲವಾಗಿ

ಜೆಲೀಬಿ, ಲಡ್ಡು, ಕಜ್ಜಾಯಗಳ ಜೊತೆ ಚಾಕಲೇಟ್ ಸೇರಿ,
ಚಕ್ಕಲಿ, ಕೋಡುಬಳೆ ಜೊತೆ crisp ನ ಗರಿಗರಿ.
ಪಿಜ್ಜಾ ,ಬರ್ಗರ್ ಗಳಿಗೂ ಇಂದು ಆಹ್ವಾನ ಇದೇರಿ
ದೀವಾಲಿ  ದಿನಾಂಕ ಯಾವತ್ತಿರಲಿ, 'ಆ ವೀಕೆಂಡ್ನ' ಹಬ್ಬ ನಮ್ಮ ಪರಿ.

ಕುಟುಂಬದ ಜೊತೆ, ಆನ್ಲೈನ್ನಲ್ಲಿ ಬೆರೆತು, ಮಾತಾಡಿ,
ಹತ್ತಿರದ, ವಿಸ್ತೃತ ಕುಟುಂಬದವರೆಲ್ಲರ ಓಡಗೂಡಿ,
ಎಲ್ಲರ ಮನೆಗಳ ಉತ್ತಮ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳ ರುಚಿ ನೋಡಿ
ಸುರ್ ಸುರ್ ಬತ್ತಿ , ಹೂವಿನ ಕುಂಡಗಳ ಆಟವಾಡಿ.

ಅನಿವಾಸಿಯಾದರೇನು ಹಬ್ಬ ನಿವಾಸಿಯಲ್ಲವೇನು?
ಎಲ್ಲಿದ್ದರೇನು ದೀಪಾವಳಿ  ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಬಾರದೇನು?
ಹಿತೈಷಿ, ಸ್ನೇಹಿತರ ಬಾಂಧ್ಯವ್ಯ, ಸಂಬಂಧಗಳ  ವೈಶಿಷ್ಠ್ಯ
ಅನಿವಾಸಿ, ನಿನ್ನ ಈ ದೀವಾಳಿ ಹೊಸ ಕೊಡುಗೆ, ಹೊಸಬಗೆಯ ಅದೃಷ್ಟ. 


- ಡಾ.  ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ ಗೌಡ

******************************************

ಆತ್ಮೀಯ  ಓದುಗರಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ

ರುಚಿಯಾದ ಅಡಿಗೆ ಮಾಡುವದು ಕಷ್ಟವೆಂದರೆ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ತಿನ್ನುವುದೂ ಕೂಡ  ಕಷ್ಟವೆಂಬುವುದು  ಬಹು ಜನರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರಿಲರಾರದ ಸಂಗತಿ ಇರಬಹುದು . ಪ್ರಪಂಚದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಲ್ಲಿ ತಿನ್ನುವ ಆಹಾರ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದರೆ, ತಿನ್ನುವ ಪದ್ಧತಿ ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ನಾನು ಮೊದಲು ಸಲ ಈ ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಫೋರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಚಮಚ ಹಿಡಿದು ತಿನ್ನಲು ಹೋಗಿ ಹಾಗು ಜಪನೀಸ ನೂಡಲ್ಸನ್ನು ಕಡ್ಡಿಯಿಂದ ಎತ್ತಲು ಹೋಗಿ ನಗೆಪಾಡಾಗಿದ್ದು ಇನ್ನೂ ನೆನಪು. ಡೈನಿಂಗ್ ಟೇಬಲ್ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಆರಾಮವಾಗಿ ತಿನ್ನುವವರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದು ಹಾಸಿದ ಚಾಪೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ತಿನ್ನಲು ಹೇಳಿದರೆ ಎಂಥ ಕಷ್ಟವಾದೀತು? ಇಂಥ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಸರಾಳವಾಗಿ ಜುಳು ಜುಳು ನೀರಿನಂತೆ ಹರಿಯುವ ‘ ಹರಟೆ ‘ ಓದಲು ಸಿಕ್ಕರೆ ಮನಸಿಗೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಖುಷಿ ! ಇಷ್ಟು ಸಲೀಸಾಗಿ  ಹರಟೆಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಗೌರಿ ಪ್ರಸನ್ನನವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಇನ್ನ್ಯಾರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯ? ಬನ್ನಿ, ತಪ್ಪದೆ ಅವರ ಹರಟೆಯನ್ನು ಓದಿ ಆನಂದಿಸಿ .

ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರ ಜೀವನದಲ್ಲೂ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಪ್ರಭಾವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರಭಾವ ಇರುವದು ಸಹಜ. ನನ್ನ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದತ್ತ ಅಭಿರುಚಿ ಬೆಳೆಯಲು ಕಾರಣರಾದವರು ನನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ್ತಿ ‘ತ್ರಿವೇಣಿ’ ಯವರು . ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧ ಅವರ ಹುಟ್ಟುದಿನ . ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ಅವರಿಗೊಂದು ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕ ನಮನ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಸಣ್ಣ ಬರಹವನ್ನು ಬರೆದಿರುವೆ , ತಾವೆಲ್ಲಾ ಓದುವಿರೆಂದು ಭಾವಿಸಿರುವೆ 

ದಯವಿಟ್ಟು ಎರಡೂ ಬರಹಗಳನ್ನು ಸಮಯ ಸಿಕ್ಕಾಗ ಓದಿ , ಹಾಗೆಯೇ ಎರಡಕ್ಷರದ ಅನಿಸಿಕೆಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಮರೆಯಬೇಡಿ 

–  ಸಂಪಾದಕ 

ಒಂದೋ ಎರಡೋ ಬಾಳೆಲೆ ಹರಡೋ

– ಗೌರಿ ಪ್ರಸನ್ನ

‘ಒಂದೋ ಎರಡೋ ಬಾಳೆಲೆ ಹರಡೋ’ ಅನ್ನುವ ಹಾಡಿನಿಂದಲೇ ನಮ್ಮ ಒನ್ನೆತ್ತಾ ಶುರುವಾಗಿ ನಾವು ರಾಕ್ಷಸ ಗಣದಿಂದ ಸಾಕ್ಷರರಾಗುವತ್ತ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಟ್ಟದ್ದು. ನಮಗೆ ಆಗಲೂ, ಈಗಲೂ ಊಟದ ಆಟ ಕೊಟ್ಟಷ್ಟು ಖುಷಿ ಬೇರಾವುದೂ ಕೊಟ್ಟಿಲ್ಲ ಅನಬಹುದು. ನಾ ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ವಿಚಾರ ಮಾಡತಿರತೀನಿ. ಈ ‘ಊಟ’ ಅನ್ನೂದು ಇರಲಿಲ್ಲಂದ್ರ ಕೆಲಸನs ಇರತಿರಲಿಲ್ಲ ಅಂತ. ನಾವೂ ಗಿಡಮರಬಳ್ಳಿಗಳ ಗತೆ ಅಥವಾ ಕೋಯಿಮಿಲ್ ಗಯಾದ ‘ಜಾದೂ’ ನ ಗತೆ ಬರೀ ಸೂರ್ಯನ ಬಿಸಿಲೋ, ನೀರೋ ಇವುಗಳಿಂದನೇ ಬದುಕೂ ಹಂಗಿದ್ರ ಯಾವ ಕೆಲಸದ ರಗಳೆನೇ ಇರತಿರಲಿಲ್ಲ. ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ಪಶುಪಕ್ಷಿಗಳ ಗತೆ ಸೊಪ್ಪು, ಹುಲ್ಲು, ಹಣ್ಣುಹಂಪಲ, ಹಸಿಮಾಂಸಗಳನ್ನು ಹಂಗೇ ನೇರವಾಗಿ ತಿನ್ನೂ ಹಂಗಿದ್ರ ಹೆಂಗಿರತಿತ್ತು..?! ಆವಾಗ ಈ ಭಾಂಡಿ ತೊಳಿ, ಕಟ್ಟಿ ಒರಸು, ಕಿರಾಣಿ ತಗೊಂಬಾ, ಕಾಸು, ಕಟ್ಟು, ಕುದಿಸು, ಬೇಯಿಸು, ಹೆಚ್ಚು, ಕೊಚ್ಚು, ತೊಳಿ, ಬಳಿ ಅನ್ನೋ ಯಾವ ಉಸಾಬರಿನೂ ಇರತಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಂಗಂದ್ರ ಈ ಊಟನೇ ಎಲ್ಲಾದಕ್ಕೂ ಮೂಲ ಅಂದ್ಹಂಗಾತು. ದಾಸರೂ ಸಹಿತ ಅದಕ್ಕಾಗೇ ‘ಎಲ್ಲಾರೂ ಮಾಡುವುದು ಹೊಟ್ಟೆಗಾಗಿ’ ಅಂತ ಇನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್ ಆಗಿ ಈ ಊಟದ ಬಗ್ಗೆನೇ ಹೇಳ್ಯಾರ ಅನಸತದ.  ‘ತಂಡುಲದ ಹಿಡಿಯೊಂದು, ತುಂಡು ಬಟ್ಟೆಯದೊಂದು ಅಂಡಲೆತವಿದಕೇನೋ ಮಂಕುತಿಮ್ಮ’ ಅಂತಾರ ನಮ್ಮ ತಿಮ್ಮ ಗುರು.

 ಊಟಾ ಏನೋ ಎಲ್ಲಾರೂ ಮಾಡತಾರ. ಮಾಡಿದ್ದಣ್ಣೋ ಮಹರಾಯ ಅಂತ ಕೆಲವರು ತಾವೇ ಕೈ ಸುಟಗೊಂಡು ಬಾಯಿನೂ ಸುಟಗೋತಾರ. ಇನ್ನ ಕೆಲವರು ಏನೂ ಬಿಸಿಯಿಲ್ಲದೇ ಖಮ್ಮಗ ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ಮಾಡಿ ಹಾಕಿದ್ದನ್ನ ಸುಮ್ಮ ತಿಂದು ಬಿಮ್ಮಗಿರತಾರ. ಮತ್ತೂ ಕೆಲವರು ತಿನ್ನೂತನಾ ತಿಂದು ಆಮ್ಯಾಲೆ “ಹೋಳ ಭಾಳ ಹಣ್ಣ ಬೆಂದಾವ ಅಂತಲೋ, ಬ್ಯಾಳಿ ಬೆಂದೇ ಇಲ್ಲ” ಅಂತನೋ ಕಿಟಿಪಿಟಿ ನಡಸಿರತಾರ. ಅಂತೂ ಊಟ ಅಂಬೋ ಆಟ ಅವರವರದೇ ರೀತಿಯೊಳಗ ಎಲ್ಲಾರೂ ಆಡತಿರತಾರ. ಈ ಊಟ ಮಾಡೂ ರೀತಿ, ಅದರ ವಿಧಿ -ವಿಧಾನಗಳು ಎಷ್ಟೊಂದ ನಮೂನೀರಿ?! ಜಾಗಾದಿಂದ ಜಾಗಾಕ್ಕ ಈ ಊಟದ ರೀತಿ-ನೀತಿಗಳು ಬ್ಯಾರೆ ಬ್ಯಾರೆ ಆಗತಾವ ಅನ್ರಿ. ನಮ್ಮ ಕಡೆ ಅಂದ್ರ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಾಗ ಬಾಳೆ ಎಲೆಗಳ ಸಂಭ್ರಮ. ಏನರೇ ಹಬ್ಬ-ಹುಣ್ಣಿಮಿ, ಮದುವಿ-ಮುಂಜಿವಿ, ಆರಾಧನಿ-ಸಮಾರಾಧನಿ ಅಂತೆಲ್ಲ ಇದ್ರ  ಬಾಳೆಎಲೆ ಊಟ ಗ್ಯಾರಂಟೀರಿ. ನಾವು ಸಣ್ಣವರಿದ್ದಾಗ ರವಿವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸಂತ್ಯಾಗ ಬಾಳಿ ಎಲಿ ತಂದು, ದಿಂಡ ತಗದು, ಅವನ್ನ ಹೆಚ್ಚಿ ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ಎಲೆಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಒಂದು ತಟ್ಟಿನ ಚೀಲ ‘ನಮ್’ ಅನ್ನೂ ಅಷ್ಟು ಒದ್ದಿ ಮಾಡಿ ಅದರಾಗ ಸುತ್ತಿ ಇಡತಿದ್ರು ನಮ್ಮ ಮುದ್ದಣ್ಣ ಮಾಮಾ. 15-20 ದಿನಗಟ್ಟಲೇ ಛಲೋ ಇರತಿದ್ವು. ಸ್ವಲ್ಪ ಹಳದಿ ಒಡದ್ರೂ ನಮಗೇನ ಫರಕ ಬೀಳತಿರಲಿಲ್ಲ.( ಯಾಕಂದ್ರ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆಲ್ಲ ಎಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಖಾದ್ಯಗಳ ಬಣ್ಣದೆಡೆ ನೆಟ್ಟಿರುತ್ತಿದ್ದವೆನ್ನಿ) ಊಟಾ ಆದಮ್ಯಾಲೆ ಅವೇ ಎಲೆಗಳು ಸಾಳುಂಕೆ ಅವರ ಮನೆಯ ಎಮ್ಮೆ-ಆಕಳುಗಳಿಗೆ  ಸುಗ್ರಾಸ ಭೋಜನವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. 

 ಈ ಬಾಳೆ ಎಲಿ ಹೆಂಗ ಹಾಕಬೇಕು ಅನ್ನೂದೇ ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆ ಹಲವರಿಗೆ. ಉದ್ದ ಹಾಕಬೇಕೋ, ಅಡ್ಡ ಹಾಕಬೇಕೋ, ಅದರ ಮಾರಿ ಯಾವ ಕಡೆ ಇರಬೇಕು, ಕುಡಿ ಬಾಳೆ ಎಲಿ ಹಾಕಬೇಕೋ ಬ್ಯಾಡೋ ..ಹೀಂಗ ನೂರಾ ಎಂಟು ಪ್ರಶ್ನೆ ಇರತಾವರೀ ( ಯಾಕಂದ್ರ ಚೊಚ್ಚಲ ಗಂಡಸ ಮಕ್ಕಳಿದ್ದವರು ಕುಡಿ ಬಾಳಿ ಎಲ್ಯಾಗ ಉಣಬಾರದಂತ ಶಾಸ್ತ್ರ ಅದ ಅಂತರಿ).  ಎಲಿ ಹಾಕಿದ ಮ್ಯಾಲೆ ಇನ್ನ ಸಾಲಕ ಉಪ್ಪಿನ ಹಿಡಕೊಂಡು ಚಟ್ಟಿ, ಕೋಸಂಬ್ರಿ, ಪಲ್ಯಾ, ಕಾರೇಸಾ, ಬುರಬುರಿ, ಪಾಯಸ, ಅನ್ನ, ತೊವ್ವೆಗಳಿಗಲ್ಲ ಅದರದರದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜಾಗ ಇರತಾವರೀ. ಉಪ್ಪು ಎಡಕ್ಕ, ಪಾಯಸ ಬಲಕ್ಕ, ಅನ್ನದ ಬಲಬದಿಗೆ ತೊವ್ವೆ, ಅದರ ಮೇಲೆ ತುಪ್ಪ … ಹೀಂಗ ಏನೇನೋ. ಅವೆಲ್ಲ ಅದಲು ಬದಲು ಆಗೂ ಹಂಗಿಲ್ರೀ. ನೀವೇನರೇ ಪಾಯಸ ಎಡಕ್ಕ ಬಡಸಿದಿರೋ ‘ಹುಚ್ಚ ಖೋಡಿ’ ಅಂತ ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಬಯ್ಯಿಸಿಕೋತಿರಿ. ಕೆಲವು ಮಂದಿ ಅಂತೂ ವಾಗತ್ಯ ಮಾಡಿಕೋತಾರ. ಹಂಗಂತ ಇದೇ ಸರಿ ಅಂತ ಅಲ್ರಿ. ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪಿಲ್ಲದೇ ಊಟ ಬಡಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಇನ್ನ ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಉಪ್ಪು ಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ. ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಪಾಯಸ- ಪರಮಾನ್ನದಿಂದ ಊಟ ಆರಂಭ ಆದ್ರ, ಇನ್ನ ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ‘ಡೆಸರ್ಟ್’ಅಂತ ಊಟ ಆದಮ್ಯಾಲೆ ತಿಂತಾರ. ಕೆಲವೆಡೆ ಶುಭ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮುದ್ದಿಪಲ್ಯ ನಿಷಿದ್ಧ. ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಅದು ಕಂಪಲ್ಸರಿ ಇರಲೇಬೇಕು. ಕೆಲವರಿಗೆ ಭಕ್ರಿ-ಬದನೆಕಾಯಿ ಹಬ್ಬಹರಿದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಿಷಿದ್ಧ.  ಇನ್ನು ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ಊಟಕ್ಕೂ ಅವು ಬೇಕು. ಹೀಂಗ ದೇಶ-ಕಾಲ ಭೇದಗಳು ಭಾಳ ಇರತಾವ್ರಿ ಈ ಊಟದಾಗ.

ಈ ಬಾಳಿ ಎಲಿ ಊಟದ ಮಜಾನೇ ಬ್ಯಾರೆ ಇರತದ್ರಿ. ಮದುವಿ ಭೂಮದಾಗಂತೂ ಇಷ್ಟುದ್ದ ಏಕ ಎಲಿ ಮ್ಯಾಲೆ ಬಡಿಸಿದ ನಾನಾ ನಮೂನಿ ಸಂಡಿಗಿ-ಹಪ್ಪಳ-ಮಂಡಿಗೆಗಳು, ಶ್ಯಾವಿಗೆ-ಬಟವಿ ಪಾಯಸಗಳು, ಎಲೆ ಮುಂದೆ ಹಾಕಿದ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಮನಸೆಳೆವ ರಂಗೋಲಿಗಳು, ಬೆಳಗುತ್ತಿರುವ ಸಮೆಗಳು… ನೋಡೂ ಹಂಗ ಇರತದ. ಆದ್ರ ಮಣೆ ಮ್ಯಾಲೆ ಕೂತು ಎಲೆ ತುದಿಯ ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಬಗ್ಗಿ ಬಗ್ಗಿ ಹೆಕ್ಕಿ ತಿನ್ನೂದರಾಗ ದೊಡ್ಡ ಸರ್ಕಸ್ಸೇ ಆಗತದ. ಮೊನ್ನೆ ಇಲ್ಲೊಬ್ಬರ ಮನ್ಯಾಗ ವಾಸ್ತುಶಾಂತಿಗಂತ ಊಟಕ್ಕ ಕರದಿದ್ರು. ತಾಜಾ ಹಸರ ದೊಡ್ಡದೊಡ್ಡ ಬಾಳಿಎಲಿ ಮ್ಯಾಲೆ ಛಂದಾಗಿ ಬಡಸಿದ್ರು. ಆದ್ರ ಆ ಭಾರೀ ಜರದ ರೇಶ್ಮೆ ಸೀರೆ ಉಟಗೊಂಡು , ನಮ್ಮ ಗಜಗಾತ್ರದ ದೇಹ ಹೊತಗೊಂಡು , ಕೆಳಗ ನೆಲದ ಮ್ಯಾಲೆ ಕೂತು ಊಟಾ ಮಾಡೂದರಾಗ ‘ಊಟಾನೂ ಇಷ್ಟ ತ್ರಾಸಿಂದs’ ಅಂತ ಅನ್ನಿಸಿಬಿಡತರೀ. ಯಾಕಂದ್ರ ಕೋಸಂಬ್ರಿ, ಅಂಬೊಡೆ, ಮೈಸೂರ ಪಾಕು ಎಲ್ಲಾ ಮುಂದ ಹಾಕಿಬಿಟ್ಟಾರ್ರೀ. ಬಗ್ಗಬೇಕಂದ್ರ ನಮ್ಮ ಹೊಟ್ಟಿ ಅಡ್ಡ. ಕಡೀಕೆ ನಾ ಬಡಸಲಿಕ್ಕೆ ಬಂದವರಿಗೆ ಹೇಳೇಬಿಟ್ಟೆ. ’ಇಲ್ಲೇ ಇತ್ತತ್ತೇ ಹಾಕಿಬಿಡ್ರಿ. ಬಗ್ಗಲಿಕ್ಕೆ ಆಗಂಗಿಲ್ಲ’ ಅಂತ. ಅವರೂ ನನ್ನ ಮಾರಿ ನೋಡಿ ನಕ್ಕೋತ ಹಾಕಿ ಹೋದ್ರ ಬಿಡ್ರಿ. ಮತ್ತೇನ ಮಾಡೂದ್ರಿ? ಊಟದ ವಿಷಯ ನಾಚಿಕೊಂಡ ಕೂತರ ಹೆಂಗ ನಡೀತದ್ರೀ? 

ಈ ಬಾಳಿ ಎಲಿ ಆವಾಂತರ ಒಂದೊಂದ ಅಲ್ರೀ. ಒಂದ ಸಲ ಶಿರಸಿಗೆ ನನ್ನ ಗೆಳತಿ ಊರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಅಕಿ ಎಲ್ಲೋ ತಮ್ಮ ನೆಂಟರ ಮನಿಗೆ ನಮ್ಮನ್ನ ಕರಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ಲು. ಅವರು ನಾವು ಬಯಲುಸೀಮಿಯಿಂದ ಬಂದವರು, ತಮ್ಮೂರಿನ ಸ್ಪೆಷಲ್  ತಿನಸಬೇಕೆಂದು ತೋಟದಿಂದ ತಾಜಾ ಬಾಳಿ ಎಲಿ ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದು ಮನೆಯ ತೋಟದ ರುಚಿರುಚಿಯಾದ ಘಮಗುಡುವ ಮಾವಿನಹಣ್ಣಿನ ಸೀಕರಣೆಯನ್ನು ಹಲಸಿನ ಹಪ್ಪಳದ ಜೋಡಿಗೆ ಅದರಾಗ ಬಡಿಸಿದರು. ನಾ ಕಕ್ಕಾಬಿಕ್ಕಿ. ಬಾಳಿಎಲ್ಯಾಗ ಸೀಕರಣಿ ಹೆಂಗ ತಿನ್ನೂದ್ರಿ?! ಅದು ಹರಕೊಂಡು ಹೊಂಟದ. ಕೈಯಾಗ ತಗೊಂಡು ನೆಕ್ಕಲಿಕ್ಕ ಹೋದ್ರ ಮೊಣಕೈತನಾ ಸೋರಿ ಸೀರಿ ಮ್ಯಾಲೆ ಬೀಳಲಿಕ್ಹತ್ತೇದ. ಅವರು ಆದರ ಮಾಡಿ ಬಲವಂತ ಮಾಡಿದರೂ ಹಾಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾರದಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ಒಂದ ಬಟ್ಟಲದಾಗೋ, ದೊನ್ನ್ಯಾಗೋ ಹಾಕಿಕೊಡಬಾರದs ಅಂತ ಮನಸಿನಾಗ ಬಯ್ಯಕೋತ ಅಂಥ ರುಚಿಯಾದ ಸೀಕರಣೀನ್ನ ಸುಡ್ಲಿ ಈ ಬಾಳಿ ಎಲ್ಯಾಗ ಬಡಿಸಿದ್ರು ಅಂತ ತಿನ್ನಲಾರದ ಬಿಡೂದಾತು.

ಈ ಬಾಳಿ ಎಲಿ ಊಟೇನೋ ಛಂದ. ಆದ್ರ ಆಮ್ಯಾಲೇನರೇ ಎಂಜಲಾಗ್ವಾಮಾ ಮಾಡೂ ಪಾಳಿ ಬಂತೋ .. ಭಾರೀ ತ್ರಾಸರೀ. 

ಅಂತೂ ಊಟಾ ಮಾಡೂದು (ಅದೂ ಬಾಳೆ ಎಲಿದು)  ಆಟಾ ಆಡೂದರಷ್ಟ ಸರಳ ಅಲ್ಲಾ ಅನ್ನೂದು ನನ್ನ ಅಂಬೋಣ. ನೀವೇನಂತೀರಿ? 

ವಿ.ಸೂ. ಇನ್ನ ನನ್ನ ಕೊರೆತ ಮುಗದಿಲ್ಲಾ. ಈಗ ಒಂದೋ, ಎರಡೋ.. ಆಗೇದ. ಇನ್ನ ಮೂರೋ, ನಾಕೋ, ಐದೋ, ಆರೋ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಕಿ ಅವ. ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಸಿದ್ಧವಾಗಿರಿ ಕೊರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು..

ಮೂಲ ಕವಿಯ ಕ್ಷಮೆ ಯಾಚಿಸಿ..

ಒಂದೋ, ಎರಡೋ ..ಬಾಳೆಲೆ ಹರಡೋ

( ನೀರ ತಗೋರಿ..ಎರಡೆಳಿ ರಂಗೋಲಿ ಹಾಕ್ರಿ)

ಮೂರೋ, ನಾಕೋ ಅನ್ನವ ಹಾಕೋ

(ಚಟ್ನಿ,ಕೋಸಂಬ್ರಿ, ಪರಮಾನ್ನ??!!)

ಐದೋ, ಆರೋ ಬೇಳೆಯ ಸಾರೋ

(ತವ್ವಿ, ತುಪ್ಪ ತಗೋರಿ ಮದಲs)

ಏಳೋ, ಎಂಟೋ ಪಲ್ಯಕೆ ದಂಟೋ

(ಪಲ್ಯಾ ಮದಲs ಬರಬೇಕಿತ್ತಲ್ರೀ .)

ಒಂಬತ್ತೋ, ಹತ್ತೋ ಎಲೆ ಮುದುರೆತ್ತು

(ಸ್ವೀಟು, ಚಿತ್ರಾನ್ನ, ಮೊಸರನ್ನ ಎಲ್ರಿ?)

ಒಂದರಿಂದ ಹತ್ತು ಹೀಗಿತ್ತು..

(ಒಂದರಿಂದ ನೂರಿದ್ರೂ ನಡೀತಿತ್ರೀ..

ಯಾವುದೂ ಐಟಂ ಬಿಡಬಾರದಿತ್ರಿ)

ಊಟದ ಆಟವು ಮುಗಿದಿತ್ತು

(ಉಸಿರಿನ ಓಟವೂ  ನಿಂತಿತ್ತು..)

ನನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿನ ಲೇಖಕಿಗೊಂದು ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕ ನಮನ

– ಶಿವಶಂಕರ ಮೇಟಿ

ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧ ಕನ್ನಡದ  ಕಾದಂಬರಿಗಾರ್ತಿಯರ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಡುವ ದಿನ . ಏನಿದರ ವಿಶೇಷತೆ ಎನ್ನುತ್ತೀರಾ ?

ಇದು ಕನ್ನಡದ  ಕಾದಂಬರಿ ಲೋಕ ಕಂಡ ಅಪರೂಪದ ಲೇಖಕಿ ತ್ರಿವೇಣಿಯವರ ಜನುಮ ದಿನ . ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ನನಗೆ ಅವರ ಮೇಲಿರುವ ಅಪಾರ ಗೌರವದ ಋಣಿಯಾಗಿ,  ಇದೊಂದು ಸಣ್ಣ ಲೇಖನದ ಮೂಲಕ ಅವರಿಗೊಂದು ನಮನ .

ಕನ್ನಡದ ‘ಜೇನ್ ಆಸ್ಟಿನ್ ‘ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ತ್ರಿವೇಣಿಯವರು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧ , ೧೯೨೮ ರಲ್ಲಿ . ಮೈಸೂರಿನ ಚಾಮರಾಜಪುರದಲ್ಲಿ ಜನನ . ಭಾಗೀರಥಿ ಜನ್ಮನಾಮವಾದರೂ ‘ಅನಸೂಯಾ’ ಆಗಿ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿ, ‘ತ್ರಿವೇಣಿ ‘ಎಂಬ  ಲೇಖನಿ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಚಿರ ಪರಿಚಿತರಾದವರು. ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮನೆಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಅವರಿಗೆ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಓದುವ ಹುಚ್ಚು ಸಹಜವಾಗಿತ್ತು ( ಬಿ ಎಂ ಶ್ರೀ  ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಮತ್ತು ವಾಣಿ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ). ಮೈಸೂರಿನ ಮಹಾರಾಣಿ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಬಂಗಾರದ ಪದಕದೊಂದಿಗೆ ಬಿ. ಎ ಮುಗಿಸಿದ  ಅವರಿಗೆ  ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬ ಆಸಕ್ತಿ ಇತ್ತು. 

ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರೂ ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದ್ದ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಒಲವು ಅವರನ್ನು ಕಾದಂಬರಿ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿತ್ತು. ಹೆಣ್ಣಿನ ಆಸೆಗಳಿಗೆ ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬೆಲೆಯೇ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಅವರ ಮೊದಲು ಕಾದಂಬರಿ ‘ ಅಪಸ್ವರ ‘ ೧೯೫೩ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಹೆಣ್ಣಿನ ಮಾನಸಿಕ ತುಮುಲ, ಶೋಷಣೆ, ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅವಳೆದಿರಿಸುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಯ ಜೀವಾಳವಾಗಿದ್ದವು . ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಿ ಗುಣಮುಖವಾದರೂ ಸಮಾಜ ಅವರನ್ನು ನೋಡುವ ಪರಿಯನ್ನು ‘ ಶರಪಂಜರದಲ್ಲಿ ‘ ಬಿಂಬಿಸಿದ್ದರೆ, ಯೌವ್ವನದ  ಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕುವ ಕಾಮದಾಸೆ ಮತ್ತು ತಪ್ಪು ಪುರುಷನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ ಹೆಣ್ಣಿಗೂ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ  ಹಾಗು ಒಬ್ಬರನೊಬ್ಬರು  ಕ್ಷಮಿಸಿ ನಡೆದರೆ ಜೀವನ ಸಾರ್ಥಕವೆಂಬುವದನ್ನು ‘ಸೋತು ಗೆದ್ದವಳು’ ಎಂಬ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ  ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ‘ಹಣ್ಣೆಲೆ ಚಿಗುರಿದಾಗ’ ದಲ್ಲಿ ವಿಧವಾ ವಿವಾಹದ ವಿಷಯವಿದ್ದರೆ ‘ಹೂವು ಹಣ್ಣು’ ನಲ್ಲಿ ಅಸಹಾಯಕ ಹೆಣ್ಣು ವೇಶ್ಯಾ ವೃತ್ತಿಯ  ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕುವ ವ್ಯಥೆಯಿದೆ. ಅವರ ಒಂದೊಂದು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸಲು ನೂರಾರು ಪುಟಗಳೇ ಬೇಕಾಗಬಹುದು . ಅವರು ಬರೆದ ೨೧ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕದ ೨೧ ಮುತ್ತುಗಳು ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು.

ಐವತ್ತರಿಂದ  ಅರವತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಹಳೆಯದಾದರೂ , ಕಾದಂಬರಿಯ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ವಿಚಾರಧಾರೆ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳು ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲೂ ನವ್ಯವೆಂದು ಅನಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರ ಹಲವಾರು ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಬೇರೆ  ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿವೆ. ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕರನ್ನು ಕೂಡಾ ಆಕರ್ಷಿಸಿದ್ದವು . ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದರಲ್ಲಿ ಏಳು ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ ಬೆಳ್ಳಿ ತೆರೆಯನ್ನು ಕಂಡಿವೆ. ಶರಪಂಜರ , ಬೆಕ್ಕಿನ ಕಣ್ಣು ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಮೋಡ  ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪುಟ್ಟಣ್ಣ ಕಣಗಾಲ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದರೆ , ಹಣ್ಣೆಲೆ ಚಿಗುರಿದಾಗ, ಹೂವು ಹಣ್ಣು, ಕಂಕಣ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಿ  ಬೇರೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಂದ  ತೆರೆಯನ್ನು ಕಂಡಿವೆ.

ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಅವರನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದವು . ‘ಅವಳ ಮನೆ’ ಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಬಂದಿದ್ದರೆ , ‘ಕಂಕಣ’ ದ ಕಥೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಮೋಶನ್ ಪಿಕ್ಚರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಬಂದಿತ್ತು . 

ಸಾಹಿತ್ಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸವಿಯಿದ್ದರೂ ಅವರ ಸ್ವಂತ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನೋವಿನ ಅಲೆಯಿತ್ತು. ಮೆಚ್ಚಿ ಕೈ  ಹಿಡಿದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ ಪತಿಯಿದ್ದರೂ (ಪ್ರೊಫೆಸ್ಸರ್ ಶಂಕರ್), ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷದ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕೊರಗು ಸದಾ ಅವರನ್ನು ಕೊರೆಯುತಲಿತ್ತು . ಎರಡು ಸಲ ಗರ್ಭಪಾತವಾದಾಗ ಅವರು ಕುಸಿದು ಹೋಗಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಮಾನಸಿಕ ವೇದನೆಯನ್ನು ‘ಅತಿಥಿ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ’ ಎಂಬ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ತೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಆದರೆ  ಕೊನೆಗೂ ಅತಿಥಿ ಬಂದಾಗ ವಿಧಿ ಅವರ ಅದೃಷ್ಟದ ಪುಟವನ್ನು ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿತ್ತು ಜುಲೈ ೧೯ , ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿಗೆ  ಜನ್ಮವಿತ್ತಿದ್ದರು. ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಪಲ್ಮನರಿ ಎಂಬೋಲಿಸಂ (ಶ್ವಾಸಕೋಶದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ ರಕ್ತದ ಹೆಪ್ಪು) ಗೆ ಬಲಿಯಾಗಿ  ಕೊನೆಯ ಉಸಿರನ್ನು ಎಳೆದರು . ಮೂವತ್ತೈದರ ಹರೆಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬಾಳಿ , ಬದುಕಿ ಹೆಮ್ಮರವಾಗಬೇಕಿದ್ದ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಸಸಿ ಕಮರಿ ಹೋಯಿತು. ಕನ್ನಡದ  ಕಾದಂಬರಿ ಲೋಕ ಒಬ್ಬ ಮಹಾನ್  ಲೇಖಕಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅವರು ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಬಾಳಿ  ಬದುಕಿದ್ದರೆ  ಅದೆಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾದಂಬರಿಗಳು  ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಸೇರುತ್ತಿದ್ದವೋ? ಇನ್ನೆಷ್ಟೋ ರಂಜಿತ ಚಲನ ಚಿತ್ರಗಳು ತೆರೆ ಕಾಣುತಿದ್ದವೋ ಎಂಬುದು ಕಲ್ಪನೆ ಮಾತ್ರ ಅವರು ಬದುಕಿರುವಾಗ ಅವರ ಯಾವುದೇ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಚಲನ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ವಿಷಾದನೀಯ .

ಅವರ ಮಗಳು  ಮೀರಾ ಶಂಕರ್ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಿರ್ಧಾರ ಶ್ಲಾಘನೀಯ. ಚಾಮರಾಜಪುರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಇನ್ನೂರು ವರ್ಷದಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಅವರ ಮನೆಯನ್ನು ‘ತ್ರಿವೇಣಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ’ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಮ್ಯೂಸಿಯಂನ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಹೆಸರು ನವ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಗೊತ್ತಾಗಲಿ ಮತ್ತು ಅಮರವಾಗಿ ಉಳಿಯಲಿ ಎಂಬುವದು ನನ್ನ ಆಸೆ.

ತ್ರಿವೇಣಿಯವರು ಇಂದಿಗೂ ನನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ಲೇಖಕಿ . ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಅವರ ಎರಡು ಕಾದಂಬರಿಗಳು ನನಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕಕ್ಕೆ ದಾರಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದವು . ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವ ಹುಮ್ಮಸ್ಸವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿದ್ದವು. ಅವರ  ಉಳಿದ  ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದುವ ತವಕ ಮನಸಿನಲ್ಲಿ ಸದಾ ಇತ್ತು ಆದರೆ  ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿರಲಿಲ್ಲ . ಹೈಸ್ಕೂಲಿಗೆಂದು ಪಕ್ಕದ ಬೈಲಹೊಂಗಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದಾಗ ನಾನು ಮೊದಲು ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಸದಸ್ಯನಾಗಿದ್ದು (ಸುಳ್ಳು ವಯಸ್ಸು ಹೇಳಿ ). ಅವರ  ಎಲ್ಲ  ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಿಗದೇ ಇದ್ದರೂ ಸುಮಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಮನಸಿಗೆ ಖುಷಿ ತಂದಿತ್ತು. ತನ್ಮಯನಾಗಿ ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದರೆ ನನಗೆ  ಆ ಕಥೆ ಎಲ್ಲೋ ನಮ್ನ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಅನಿಸುತಿತ್ತು. ಕಾದಂಬರಿಯ ಕಥೆ ಅಷ್ಟೊಂದು ಸರಳ  ಮತ್ತು ಸಹಜವಾಗಿರುತಿತ್ತು . 

ಮುಂದೆ ಧಾರವಾಡದ ಕರ್ನಾಟಕ ಕಾಲೇಜು ಸೇರಿದಾಗ , ಅವರ ಉಳಿದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಓದಲು ಅವಕಾಶ  ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಸಂತೋಷದ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಹೇಳಬಲ್ಲೆ . ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಪುಸ್ತಕದ ಕಿಟ್ಟು ಇಂದಿಗೂ  ‘ಅಮೆಜಾನ್  ‘ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಐದು ಸ್ಟಾರ್ ರಿವ್ಯೂನೊಂದಿಗೆ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಗತಿ .

ಡಾ. ನಂದ ಕುಮಾರ್ ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಎಲ್ಲ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಚಿರಪರಿಚಿತರು. ಕಳೆದ ಹಲವಾರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಲಂಡನ್ನಿನ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾಭವನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಯ ಪ್ರೇಮಿಯಾಗಿ, ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ನಮಗೆ ಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ಹೌದು. ಅವರು ಹಲವಾರು ಕನ್ನಡ ಕವನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದು ಇಂಡಿಯಾ ವರ್ಸಸ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಎಂಬ ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಒಂದು ಪದ್ಯವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ಯುಕೆ ಕನ್ನಡ ಬಳಗದ ಮುಖ್ಯ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದು ಅವರ ‘ಕೃಷ್ಣಾ’ ಎಂಬ ಕವನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದ್ದೂ ಇರದ, ಕಂಡೂ ಕಾಣದ, ಮೌನದಲ್ಲೂ ಕಿವಿಗೆ ತಟ್ಟುವ, ಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡುವ, ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಲೌಕಿಕ ಆಲೋಚನೆಗಳ ನಡುವೆ ಸುಳಿದಾಡುವ ಮಾಯಾವಿ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಅವನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಬೆರಗನ್ನು, ಮೆರುಗನ್ನು ಅಂದವಾದ ಪದಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ಈ ಕವನವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.  ಅವರ ಈ ‘ಕೃಷ್ಣ’ ಎಂಬ ಚೆಂದದ ಕವನವನ್ನು ಅನಿವಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಾ ಡಾ.ನಂದಕುಮಾರ್ ಅವರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸೋಣ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವೃತ್ತಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ವೈದ್ಯರು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲಿಗೆ ಯುಕೆಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಬಂದಾಗ ಇಲ್ಲಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳು, ರೋಗಿಗಳು, ವೈದ್ಯರು ಇವರ ಒಡನಾಟ, ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಭಿನ್ನತೆಗಳು  ಹಲವಾರು ಸೋಜಿಗಗಳನ್ನು, ಲಘು ಘಳಿಗೆಗಳನ್ನು, ತಿಳಿ ಹಾಸ್ಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ವೈದ್ಯರು ಜೋರಾಗಿ ನಕ್ಕು ಅಲ್ಲೇ ಮರೆತರೆ, ಡಾ ಉಮೇಶರಂತಹ ಕೂತುಹಲ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಉಳ್ಳ ವೈದ್ಯರು, ಈ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಉಮೇಶ್ ಅವರಿಂದ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ನಗೆಹನಿಗಳು. ಬನ್ನಿ ಆಸ್ವಾದಿಸೋಣ.  
  -ಸಂಪಾದಕ

ಕೃಷ್ಣಾ : ಕವನ – ಡಾ.ಮತ್ತೂರ್ ನಂದಕುಮಾರ್ ಅವರ ರಚನೆ


ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಮೊಗವುಂಟೆ?
ಮೌನಕ್ಕೆ ನಗೆಯುಂಟೆ?
ಎಲ್ಲ ಮಾಡಿಯೂ ಏನು ಮಾಡದವರುಂಟೆ?
ಮೈಯಲ್ಲ ರೋಮಾಂಚ 
ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಮಧುಮಾಸ
ಕಂಡ ಕಂಡರಿಗೆಲ್ಲ ಕಂಡರಿವನಂತೆ 

ಪ್ರೇಮದಲಿ ಜ್ಞಾನವನು 
ಪೋಣಿಸಿದ ಜಾಣನನು 
ದಿನವೂ ನೋಡಿಯೂ ನೋಡದವರಂತೆ ನಾವು!
ಯುಕ್ತಿಯಲಿ ಭಕ್ತಿಯನು 
ರಕ್ತಿಯಲಿ ವಿರಕ್ತಿಯನು 
ಮುಕ್ತಿಯನು ಕೊಡುವಾತ-ಕೃಷ್ಣ- ನೀನು

ನಿನ್ನ ನಡಿಗೆಯದೊಂದು 
ನಿನ್ನ ಮೆಲುನುಡಿಯೊಂದು 
ಮನಮನದಿ ಹರಿದಾಡಿ ತುಂಬಿತಲ್ಲೋ 
ಕೊಳಲು ಬಾರಿಸು ಎನದೆ 
ಕೇಳುತಿದೆ ಕೊಳಲ ದನಿ 
ಮತ್ತೇನು ಭವ ಮೋಹ ಕಳೆಯಿತಲ್ಲೋ

***

ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಚಂದದ ವೈದ್ಯೆಯರು  - ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಚಂದದ ವೈದ್ಯೆಯರು  - ಉಮೇಶ ನಾಗಲೋತಿಮಠ್ ಅವರ ನಗೆಹನಿಗಳು


ನಾನು ವೈದ್ಯನಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಬಂದ ಹೊಸತು .  ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿನ ಆಪರೇಷನ್ ಕೊಠಡಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ . ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಿವಿಯ ಆಪರೇಷನ್ ನಡೆದಿತ್ತು . ನಮ್ಮ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಅದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು . 
ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಇಬ್ಬರು ಲಲನೆಯರು ನನ್ನನ್ನು ಕುರಿತು “ ಇದು ಯಾವ ಆಪರೇಷನ್ ?” ಎಂದು ಕೇಳಿದರು .  ನಾನು ಅವರಿಗೆ ಅದು ಕಿವುಡುತನ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡುವ ಆಪರೇಷನ್ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ . 
ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಬಹಳ ಅಂದವಾಗಿ ಮೇಕ್ ಅಪ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಒಳ್ಳೆಯ ಅಪ್ಸರೆಯರಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದರು . ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ ನಟಿಯರನ್ನು ನಾಚಿಸುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದರು . ನಾನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಅಬ್ಬಾ ಇವರು ಎಂತಹ ಸುರ ಸುಂದರಾಂಗಿ ವೈದ್ಯೆಯರು ಎಂದುಕೊಂಡೆ . 

ಆಪರೇಷನ್ ಮುಗಿದು ರೋಗಿಯನ್ನು ಮಂಚ ಸಮೇತ ವಾರ್ಡಿಗೆ ಒಯ್ದರು. ನಂತರ ಈ ಇಬ್ಬರು ಸುರ ಸುಂದರಾಂಗಿಯರು ಬಕೀಟಿನಲ್ಲಿ ಸೋಪು ನೀರು ತಂದು ನೆಲ ಒರೆಸತೊಡಗಿದರು . 😧😧. ಆಗ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಾಗಿದ್ದು - ಇವರು ಇಲ್ಲಿನ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಆಯಾ ಎಂದು . 
ಭಾರತದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿನ ಆಯಾ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿದ್ದ ನನಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಆಯಾಗಳು ಇಷ್ಟೊಂದು ಲಲನಾಮಣಿ ಇರುತ್ತಾರೆಂದು ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ . 
ಮನೆಗೆ ಬಂದು ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿಗೆ ನಗುತ್ತ ಈ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದಾಗ ಅವಳು “ ನೋಡ್ರಿ ಮತ್ತ , ನೀವು ಡಾಕ್ಟರ್ ಹೆಂಡ್ತಿ ಬಿಟ್ಟ ಬ್ಯಾರೆ ಯಾರನಾರ ಬೆನ್ನ ಹತ್ತಿದರ ನಿಮಗ ಹಿಂತಾವ ಗಂಟ ಬೀಳತಾವ , ಉಷಾರ ಇರ್ರಿ” ಎಂದು ನಗತೊಡಗಿದಳು. 
😄😄😄

 ಜಂಪರ್ ಹಾಕಿದ್ದು 

ನಾನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಬಂದ ಹೊಸತು ಭಾರತದಿಂದ ತಂದ ಹೊಸ ಸ್ವೆಟರ್ ಅನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋದೆ. ಒಬ್ಬ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ನನಗೆ “ ಒಹ್ ನಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವ ಜಂಪರ್ ಬಹಳ ಚನ್ನಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ “ ಎಂದ. 
ನನಗೋ ಗಡಬಡಿ . ಏಕೆಂದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜಂಪರ್ ಎಂದರೆ ಹೆಂಗಸರು ತೊಡುವ ಅಂಗಿ . 
ನನಗೆ ನನ್ನ ಬಾಸ್ ಸಹಿತ “ಈ ಜಂಪರ್ ನಿನಗೆ ಚನ್ನಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ ” ಎಂದ . 
ನಂತರ ಗೊತ್ತಾಗಿದ್ದು “ ಜಂಪರ್ ಎಂದರೆ ಸ್ವೆಟರ್ ಅಂತಹ ಅಂಗಿ “ಎಂದು . 
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೀವು ಯಾರಾದರು ಗಂಡಸರಿಗೆ ನೀವು ಜಂಪರ್ ಹಾಕುತ್ತೀರಾ ಎಂದು ಕೇಳಿ ನೋಡಿ 😄
ಬಯ್ಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಗ್ಯಾರಂಟೀ .

***

ಕಳೆದ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ನಾವೆಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಿ ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡಿ, ಜ್ಞಾನ ದೀವಿಗೆಯನ್ನು ಕೈಗಿತ್ತ ಗುರುಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ.  ಇಂದು ಗೌರಿ ಪ್ರಸನ್ನ ಮತ್ತು ಡಾ. ದೇಸಾಯಿಯವರು ತಮ್ಮ ಗುರುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಆತ್ಮೀಯವಾದ ಬರಹಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗುರು-ಶಿಷ್ಯರ ಪರಂಪರೆಗೆ, ಸಂಬಂಧಗಳಿಗೆ ಉಚ್ಚ ಸ್ಥಾನಮಾನಗಳಿವೆ. 'ಗುರು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಪರಬ್ರಹ್ಮ' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಒಂದು ಪವಿತ್ರವಾದ ನಂಟು. ಗುರುವಿಗೆ ಒಂದು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿದೆ, ಜ್ಞಾನಾರ್ಜನೆಯ ಕರ್ತವ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಂಕರ್ಯವಿದೆ. ನಿಜವಾದ ಗುರುವಿಗೆ ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯರ ಬಗ್ಗೆ ಪಕ್ಷಪಾತವಿರಬಾರದು, ಅಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಮತಗಳ ಭಾವನೆಗಳು ನುಸುಳಿ ಬರಬಾರದು. ಬಹಳ ಹಿಂದೆ ಗುರುಕುಲಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಳಜಾತಿ ವರ್ಗದವರಿಗೆ, ಹೆಂಗಸರಿಗೆ  ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅರ್ಹತೆ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಅವರನ್ನು ದೂರ ಇಡಲಾಗಿತ್ತು. ಏಕಲವ್ಯನಂಥವರು ತಮ್ಮ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅದು ಗುರುಭಕ್ತಿಯ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ  ಹಾಗೂ ಉತ್ತಮ ನಿದರ್ಶನವೂ ಹೌದು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಎಲ್ಲರ ಹಕ್ಕು. ಹಿಂದೆ ಮತ್ತು ಇಂದಿಗೂ ಕೆಲವೆಡೆ ಶಿಕ್ಷಕರು ಶಿಷ್ಯನಿಗೆ ಬಹಳ ಅಸಡ್ಡೆಯಿಂದ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಎಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ತೇಜೋವಧೆ ಮಾಡಿ ಹೀನೈಸಿ ವಿದ್ಯೆ ಕಲಿಸುವ ವಿಧಾನ ಸರಿಯೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ. (Learning by humiliation) ಇಂತಹ ಗುರುಗಳು ಮತ್ತು ಇಂತಹ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಲಿಕೆಗೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತರಬಹುದು.  ನಿಜವಾದ ಗುರು ಶಿಷ್ಯನ ಸರ್ವತೋಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ 
(Holistic Development) ಪೂರಕವಾಗುವ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಆಸ್ಥೆಯಿಂದ, ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ನೀಡಬೇಕಾಗಿದೆ. ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ ಕಂಡು, ಅವನು ತನ್ನ ಪೈಪೋಟಿ ಎಂದೆನಿಸದೆ  ಶಿಷ್ಯನು ತನ್ನಷ್ಟೇ ಅಥವಾ  ತನಗಿಂತ  ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಏರಬೇಕೆಂದು ನೀರೀಕ್ಷೆಯಿಟ್ಟುಕೊಂಡಲ್ಲಿ ಅದು ಶಿಕ್ಷಣದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಶಿಷ್ಯರಿಂದ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಜ್ಞಾನದ ಬೆಳಕು ಇನ್ನು ಪ್ರಖರವಾಗಿ ಬೆಳಗಬೇಕೆ ಹೊರತು ಅದು ಕುಂದಬಾರದು. ಈ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಿಕಾಸದ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಸಮಾಜದ ವಿಕಾಸವೂ  ಆಗಬೇಕು, ಅಲ್ಪ ಮಾನವ ವಿಶ್ವಮಾನವನಾಗಬೇಕು, ಅದೇ ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುರಿ. ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಗುರು-ಶಿಷ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಶಿಷ್ಯ ಗುರುವಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ಕಾಣಿಕೆಗಳು ಕಾವ್ಯ ರೂಪದಲ್ಲೂ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಗೊಂಡಿವೆ. ಗೌರಿ  ಅವರು ಕೆಳಗೆ ತಮ್ಮ ಬರಹದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿರುವಂತೆ, ಜಿ ಎಸ್ ಎಸ್  ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳಾದ ಕುವೆಂಪು ಅವರನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ, ನಿಶ್ಶಬ್ದದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ನೆನೆಯುತ್ತಾರೆ. ಗುರುಗಳು ಕೊಟ್ಟ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು, ದೋಣಿಯೇರಿ ಜ್ಞಾನವೆಂಬ ಸಾಗರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಗುರುಗಳಾದ ಕುವೆಂಪುರವರು ತಮ್ಮ ಮೇರುಕೃತಿ ಶ್ರೀ ರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನಂ ಮುಗಿಸಿ ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿ; 

"ಇದೋ ಮುಗಿಸಿ ತಂದಿಹೆನ್  ಈ ಬೃಹದ್ ಗಾನಮಂ, 
ನಿಮ್ಮ ಸಿರಿಯಡಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಲ್ಕೆ, ಓ ಪ್ರಿಯ ಗುರುವೇ, ಕರುಣಿಸಿಂ 
ನಿಮ್ಮ ಹರಕೆಯ ಬಲದ ಶಿಷ್ಯನಂ"  

ಎಂದು ವಿನಂತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಗುರು ಶಿಷ್ಯರ ಪ್ರೀತಿ ವಿಶ್ವಾಸಗಳ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಆದರ್ಶ ಗುರುಗಳು  ನಮಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಬದುಕಿನ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಮರ್ಥಗುರುಗಳು ನಮ್ಮ ಸ್ಮೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅಮರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಇಂತಹ ಮಹಾನುಭಾವಿ ಮಹನೀಯರನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನದಂದು ಸ್ಮರಿಸುವುದು, ನಮನಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ. 

***

ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ನೆಚ್ಚಿನ ರಾಣಿ ಎಲಿಝಬೆತ್ ಇಂದು ತೀರಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳ ಕರ್ತವ್ಯ ನಿಷ್ಠೆ ನಮಗೆಲ್ಲ ಆದರ್ಶಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ. ತನಗೆ ದೊರಕಿದ ಆಯುಷ್ಯದುದ್ದಕ್ಕೂ ಜನರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಪಣತೊಟ್ಟಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಇಂದು ಪೂರೈಸಿದ್ದಾಳೆ. ಕಳೆದ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ರಾಣಿಯ ೭೦ ವರ್ಷ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನಿವಾಸಿ ಬಳಗ ವಿಶೇಷ ಸಂಚಿಕೆ ತಂದಿದ್ದನು ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸಬಹುದು. ರಾಣಿಯ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕೊರೋಣ. 

 - ಸಂಪಾದಕ 

*************

ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನಾಚರಣೆ –  ಶ್ರೀಮತಿ  ಗೌರಿ ಪ್ರಸನ್ನ 

ಚಕ್ಷುರುನ್ಮೀಲಿತಂ ಯೇನ ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರವೇ ನಮಹ 
 ಸುಮಾರು ೩-೫ ವರುಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಮಾತು. ಅದೊಂದು ಸುಂದರ ಶಾಲೆ. ಅಂದು ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನಾಚರಣೆ. ಹತ್ತನೆಯ ತರಗತಿಯ ವಿದ್ಯಾಥಿ೯ನಿಯರೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ನೆಚ್ಚಿನ ಗುರುವೃಂದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಸಮಾರಂಭವನ್ನೇಪ೯ಡಿಸಿದ್ದರು.  ಗುರುಶಿಷ್ಯರ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧ ಅದೂ ಆ ಹದಿವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಮನೋಹರವೂ, ಆತ್ಮೀಯವೂ ಆಗಿರುತ್ತದೆಯಲ್ಲವೇ? ತಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ಗುರುಗಳಿಗೊಂದು ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸದಾವಕಾಶ. ಜೀವನದ ವಕ್ರತೆಗಿನ್ನೂ ಅಪರಿಚಿತರಾದ ಆ ಹುಡುಗಿಯರ ಮೊಗದ ತುಂಬ ಮುಗ್ಧತೆಯ ಮುಗುಳ್ನಗು; ಹೃದಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿ-ಗೌರವಗಳ ಮಹಾಪೂರ. ತಮ್ಮ ಪ್ರೀತ್ಯಾದರಗಳ ದ್ಯೋತಕವಾಗಿ ತಮಗೆ ತಿಳಿದಂತೆ ನಾಲ್ಕಾರು ಮಾತಾಡಿ, ಎಲ್ಲ ಶಿಕ್ಷಕವೃಂದಕ್ಕೂ ಒಂದೊಂದು ಗುಲಾಬಿ ಹೂ ಕೊಟ್ಟರು. ಶಿಕ್ಷಕರೆಲ್ಲ ಅವರ ಖುಷಿಯಲ್ಲಿ ತಾವೂ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಅಂಗಿಯ ಕಿಸೆಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಶಿಕ್ಷಕಿಯರೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ಮುಡಿಗೆ ಮುಡಿದುಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಬಳೆ-ಕುಂಕುಮವಿಲ್ಲದೇ, ಬರೀ ಸಾಧಾರಣ ಸೀರೆಗಳನ್ನುಟ್ಟು  ಸೈಕಲ್ ಮೇಲೆ ಶಾಲೆಗೆ ಬರುವ ಒಬ್ಬ P.E .ಟೀಚರ್, ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷಕಿ ಮಾತ್ರ ಅದನ್ನು ಮುಡಿಯದೇ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಯಾವುದೋ ಚಿಂತನೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದಾರೆ. 'ಪಾಪ! ಗಂಡ ಇರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಅದು ಹೇಗೆ ತಾನೇ ಮುಡಿದಾರು?!' ಎನ್ನುವ  ಅನುಕಂಪ ನನಗೆ.  ಆಷ್ಟರಲ್ಲೇ ಮತ್ತೋವ೯ ಹುಡುಗಿ ಜಯಶ್ರೀ ಯಾಳವಾರ  ಅನ್ನುವವಳು ಕೇಳಿಯೇಬಿಟ್ಟಳು.' ಮೇಡಂ,ನಾವಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ  ಕೊಟ್ಟೇವಿ. ನೀವು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲೇ  ಇಲ್ಲ?' ನಸುನಕ್ಕ ಅವರು ಉತ್ತರಿಸಿದರು - ' ಇಲ್ಲ ಮರೀ,ಖಂಡಿತ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಸರಿಯಾದ  ಸ್ಥಾನವನ್ನೇ ಅದು ಸೇರುತ್ತದೆ'. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅರವಿಂದರ ಫೋಟೋವನ್ನದು ಅಲಂಕರಿಸಿತು. ನಮಗೆಲ್ಲ 'ಅಯ್ಯೋ! ಜಯಶ್ರೀ ಎಂಥ ಅನಾಹುತದ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಿಬಿಟ್ಟಳಲ್ಲ?' ಎಂಬ ಆತಂಕ.

      ಮರುದಿನ  ೧೧ ಗಂಟೆ. ಕಿಲಕಿಲ ನಗುತ್ತ , ಜೋರುಜೋರಾಗಿ ಹರಟೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತ ನಮ್ಮೆಲ್ಲ  ಗೆಳತಿಯ ಸವಾರಿ  ಇಡಿಯ ರೋಡನ್ನೇ  block ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಶಾಲೆಗೆ ಹೊರಟಿತ್ತು. 'ಟ್ರಿಣ್..ಟ್ರಿಣ್..' ಹಿಂದೆ ಮ್ಯಾಡಂ ನ ಸೈಕಲ್ ನ ಬೆಲ್ ದನಿ. ಹಿಂತಿರುಗಿ ನೋಡಿ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ನಮ್ಮ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಸೈಕಲ್ ನಿಂದ ಇಳಿದ ಅವರು ನನ್ನನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ' ನಿನ್ನೆ ಹೂವು ಯಾಕೆ ಮುಡಿದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನೀನಲ್ಲವೇ ಕೇಳಿದ್ದ?' ಎಂದರು. ನನಗೋ ಒಮ್ಮೆಲೇ ಎದೆ ಝಲ್ಲೆಂದಿತು, ಖಂಡಿತ  ಬಯ್ಯುತ್ತಾರಿವರು ಎಂದು. ಕೆಲಸಮಯದ ಹಿಂದೆ ಅಮ್ಮ ಅರಿಶಿನ-ಕುಂಕುಮಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಕರೆದು ಬಾ ಎಂದು ಹೇಳಿಕಳಿಸಿದಾಗ ನಮ್ಮೂರಿನ ಮಡಿಹೆಂಗಸು ಪದ್ದಕ್ಕಜ್ಜಿಯನ್ನೂ 'ಅರಿಶಿನ-ಕುಂಕುಮಕ್ಕ ಬರಬೇಕಂತ್ರಿ' ಎಂದು ಕರೆದು ' ನಿಮ್ಮವ್ವ ಹೇಳಿದ್ಲಾ ನನ್ನ ಕರಿ ಅಂತ. ಹುಚ್ಚು ಮುಂಡೆದೇ..' ಅಂತ ಅವರಿಂದ ಬಯ್ಯಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು ನೆನಪಾಗಿ ಕಟ್ಟಾ ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದ ನಾನು ಹೆದರಿದ್ದೆ.' ಓಹೋ! ಇವರು ಆ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಿದವಳು ನಾನೇ ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ನಾನಲ್ಲ; ಜಯಶ್ರೀ ಎಂದು ಅವಳ ಹೆಸರು ಹೇಳಿ ಅವಳಿಗೆ ಬಯ್ಯಿಸಬಾರದು. ಪಾಪಾ! ಅವಳು ಮೊದಲೇ ಮೆತ್ತನೆಯ ಹುಡುಗಿ. ಏನೋ ತಿಳಿಯದೇ ಕೇಳಿದ್ದಾಳೆ' ..ಎಂದೆಲ್ಲ ಅನ್ನಿಸಿ 'ಹೌದ್ರಿ.ನಾನೇ' ಎಂದುಬಿಟ್ಟೆ. ನಾನಂದುಕೊಂಡಂತೆ ಅವರು ಬಯ್ಯಲಿಲ್ಲ;ರೇಗಲೂ ಇಲ್ಲ. ''ನೋಡು ಮರೀ, ನೀನಿನ್ನೂ ಸಣ್ಣವಳು.ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿ , ವಸ್ತುವೂ ತನ್ನ ಆತ್ಯಂತಿಕ ಗುರಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಉದ್ಯುಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಸಾಥ೯ಕತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ತುಡಿಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ನೀವು ನಿನ್ನೆ ಕೊಟ್ಟ ಹೂ ..ದೇವನ, ಗುರುವಿನ ಶಿರವನ್ನೋ, ಪಾದವನ್ನೋ ಸೇರುವುದೇ ಅದರ ತಪಸ್ಸು. ನಾ ಮುಡಿದುಕೊಂಡರೆ  ಒಂದೆರಡು ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಒಣಗಿ ಮುದುರಿ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೆಂದೇ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಯಶಸ್ಸಿಗಾಗಿ, ಶ್ರೇಯಸ್ಸಿಗಾಗಿ  ಪ್ರಾಥಿ೯ಸಿ ಅದನ್ನು ಅರವಿಂದರ ಭಾವಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಸಮಪಿಸಿದ್ದು' ಎಂದರು. ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದು ಬಹಳಷ್ಟೇನೂ ಅಥ೯ವಾಗದಿದ್ದರೂ ಅವರ ದನಿಯಲ್ಲಿನ ನೈಜ ಕಳಕಳಿ, ಪ್ರೀತಿ ನೇರವಾಗಿ ನನ್ನ  ಹೃದಯವನ್ನು ಸ್ಪಶಿ೯ಸಿತು. ಅವರ ಆ ರೀತಿಯ ವಿಚಾರ-ಚಿಂತನೆ ನಮ್ಮ ಆಗಿನ ಬೌದ್ಧಿಕ ವಲಯಕ್ಕೊಂದು ಕ್ರಾಂತಿ ಎಂದರೂ ಸರಿಯೇ.  'ಮಗೂ, ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ, ಹೂಗಳಿಗೆ, ಗಿಡಮರಬಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಜೀವವಿರುತ್ತದೆ. ಅವಕ್ಕೂ ನಮ್ಮಂತೆಯೇ ಭಾವನೆಗಳಿರುತ್ತವೆ. ನಿಮ್ಮ ಪಾಠದಲ್ಲಿ ಜಗದೀಶ್ ಚಂದ್ರ  ಬೋಸ್ ರ ವಿಷಯ ಬಂದಿಲ್ಲವೇ? ಇವತ್ತು ಶಾಲೆ ಬಿಟ್ಟ ಮೇಲೆ ನನ್ನನ್ನು ಕಾಣು. ಅವರ ಪುಸ್ತಕ ಕೊಡುತ್ತೇನೆ.'' ಎಂದರು. ಆ ಪುಸ್ತಕ, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ನನಗೆಂದು ಬರೆದಿಟ್ಟ ಚಂದದ ಪತ್ರ ನಂತರದ ಕತೆಯೇ ಬೇರೆ.ಆ ಶರಾವತಿ ಹೆಗಡೆ ಮ್ಯಾಡಂ ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಶತ೯ಕ್ಕನಾಗಿ ಜೀವನದ ಎತ್ತರದ ಸ್ತರಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟು, ನೈತಿಕತೆ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಪ್ರೀತಿ, ಅಧ್ಯಾತ್ಮ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತದಂಥ ಧನಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆಗಳ ಸಹಸ್ರ ಗರಿ ಮೂಡಿಸಿ, ಅಂತ:ಕರಣದ ಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ಮೀಯಿಸಿ, ತೊಯ್ಯಿಸಿ,  ಮೈ-ಮನ-ಚೇತನಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಸಂತೃಪ್ತಗೊಳಿಸಿ , ಜೀವನದ ಇಂದಿನ ಹಂತದವರೆಗೂ ತನ್ನ ಕೃಪಾ ಶಕ್ತಿಯಿಂದಲೇ ಎಲ್ಲ ಕಷ್ಟಗಳಲ್ಲೂ ಪಾರುಮಾಡಿ ...ಓಹ್! ಅದ್ಭುತ!! ಅದನ್ನೆಲ್ಲ ಬರೆಯಲಾಗದು. ಬರೆದು,ಮಾತಾಡಿ  ಅದರ ಭಾವತೀವ್ರತೆಯ ಸೊಗವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದು.

''ಸದ್ದುಗದ್ದಲದ  ತುತ್ತೂರಿ ದನಿಗಳಾಚೆಗೆ ನಿಂತು 
ನಿಶ್ಶಬ್ದ ದಲ್ಲಿ  ನೆನೆಯುತ್ತೇನೆ ಗೌರವದಿಂದ.
ನಕ್ಷತ್ರ ಖಚಿತ ನಭವಾಗಿ ತಬ್ಬಿಕೊಂಡಿದ್ದೀರಿ ನನ್ನ ಸುತ್ತ.
ಪಟಬಿಚ್ಚಿ ದೋಣಿಯನ್ನೇರಿ ಕುಳಿತಿದ್ದೇನೆ
ನೀವಿತ್ತ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟುಗಳ ಹಾಕುತ್ತ'' 
 ( ಮೂಲ ಡಾ. ಜಿ. ಎಸ್. ಎಸ್ )

***********************************************

ನನ್ನಶಾಲೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಟೀಚರ್ ನಾಡಗೀರ ಮಾಸ್ತರ್ (1915-2011) – ಶ್ರೀವತ್ಸ ದೇಸಾಯಿ

ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 5 ರಂದು ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನವೆಂದು ಸಾಮೂಹಿಕವಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತೇವೆಯಾದರೂ ಪ್ರತಿದಿನದ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಯೋಗಾಮಾ ಹೇಳಿದಂತೆ ನನ್ನ ಶಾಲಾಗುರುಗಳು ನನಗೆ ಪ್ರಾತಃಸ್ಮರಣೀಯರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಸುಮಾರು ಎಂಬತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಜುಕೇಶನ್  ಸೊಸೈಟಿ ಎನ್ನುವ  ಹೆಸರಿನಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿ ಮುಂದೆ ಮಹತ್ವದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಯ(K E Board) ಧಾರವಾಡದ ಮಾಳಮಡ್ಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆ ಇ ಬೋರ್ಡ್ ಹೈಸ್ಕೂಲಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಾನು. ಗುರುರಾಜ ಕರಜಗಿಯವರು ಅನೇಕ ಸಲ ಹೇಳಿದಂತೆ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ, ಅಪ್ಪಟ ದೇಶಪ್ರೇಮಿ ಆದರ್ಶ ಮಾಸ್ತರರ ಪಡೆಯೇ ಅಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ನಮಗೆ ಪಾಠ ಕಲಿಸಿದ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ಗುರುಗಳೆಲ್ಲರ ಹೆಸರು ತೊಗೊಳ್ಳದೆ ಅವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ವಂದಿಸಿ ಈ ಚಿಕ್ಕ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಟೀಚರ್ ನಾಡಗೀರವರ ಬಗ್ಗೆಯಷ್ಟೇ ಸ್ವಲ್ಪ ಬರೆಯುತ್ತೇನೆ. ಬರೆಯುತ್ತ ಹೋದರೆ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ದಿನ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ’ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟೆಲ್ಲ’ ತುಂಬಿಸುವಷ್ಟಿದೆ. ನಮ್ಮೆಲ್ಲ ಗೆಳೆಯರಿಗೆ ’ಮಾಸ್ತರ್’ ಅಂದರೆ ಅವರೊಬ್ಬರೇ – ಶಿವರಾವ್ ಜಿ ನಾಡಗೀರ್ ಮಾಸ್ತರರು. ಇನ್ನೂ ಹತ್ತಿರದವರು ಅವರನ್ನು ’ಶಿವಣ್ಣ ಕಾಕಾ’ ಅಂತ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ’ಸಾಲಿ” ಅಂದರೆ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ -ನಾಡಗೀರ್ ಮಾಸ್ತರರ ಸಾಲಿ ಅಂತ ಎಲ್ಲೆಡೆ  ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. ಕೆ ಇ ಬೋರ್ಡ್ ಹೈಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಅವರು ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ (1938-1976) ಅದೆಷ್ಟೊಂದು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದರು! ಅದರಲ್ಲಿ 20 ವರ್ಷ ಹೆಡ್ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಕಲಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಾವಿರಾರು. ಅವರೆಲ್ಲರ ಮನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆಂದರೆ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲ. 1975ರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಿಂದ ಭೂಷಿತರಾದರು. ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದಿಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಉತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಸಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೋಚಿಂಗಿನಿಂದ ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ’ರಾಂಕ್’ ಗಳಿಸಿ Rank Bank ಅಂತ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲಾರಂಭಿಸಿತು.

 ’ನನ್ನ ಮಾಸ್ತರ್-ನನ್ನ ಪೆನ್ ಫ್ರೆಂಡ್ ಸಹ’.
ಆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು  ಕಲಿತದ್ದು ಮೂರೇ ವರ್ಷಗಳಾದರೂ ಅವರೊಡನೆ ನನ್ನ ಸಂಬಂಧ, ಮತ್ತು ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ ಅವರು ನಿಧನರಾಗುವ ತನಕ ಇತ್ತು. ಅವರು ಅತ್ಯಂತ ಶಿಸ್ತಿನ ಮನುಷ್ಯ. ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ ನಡೆದರೆ ಶಿವನ ಮೂರನೆಯ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಆಹುತಿಯೇ ಸೈ. ನಾವೆಲ್ಲ ಅವರೆದುರು ಥರ ಥರ ನಡುಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಾನು ಸಾಲಿ ಬಿಟ್ಟ ನಂತರವೇ ಅವರು ನನಗೆ ಇನ್ನೂ ಹತ್ತಿರವಾದರು. ತಮ್ಮ ತೊಂಬತ್ತಾರನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ ನನ್ನೂಡನೆ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು: ಅದರಲ್ಲಿ ಹಾಸ್ಯವಿರುತ್ತಿತ್ತು, ಬೋಧನೆಯಿರುತ್ತಿತ್ತು; ಚೇಷ್ಟೆ ಸಹ! ಅದೇ ತರಹ ಇನ್ನುಳಿದ ಅಗಣಿತ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೂ ಸ್ವಹಸ್ತದಿಂದಲೇ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ನನಗೆ ಆಮೇಲೆ ಗೊತ್ತಾಯಿತು.ಅವರು ನಮಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಸ್ಖಾಲಿತ್ಯವಿರದ ಪತ್ರಗಳ ತುಂಬ ಶೇಕ್ಸ್ಪಿಯರಿನ ನಾಟಕಗಳ,  ಥಾಮಸ್ ಗ್ರೇ, ಕಾರ್ಲೈಲ್, ಟೆನ್ನಿಸನ್ ಮುಂತಾದ ಆಂಗ್ಲ ನಾಡಿನ ಸಾರಸ್ವತ ಪುತ್ರರ ಕೊಟೇಶನ್ ಗಳಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ಅವರ ಜನ್ಮಶತಾಬ್ದಿಯ ಸ್ಮರಣಸಂಚಿಕೆಗಾಗಿ ಆ ’ಪತ್ರ ಪರಾಚಿಯ’ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆಯೇ ಒಂದು ಲೇಖನ ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಅದರ ಶೀಷಿಕೆ: 'Nadgir master -my guru and my pen pal!'  ಅಂತ!  "A good teacher teaches well at school; a great teacher continues to teach even after you've left the school!" ಅಂತ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದೆ.
’ಆರಂಕು”ಶಮಿಟ್ಟೊಡಂ ...

ಅವರ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪಾಠದಿಂದಲೆ ನನಗೆ ಆ ಭಾಷೆಯ ಮೇಲಿನ ಒಲವು ಶುರುವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಕನ್ನಡ ಸಹ ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾನು ಪರದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ವರ್ಷ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಸಹಪಾಠಿಯ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ನಾವೇ ಹೊಸದಾಗಿ ಕಲಿತ ಕಂಪ್ಯೂಟರಿನಿಂದ ಅವರಿಗೊಂದು ಬರ್ತ್ ಡೇ ಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿ ಪ್ರಿಂಟ್ ಕಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದೆವು. ಅವರ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣ್ಣು ನಾವು ಟೈಪು ಮಾಡುವಾಗ ಒಂದಕ್ಷರ ('r') ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಿ ”ಅದು ’ಬಿಥ ಡೇ’ ಆಗಿತ್ತಲ್ಲೋ,” ಅಂತ ಅವರು ಟೀಕಿಸಿ ತಿದ್ದಿದ್ದನ್ನು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಈಗಲೂ ಪ್ರತಿ ಸಲ ನಾನು 'Happy birthday' ಅಂತ ಬರೆಯುವಾಗಲೆಲ್ಲ ಅಂಕುಶದಿಂದ ತಿವಿದು ಮರೆಯ ಬೇಡ ’’r' ಅಂತ ”ಏಡಿಸಿ ಕಾಡುತ್ತದೆ, ಶಿವನ ಡಂಗುರ!” ಅದಕ್ಕೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ತಪ್ಪು ಮಾಡದೆ ಬರೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆರಂಕುಶಮಿಟ್ಟೊಡಮ್ ನೆನೆವುದೆನ್ನ ಮನಂ ಧಾರವಾಡ ದೇಶಮಮ್!

ನಾಡಗೀರ್ ಸರ್ ತಮ್ಮನ್ನು ಶಾಲೆಯ ಉನ್ನತಿಗಾಗಿಯೇ ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ತೂಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಉಳಿದವರಿಂದಲೂ ಅದೇ ಶಿಸ್ತನ್ನೇ ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮೇಜಿನ ಮೇಲಿನ ಮರದ ತುಂಡಿನಮೇಲೆ ಎರಡೂ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಹಿಂದಿನ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಧಾನಿ ಹೇಳಿದ ಬರಹವನ್ನು ಬರೆಸಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅದರಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ಹೀಗೆ ಇತ್ತು: I am interested in getting things done. I am not interested in the cause of delay.
ಉಪದೇಶ ಮಾಡುವದಕ್ಕಿಂತ ಮಾಡಿ ತೋರಿಸುವದು ಅವರ ಮಾದರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಎಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದರೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಹಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಇದ್ದಲ್ಲೇ ನಿಂತು ಗೌರವ ತೋರಿಸುವದನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲು ಒಂದಿ ದಿನ ಬೇಕಂತಲೇ ತಡವಾಗಿ ಶಾಲೆಯ ಮೈದಾನದ ಮಧ್ಯ ಬಂದು ತಲುಪಿದಾಗ ಎಂದಿನಂತೆ ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಆರಂಭವಾಯಿತೆಂದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಅಲ್ಲೇ ನಿಂತುಬಿಟ್ಟರು, ಮುಗಿಯುವ ವರೆಗೆ. ನನಗೆ ಇನ್ನೂ ನೆಪಿನಲ್ಲಿರುವ ಆ ನಿದರ್ಶನ ಎಲ್ಲ ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆಯೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತ್ತು ಮತ್ತು ಆ ಆದರ್ಶವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಪ್ರೇರಿಸಿತು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕಾಣಿಸುವಂತೆಒಂದು ಬರಹವನ್ನು ಬರೆಸಿ ಹಾಕಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಚಾಚೂ ತಪ್ಪದೆ ಪಾಲಿಸಿದರು ಸಹ. ಅದು ಹೀಗಿತ್ತು: 
"Henceforth you and the school are one, what you are, the school shall be. Here shall beat the heart of us, the best school of all. Your alma mater expects everyone to do their duty. For her, no contribution is too great and no sacrifice is too small."

ಆಗ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಸರಕಾರದ ಅನುದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಮಕ್ಕಳು ಕೊಡುವ ಫೀಸ್ ಹಣದಿಂದಲೇ ಶಾಲೆಯ ಖರ್ಚು, ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಸಂಬಳ, ಇವೆಲ್ಲವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಹೆಡ್ಮಾಸ್ಟರ್. ಹೆಡ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಗಿದ್ದ ಅವರ ಮನೆ ಶಾಲೆಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿಯೇ ಇತ್ತು. ಅವರ ಮಗ ಅರುಣನೂ ನನ್ನ ಕ್ಲಾಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದ. ಅವನಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೂ ಹದಿನೈದು ಮಾಸ್ತರರ ಮಕ್ಕಳೂ ನನ್ನ ಕ್ಲಾಸಿನಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವರಿಗೆ ಫೀ ಮಾಫಿ ಇತ್ತು. ಅನೇಕ ಬಡ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೂ ಅದೇ ತರಹ ರಿಯಾಯತಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಹಲವಾರು ಸಲ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಪೂರ್ತಿ ಸಂಬಳ ಕೊಡಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ತಾವು ಮಾತ್ರ ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯ ಪೂರ್ತಿ ಅರ್ಧ ಪಗಾರ ಅಷ್ಟೇ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಪೂರ್ತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದೆ ಅಂತ ಸಹಿಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದೆಷ್ಟೋ ಸಲ ಬಡಮಕ್ಕಳು ಹಸಿದ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಆವರಣದಲ್ಲಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಮನೆಗೇ ತಿಂಡಿ ತಿಂದು ಬರಲು ಕಳಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ”ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ಇಂತಹ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ನಾನು ನನ್ನ ರೊಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ”’ ಅಂತ ಸನ್ನ ಸಹಪಾಠಿಯಾಗಿದ್ದ ಅರುಣ ತನ್ನ ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. National scholarship ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಸಾಗಿದ್ದರೂ means tested ಇದ್ದುದರಿಂದ ಸ್ವತಃ ಅರ್ಧ ಸಂಬಳವನ್ನೇ ಮನೆಗೆ ಒಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ಆ ಶಿಷ್ಯವೇತನದ ಪೂರ್ಣ ಫಲ ತನಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಅಂತ ಮಾಸ್ತರರ ಎರಡನೆಯ ಮಗನಿಗೆ ಇತ್ತು ಕೊರಗು! 

ಬಡತನ ಕಷ್ಟ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಗಳೊಡನೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಅನೇಕ ಗುರುಗಳು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಬದುಕಿದ್ದಷ್ಟು ದಿನ ಬಡತನ. ಅವರ ಆಸ್ತಿಯೆಂದರೆ ಅವರ ಶಿಷ್ಯವೃಂದ. ಆ ದಿನಗಳ ನೆನಪಿನ ಭಂಡಾರವೇ ನಮ್ಮ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಭಂಡವಲು. ಅವರ ಆದರ್ಶ ನಮಗೆ ದಿಕ್ಸೂಚಿ.

'ವಾತ್ಸಲ್ಯ’ ಎನ್ನುವ ಅಭಿನಂದನಾ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆ ಬರೆಯುತ್ತ ತಮ್ಮ ’ಪ್ರಸಿದ್ಧ’ ಸಿಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ (’ವಾತ್ಸಲ್ಯ’; ಪು. 9): ’ನನ್ನದು ಸಿಟ್ಟಿನ ಸ್ವಭಾವ. ಅದು ಅಪ್ಪನಿಂದ ಬಂದ ಆನುವಂಶಿಕ ಗುಣವೂ ಇರಬಹುದು, ಅಥವಾ (ಎಳೆವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ತಾಯಿಯನ್ನೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡ) ಮಾತೃವಾತ್ಸಲ್ಯದ ಅಭಾವದಿಂದಲೂ ಇರಬಹುದು. ಏನೇ ಇರಲಿ, ”ಹೊಲೆಸಿಟ್ಟು” ನನ್ನ ಜೀವನದ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ನುಂಗಿ ಹಾಕಿದೆ. ಬರೆದ ಚಿತ್ರವೆಲ್ಲ ಮಸಿ ನುಂಗಿದಂತೆ, ಸ್ವಚ್ಛ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಒಳ್ಳೇ ಕೆಲಸಗಳು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವಾಗಿರುವುದರ ಅರಿವೂ ನನಗಾಗಿದೆ. ನನ್ನ ಸಿಟ್ಟಿನ ರುಚಿಯನ್ನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಸಹಶಿಕ್ಷಕರು ಹಾಗೂ ಕುಟುಂಬದವರೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಉಂಡಿದ್ದಾರೆ'.

 ಶಿಸ್ತಿನ ಸಾಕಾರ ಸ್ವರೂಪರಾಗಿದ್ದ ಅವರು  ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಿಟ್ಟಿನ ಪ್ರತಿರೂಪ ತಳೆದು ’ದೂರ್ವಾಸ ಮುನ್ನಿ’ ಅನ್ನುವ ಉಪನಾಮ ಗಳಿಸಿದ್ದರೂ ಅವರ ಶಿಷ್ಯ ವಾತ್ಸಲ್ಯ ಅಪಾರ. ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ದೆಸೆಯಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ತಮಗೆ ಕಪಾಳ ಮೋಕ್ಷ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದ ನಾಡಗೀರ್ ಮಾಸ್ತರರೇ ತಾವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಗ್ಮಿಗಳಾಗಲು ಕಾರಣವೇನೋ ಎಂದು ನನ್ನ ಶಾಲೆಯಲ್ಲೇ ಕಲಿತ ಗುರುರಾಜ ಕರಜಗಿಯವರು ಒಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಉದ್ಗಾರ ತೆಗೆದಿದ್ದಾರೆ! 

ಕೆಲವು ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರ ಘಟನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಮುಗಿಸುವೆ.

ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗೆ 75 ದಾಟಿದ (ಒಬ್ಬರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು) ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡು ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಧಾರವಾಡದಲ್ಲಿ ಸೇರಿ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಿ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ತಾಜಾ ಮಾಡಿಕೊಂಡೆವು. ಶಾಲಾ ವಾರ್ಷಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೋಹನನಿಗೆ ’ಟೆನ್ಷನ್.’ ತನಗೆ ಏನೂ ನೆನಪಾಗುವದಿಲ್ಲ ಅಂತ ಬೆವರಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರಶ್ನೆಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಹಂಚುತ್ತಿದ್ದ ಕುಲಕರ್ಣಿ ಮಾಸ್ತರರು ಆತನ ಬಿನ್ನು ಸವರುತ್ತ, ”ಡೋಂಟ್ ವರ್ರಿ; ಬಂದಷ್ಟು ಬರಿ!” ಅಂತ ಅರಿಪ್ರಾಸವನ್ನು (ಅರಿಸಮಾಸದಂತೆ, ಆಂಗ್ಲ-ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಕಲಬೆರಕೆ) ಜೋಡಿಸಿ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಒಬ್ಬರು ನೆನೆದಾಗ ಕೋಣೆಯ ತುಂಬ ನಗು.
ಶ್ಲೇಷಾಲಂಕಾರ, homonym ಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿ ನಾಡಗೀರ್ ಮಾಸ್ತರ್ ಕಲಿಸಿದ್ದು ನನಗೆ ಇಂದೂ ನೆನಪಿದೆ: The vicar told the sexton (ಚರ್ಚಿನ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಬಾರಿಸುವವ) and he tolled the bell (ಬಾರಿಸಿದ). Who is going to bell the cat ಅನ್ನುವ ಪದಗುಚ್ಛದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಅವರೇ ಕಲಿಸಿದ್ದು:'to undertake a very dangerous mission.' ಅದರ ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷಿಕೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪ್ರಸಂಗವೂ ಒಮ್ಮೆ ಒದಗಿ ಬಂದಿತ್ತು.

ಕತ್ತಲೆ-ಬೆಳಕು
Epitaph (ಗೋರಿ ಬರಹ) ಅಂದರೇನು ಅಂತ ಕಲಿಸುವಾಗ ಮಾಸ್ತರರು ಹೇಳಿದ’ಕಥೆ.’ ಶೋಕಗ್ರಸ್ತ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವಿಧವೆಯೊಬ್ಬಳು ಪತಿಯ ಅಗಲುಕೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಬದುಕನ್ನು ಆವರಿಸಿದ ಅಂಧಕಾರವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಚರ್ಚಿನ ಸೆಮೆಟ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಿಸಿದ್ದು: Since the demise of my husband, I'm left in utter darkness ಅಂತ. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡು ಪುನರ್ವಿವಾಹ ಆದಾಗ ಆ epitaph ಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಸಾಲು ಸೇರಿಸಿದಳಂತೆ: But now I have struck a match!
ಕ್ಷಮಾಪಣೆ ಕೇಳಲು 36 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕಾಯ್ದ ಪ್ರೀತಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ!

’ತಪ್ಪು ಮಾಡುವದು ಸಹಜವೇ. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಕ್ಷಮಾಪಣೆ ಬೇಡಲು ಸಿದ್ಧರಿರುವುದು ದೊಡ್ಡ ಗುಣ ಅಂತ ಅವರು ಕಲಿಸಿದರು. 1977ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ಘಟನೆಯನ್ನು ನೆನೆದು ನನ್ನ ಸಹಪಾಠಿ ಅರುಣ ಬರೆದದ್ದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕೊಡುವೆ:
” 1960ರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಷಯಗಳನ್ನು (ನಾಡಗೀರ್ ಮಾಸ್ತರರು) ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.ಆವಾಗ ಒಂದು ಅಹಿತಕರ ಘಟನೆ ನಡೆದು ನಮ್ಮ ಸಹಪಾಠಿಗಳಿಗೆ ಬೇಸರವಾಯಿತು. ಅವರೆಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ನಾಡಗೀರ ಮಾಸ್ತರರು ನಮಗೆ ಕಲಿಸುವದು ಬೇಡ ಎಂದು ಅರ್ಜಿ ಬರೆದು ನಾಡಗೀರ ಮಾಸ್ತರರ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು ಬಂದರು. ಮರುದಿನ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಬಲು ಭಯ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಮಾಸ್ತರ ಸಿಟ್ಟಿಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಅಂಜುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಮಾಸ್ತರರು ಏನೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ ಎಂಬಂತೆ ಆ ದಿನದ ಪಾಠ ಮಾಡಿದರು. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅಚ್ಚರಿ ಹಾಗೂ ನಿರಾಳ. ಎಲ್ಲರೂ ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ಮರೆತರು. (Who will bell the cat? ಅಂತ ಕೊನೆಗೆ ಆ ಚೀಟಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟು ಬಂದಿದ್ದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಮಾತ್ರ ಆ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಎಂದೂ ಮರೆತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಬಚ್ಚಿಟ್ಟಿದ್ದ ಆತನ ಎದೆಯಗೂಡಿನ ಭಾರ ಅವನಿಗೇ ಗೊತ್ತು!) ಮುಂದೆ 1997ರಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ತರರಿಗೆ 82 ವರ್ಷ ತುಂಬಿದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಅವರಿಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಹಸ್ರ ಚಂದ್ರ ದರ್ಶನ ಸಮಾರಂಭ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಆ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲೆಂದೇ ನಮ್ಮ ಇಬ್ಬರು ಸಹಪಾಠಿಗಳು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಿಂದ ಬಂದಿದ್ದರು. ಸಮಾರಂಭ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಗುರು-ಶಿಷ್ಯಂದಿರ ಸ್ನೇಹಕೂಟ ಒಂದು ಹೋಟೆಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಾಡಾಗಿತ್ತು. ಹೋಟೆಲ್ ಧಾರವಾಡಕ್ಕೆ ಅವರು ಬಂದಾಗ ಇಲಿಯಾಗಿ ’ಬೆಕ್ಕಿಗೆ ಗಂಟೆ ಕಟ್ಟಿದ’ ಆ ಸಹಪಾಠಿ 36 ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗೆ ತಾನೇ ಆ ಕಾಗದ ಇಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕೆ ಕ್ಷಮೆ ಬೇಡಿ ಎದೆ ಹಗುರು ಮಾಡಿಕೊಂಡ. ಆಗ ಅವರು ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದು ಅತ್ಯಂತ ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿತ್ತು: ”ಹೌದು, ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಅಹಿತಕರ ವರ್ತನೆಗೆ ಕಾರಣನಾದ ... ಎಂಬ ಹುಡುಗನ ವರ್ತನೆ ಸಹಿಸದೆ ನಾನು ಅವನ ಕಪಾಳಕ್ಕೆ ಜೋರಾಗಿ ಹೊಡೆದೆ, ಅದರಿಂದ ಅವನ ಶ್ರವಣ ಶಕ್ತಿ ಕ್ಷೀಣಿಸಿತು. ನಿಮಗೆ ಸಿಟ್ಟು ಬಂದು ಅರ್ಜಿ ಬರೆದಿರಿ. ನಾನು ಸಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಆ ರೀತಿ ಮಾಡಬಾರದಾಗಿತ್ತು. ಅವನಿಗೆ ನಾನು ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಲುತಯಾರಿದ್ದೇನೆ.” ಎಂದು ಅವರೂ ತಮ್ಮ ವ್ಯಥೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಎಂಥ ದೊಡ್ಡ ಗುಣ!”
ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಿಂದ ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆಂದು ಧಾರವಾಡಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಕ್ಷಮಾಪಣೆ ಬೇಡಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯೇ ಈ ಲೇಖನದ ಲೇಖಕ!
ಶ್ರೀವತ್ಸ ದೇಸಾಯಿ
ಡೋಂಕಾಸ್ಟರ್, ಯು ಕೆ

ಆಕರ ಪುಸ್ತಕಗಳು: ೧.ವಾತ್ಸಲ್ಯ (1997) :ಎಸ್ ಜಿ ನಾಡಗೀರ ಅವರ ಅಭಿನಂದನಾ ಗ್ರಂಥ ಸಂ: ಡಾ ಕೆ ಹೆಚ್ ಕಟ್ಟಿ
 ೨: ವಿದ್ಯಾ ವಿಕಾಸ (2002)  ಲೇ:  ಪ್ರಿ. ಎಸ್ ಜಿ ಣಾಡಗೀರ
೩: ಅಪ್ಪನು ನನಗಿಷ್ಟ: (2021) ಸಂ: ಡಾ ಶರಣಮ್ಮ ಅ. ಗೋರೇಬಾಳ

*******************

ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೇ ದೇಶ, ಧರ್ಮ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಗಳು ಉತ್ಸವಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿರುವ ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ದಿನ ದೇವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಮೈ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮುದ ನೀಡುವ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆಯುವುದು ಒಂದು ಅಗತ್ಯವೇ ಸರಿ.  ಒಂದು ಹಬ್ಬ ನಮ್ಮ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮನೆಯ ಹೊರಗಿನ ಸಾಮೂಹಿಕ ಆಚರಣೆಯು ಒಂದು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ  ಸ್ನೇಹ, ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಒಮ್ಮತಗಳ  ಬೆಸುಗೆಯನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿ, ಪೂಜೆ ಪುನಸ್ಕಾರಗಳು ಬುನಾದಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ನಿಜವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿರುವುದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆಚರಣೆಯ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಮನೆ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹ ಕೊಂಡು ತರುವುದು, ಅದನ್ನು ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿ ಸಿಂಗರಿಸುವುದು, ಮಂಟಪ, ತೋರಣ, ರಂಗೋಲೆ ಹೂವಿನ ಅಲಂಕಾರ, ಪೂಜೆ, ನೈವೇದ್ಯ, ನಂತರ ರುಚಿಯಾದ ಭೋಜನ  ಹೀಗೆ  ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ, ಮನೆ ಮಂದಿಯಲ್ಲಾ  ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಗಳಾಗಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬರುವುದು, ಸೇರುವುದು ಈ ಹಬ್ಬಗಳ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ. ಒಂದು ಹಬ್ಬ ನಮ್ಮ ಹಳೆ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಬೆಳೆಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಗೆ, ಹೊಸ ಹೊಸ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತರುವ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಅನ್ಯ ಧರ್ಮಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟು ನಿಟ್ಟಾದ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಲ್ಲ. ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ, ಸಮಾಜ ಬದಲಾದಂತೆ ನಮ್ಮ ಆಚಾರ ವಿಚಾರಗಳೂ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿವೆ. ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದ ಮೆರೆವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಿನಿಮಾ ಹಾಡುಗಳೂ ಸಲ್ಲುತ್ತವೆ! (ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು) ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಜೀವಂತವಾಗಿರಬೇಕಾದರೆ ಅದು ನಿಂತ ನೀರಾಗದೆ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಹರಿಯಬೇಕು.  

ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಭಾವನೆ ಹಬ್ಬದ ಎರಡನೇ ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ ಮನೆಯಿಂದಾಚೆಗೆ ತಲುಪಿ ಬೀದಿಗಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಬೀದಿ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಪೆಂಡಾಲು, ಸಜ್ಜಿಗೆ, ಅದರ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತ, ನಿಂತ, ಮಲಗಿದ, ಹಲವು ಭಂಗಿಗಳ ಗಣಪತಿ ಮೂರ್ತಿ, ಪೂಜೆ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಕೊನೆಗೆ ವಿಸರ್ಜನೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಮುದಾಯವೇ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.  ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಮಗೆಲ್ಲ ಸಾಮೂಹಿಕ ಹಬ್ಬವಾಗಿಯೂ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಹಲವಾರು ಕಡೆ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಗಣೇಶ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬಡಿದೆಬ್ಬಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಹಬ್ಬದ ಆಚೆಯೂ ಒಂದು ನಾಟಕ, ನೃತ್ಯ ಮುಂತಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಗಣೇಶನನ್ನು ನಾವು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ವಾತಾಪಿ ಗಣಪತಿಮ್ ಭಜೇ ಎನ್ನುವ  ಜನಪ್ರೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಅವನಿಗೆ ಮುಡುಪಾಗಿದೆ. ಅವನ  ಆನೆತಲೆ, ಡೊಳ್ಳು ಹೊಟ್ಟೆ, ಮುರಿದ ದಂತ ಕಲಾವಿದರ ಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡಿದೆ.

ಈ  ಹಬ್ಬ ನಾವು ಮಕ್ಕಳಾಗಿದ್ದಾಗ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸಿದ್ದು, ನಾವು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದು ಅದು ಒಂದು ಸ್ಮರಣೀಯ ಅನುಭವವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಸ್ಮೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸವಿನೆನಪುಗಳಾಗಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಗೌರಿ ಪ್ರಸನ್ನ, ಮುರಳಿ, ರಾಮ್ ಶರಣ್ ಮತ್ತು ಅಮಿತ ಅವರ ಇಂದಿನ ಬರಹಗಳೇ ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ಈ ಲೇಖಕರೆಲ್ಲ ಗೌರಿ ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದ ತಮ್ಮ ಹಳೇ ಸವಿ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಬರಹಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದ ಮೂಲ ದೈವ ಒಂದೇ ಆದರೂ ಅದರ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಿಶೇಷತೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಶೇಷ  ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಡಾ. ಗುಡೂರ್ ಅವರು ಗಣೇಶನ ಒಂದು ಸುಂದರ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬರೆದುಕೊಟ್ಟು ಅದರ ಕಲಾವಿದನ ಕೈ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ನವುರಾದ ಕುಂಚವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಆಯಾಮವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಮತ್ತು ಒಂದು ಪರ್ಸನಲ್ ಟಚ್ ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನು ವಿಶೇಷ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಡಾ. ಗುಡೂರ್ ಅವರ ಪುತ್ರಿ ಯಾಮಿನಿ ಗುಡೂರ್ ಗಣೇಶನ ಸುಂದರವಾದ ರೇಖಾ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬರೆದುಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷದ ಬಾಲಕಿ ಕಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಾಣಲಿ ಎಂದು ಹಾರೈಸೋಣ. ಇಂದಿನ ಲೇಖಕರು ತಮ್ಮ ಬರಹಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅವರಿಗೆಲ್ಲ ಅನಿವಾಸಿ ಬಳಗದ ಪರವಾಗಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳು. ಶ್ರೀರಂಜನಿ ಅವರು ಈ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನಿಗೆ ಗೀತ ನಮನವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅವರ ಸುಶ್ರ್ಯಾವ ಗೀತೆಯನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ವಿಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಕೇಳಬಹುದು. ಅವರಿಗೂ ಅನಂತ ವಂದನೆಗಳು.ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೌರಿ ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದ ಶುಭಾಶಯಗಳು.
    -ಸಂಪಾದಕ 

ಗಣೇಶ ಚೌತಿ..
 ಗೌರಿ ಪ್ರಸನ್ನ  

 ಗಣೇಶಚೌತಿಯೆಂದರೆ ಎರಡೆರಡು ಸಂಭ್ರಮ ನನಗೆ. ಪಟಾಕಿ,ಗಣಪ್ಪ,ಕಡಬು – ಮೋದಕಗಳ ಸಂಭ್ರಮ ಒಂದೆಡೆಯಾದರೆ ನನ್ನ ಹುಟ್ಟು ಹಬ್ಬದ ಸಡಗರ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ. ಹೌದು; ಗೌರಿ-ಗಣೇಶರೊಂದಿಗೇ ನಾನೂ ಈ ಭೂಮಿಗೆ ಬಂದದ್ದು.  1970ರಲ್ಲಿ ತದಿಗೆ-ಚೌತಿ ತಿಥಿಗಳೊಟ್ಟಿಗಿದ್ದು ಸ್ವರ್ಣಗೌರಿ ಹಾಗೂ ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬಗಳೆರಡೂ  ಒಂದೇ ದಿನ ಇದ್ದವಂತೆ. ಅವತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನಮ್ಮನ ಡೆಲಿವರಿ ಮಾಡಿಸಿದ ಡಾಕ್ಟರ್ ‘ ಗಣೇಶನ ಹಬ್ಬದಂದು ಗೌರಿ ಬಂದಳಲ್ಲ’ ಎಂದರಂತೆ. ಅವತ್ತಿನಿಂದಲೇ, ಸೋದರತ್ತೆ ಎಲ್ಲರಿಂದ ಗುದ್ದು ತಿನ್ನುತ್ತ, ತೊಟ್ಟಿಲಿಗೆ ಹಾಕಿ ‘ಕುಟುಕುಟು ಕುರ್’ ಎಂದು   ಹೆಸರಿಡುವ ಮೊದಲೇ ಎಲ್ಲರ ಬಾಯಲ್ಲಿ ‘ ಗೌರಿ’ ಎಂಬ ನನ್ನ ಹೆಸರು ನಲಿದಾಡುತ್ತಿತ್ತೆನ್ನಿ. ಸ್ವಚರಿತ್ರೆ ಬಹಳವಾಯಿತಲ್ಲವೇ? ಆದರೆ ನನಗೆ ಗಣೇಶಚೌತಿ ಎಂದೊಡನೇ ಇವೆಲ್ಲ default ಆಗಿ ನೆನಪಾಗೇ ಬಿಡುವುದರಿಂದ ನಿಮಗೂ ಹೇಳಿದೆ ಅಷ್ಟೇ.

  ನನ್ನೂರು ಬಿಜಾಪೂರದ ಗಣಪ್ಪನ ಆರ್ಭಟ, ಗದ್ದಲ,ವೈಭವ ಅನುಭವಿಸಿಯೇ ತಿಳಿಯಬೇಕು. ತಿಂಗಳುಗಟ್ಟಲೆಯಿಂದ ಗಣಪತಿ ಪಟ್ಟಿ ಕೇಳಲು ಬರುವವರ ಧಾಂಧಲೆ, ವಾರಗಟ್ಟಲೆಯಿಂದ ಮಂಟಪದ ತಯಾರಿ, ಬ್ಯಾಂಡು-ಭಜಂತ್ರಿ, ಮೈಕಾಸುರರ ಗದ್ದಲ, ಗಣೇಶೋತ್ಸವದ ಸಲುವಾಗಿ ವಿವಿಧ ಸಂಘಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುವ ಹತ್ತುಹಲವು ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು, ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು,  ಗಜೇಂದ್ರಮೋಕ್ಷ, ರಾಮಾಂಜನೇಯ ಯುದ್ಧ, ಗೀತೋಪದೇಶದಂಥ ಪೌರಾಣಿಕ ಕತೆಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಹತ್ಯೆ, ಹಸಿರುಕ್ರಾಂತಿ, ಕ್ರಿಕೆಟ್, ರಾಕೆಟ್  ಉಡ್ಡಯನದಂಥ ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಜಕೀಯ – ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಷಯಗಳು,ಕಲಾವಿದರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಡು-ಬ್ಯಾಗಡಿಯಿಂದ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಮೈದಳೆದ  ಮೈಸೂರಿನ ಅರಮನೆ, ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಲಾಲ್ ಬಾಗ್, ಅಮೃತಸರದ ಸ್ವರ್ಣಮಂದಿರದಂಥ ಇತಿಹಾಸ  ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ-ಸ್ಮಾರಕಗಳಂಥ ನಾನಾ ವಿಧದ ಥೀಮಿನ ನಾನಾ ನಮೂನೆಯ ಗಣೇಶರಿಂದ ಅಲಂಕೃತಗೊಂಡ ಗಲ್ಲಿ ಗಲ್ಲಿಗಳು..ಎಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರೂ ಹೊಳೆಹೊಳೆವ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಲೈಟಿನ ಬೆಳಕು, ನಾರೀಮಣಿಯರ , ಮಕ್ಕಳ ರೇಶ್ಮೆ, ಜರೀ ಸೀರೆ-ಲಂಗಗಳ ಥಳಕು, ವಿನಾಕಾರಣ ಹಲ್ಲು ಕಿಸಿವ, ಪಿಸಿಪಿಸಿ- ಗುಸುಗುಸು ಮಾಡುವ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರು, ಅವರ ಹಿಂದೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ  ಸಭ್ಯತೆಯ ಎಲ್ಲೆ ಮೀರದಂತೆ ಕುಚೋದ್ಯ, ಉಡಾಳತನದ ಜೋರು ನಗು ಗದ್ದಲದ ಹುಡುಗರ ದಂಡು..ಹೀಗೆ ಇಡೀ ಊರಿಗೆ ಊರೇ ಹಬ್ಬದ ಸಡಗರದಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನ. ಯಾವ ಜಾತಿಮತ ಲಿಂಗ ವರ್ಗಗಳ ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ನಾವೆಲ್ಲ ಮನೆಯ ಗಣಪ್ಪ, ಓಣಿಯ ಗಣಪ್ಪ, ಊರಿನೆಲ್ಲ ಗಣಪ್ಪರನ್ನು ಅಷ್ಟೇ ಆದರದಿಂದ ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಮಂಟಪದ ತೆಂಗಿನ ಗರಿ, ಬಾಳೆಕಂಬ  ಕಟ್ಟಲು, ಡೆಕಾರೇಶನ್ ಮಾಡಲು ನಮ್ಮೋಣಿಯ ಅತ್ತಾರ ಸಾಬರ ಮಕ್ಕಳಾದ ಸಲ್ಯಾ,ಸಪ್ಪ್ಯಾ(ಸಲೀಂ, ಸಫೀಕ್ ಅಂತ ಅವರ ಹೆಸರು. ಚಂದನೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಕೆಡಿಸಿ ಕರೆದರಷ್ಟೇ ನಮ್ಮ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಂದಿಗೆ ಆತ್ಮೀಯ ಭಾವ, ಅಪನಾಪನ್ ಅನ್ನಿಸುವುದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ) ಸದಾ ಸಿದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಕ್ಕ ಜೈದಾನ ಫ್ರೀಹ್ಯಾಂಡ್ ರಂಗೋಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಟಪದ ಮುಂದೆ ಚಂದದ ಕಮಲಗಳು  ಅರಳುತ್ತಿದ್ದವು; ಸುಂದರ  ನವಿಲುಗಳು ನರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದವು; ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಚಿಟ್ಟೆಗಳು ಹಾರಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಗಣಪತಿ ತರುವಾಗ ಹಿಂದು-ಮುಸ್ಲಿಂ ಅನ್ನದೇ ಎಲ್ಲರ ತಲೆಯಮೇಲೆ ಬಿಳಿಯ ವಾರೆ ಟೋಪಿ, ಬಾಯಲ್ಲಿ ಗಣಪತಿ ಬಪ್ಪಾ ಮೋರಯಾ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಅಂತೆಯೇ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬರುವ  ಮೊಹರಂದ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ  ಅವರ ಮನೆಗೆ ಬರುವ ಮುಲ್ಲಾ(ಮೌಲ್ವಿ)ನ ನವಿಲುಗರಿ ಹರಕೆ ನಮ್ಮ ತಲೆಯ ಮೇಲೇ ಮೊದಲು ನಲಿದಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಸಾಲಾಗಿ ಬರುವ ಡೋಲಿಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಎತ್ತರದ ಮನೆ-ಮಾಳಿಗೆಯೇರಿ ಮುಂದಿನ ಜಾಗ ಹಿಡಿವುದು, ಮೊಹರಂ ಹುಲಿವೇಷ, ಕುಣಿತಗಳನ್ನು ಬಾಯ್ ತೆರೆದು ಅಚ್ಚರಿಯಿಂದ ನೋಡುವುದು ನಮ್ಮ ನೆಚ್ಚಿನ ಕೆಲಸವಾಗಿದ್ದವು. ‘ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆ’ ಎಂಬ ಪದದ ಪರಿಚಯವೇ ಇರದ ನಮ್ಮ ಆ  ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳು ಅದೆಂಥ ದಿವಿನ!!


 ಇನ್ನು ಮನೆಯ ಹಬ್ಬದ ತಯಾರಿಯೂ ಅಷ್ಟೇ ಹಬ್ಬದ ಮೊದಲ ರವಿವಾರದ ಸಂತೆಯಿಂದಲೇ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಊಟಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗುವ ಬಾಳೆಲೆ, ವೀಳ್ಯದೆಲೆಗಳು, ಹಣ್ಣು-ಹಂಪಲಗಳು, ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಗಳು, ಬಾಳೆಕಂಬ-ಕೇದಿಗೆಗಳು, ಗಣಪ್ಪನಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದ ಕೆಂಪುಹೂ, ಗೌರಿಗೆಂದೇ ಇರುವ ಕಡುಗೆಂಪಿನ ಗೌರಿ ಹೂವು, ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ನೀಲಿ- ಗುಲಾಬಿ -ಹಸಿರು ಬ್ಯಾಂಗಡಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ಕಟ್ಟಿದ ಕತ್ತೆ ಶ್ಯಾವಂತಿಗೆ ಹೂವಿನ ಮಾಲೆ, ಬಿಡಿ ಕಾಕಡಾ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಹೂಗಳು, ಕರಕಿ-ಪತ್ರಿಗಳು, ತೋರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಾವಿನೆಲೆ, ಗಣಪ್ಪನ ಮಾಡದ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಂಗಾರ ಬಣ್ಣದ ಸೋನೇರಿ ಪೇಪರ್, ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ಪರಪರಿ ಹಾಳೆ, ಬ್ಯಾಂಗಡಿ,ಹರಳು-ಟಿಕಳಿ, ಅಂಟು-ಫೆವಿಕಾಲ್ ಗಳು..ಹೀಗೆ ದಂಡಿಯಾಗಿ ಸಾಮಾನು ಬಂದು ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಚೌತಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಬರುವ ಸ್ವರ್ಣಗೌರಿಯನ್ನು ಅದ್ಧೂರಿಯಾಗಿ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು ನನ್ನಾಯಿ ಓಣ್ಯಾಯಿ. ಹತ್ತಾರು ದಿನ ಮೊದಲೇ ಅಡುಗೆಯ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯನ್ನೋ, ರಮಾಬಾಯಿಯನ್ನೋ ಮನೆಗೆ ಕರೆಸಿ ಅವಲಕ್ಕಿ-ಚಹಾ, ಆತ್ಮೀಯ ಹರಟೆಯೊಂದಿಗೆ ಅವರನ್ನು ಬುಕ್ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ನಂತರ ಮೆನ್ಯುದ ಡಿಸ್ಕಶನ್..ಗಣಪ್ಪಗ ಮರುದಿನ ಹೂರಣಗಡಬು ಹೇಗೂ ಇರುವುದರಿಂದ ಅವತ್ತು ಹೂರಣ ಆರತಿ ಮತ್ತ  ನೈವೇದ್ಯಪೂರ್ತೇಕ್ಕ(ಅಂದರೂ ಸೇರೋ, ಸೊಲಿಗೆಯೋ ಬೇಳೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು) ಮಾಡಿ ಬೇಸನ್ ಉಂಡಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಪಾಕಿನ ಚಿರೋಟಿಯನ್ನೋ, ಮಂಡಿಗೆ, ಬಾದಾಮಿ ಪೂರಿಯನ್ನೋ ಮಾಡುವ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಾವು ಮಕ್ಕಳು ಆ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಲಹೆ-ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಮಧ್ಯೆ ಮಧ್ಯೆ ಕೊಡುತ್ತ, ಹಿರಿಯರಿಂದ ಗದ್ದರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಕಾತರದಿಂದ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಂತರ ಗೆಸ್ಟ್ ಗಳ ಊಟದ ಲಿಸ್ಟಿನ ತಯಾರಿ. ತಪ್ಪಿಲ್ಲದೇ ಒಪ್ಪಾದ ಅಕ್ಷರ ಬರೆವ ಮಕ್ಕಳು ಉದ್ದನೆಯ ಹಾಳೆ ಪೆನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅವಳೆದಿರು ಕೂತರೆ  ‘ ಮದಲ ಮ್ಯಾಲೆ ಶ್ರೀಕಾರ ಬರಿ. ಆಮ್ಯಾಲ ಊಟಕ್ಕ ಕರೆವ ಯಾದಿನಾಗ  ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಅಂತ ಬರಿ’ ಎಂದು ಶುರುಮಾಡಿದರೆ  ನಮ್ಮಲ್ಯಾರಾದರೂ ಕಿಡಿಗೇಡಿಗಳು ‘ ಅವರಿಗೆ ಎಣ್ಣಿ-ಕುಂಕುಮಾ ಕೊಡಲಿಕ್ಕೆ ಯಾರ ಹೋಗವರು ವೈಕುಂಠಕ್ಕ?’ ಅಂತಲೋ, ‘ಅವರು ಆ ದೊಡ್ಡ ಗರುಡನ ಮ್ಯಾಲೆ ಕೂತು ಬಂದ್ರಂತಿಟ್ಕೋ..ಆಮ್ಯಾಲೆ ಆ ಗರುಡಪ್ಪನ್ನ ಎಲ್ಲಿ ಕೂಡಸತೀ’ ಅಂತಲೋ ಕಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ‘ ಹುಚ್ಚ ಮುಂಡೆವೇ’ ಅಂತ ಜಬರಿಸಿ, ತಾನೂ ನಮ್ಮೊಡನೆ ದೊಡ್ಡ ನಗು ನಕ್ಕು ‘ ಹೂಂ ಬರಕೋ ದೇಶಪಾಂಡೆ ಡಾಕ್ಟರ್ ಮನಿಯಿಂದ ಇಬ್ಬರು..ವಕೀಲರ ಮನ್ಯಾಗ ಮೂರುಮಂದಿ..ಶಿವಮೊಗ್ಗಿ ಅವರ ಮನ್ಯಾಗ ಅತ್ತಿ-ಸೊಸಿ, ಮಗಳೇನರ ಬಂದ್ರ ಅಕಿನ್ನೂ ಕರಕೊಂಡ ಬರಲಿಕ್ಕೆ ಹೇಳ್ರಿ..ಅಂದ್ರ ಅವರ ಮನ್ಯಾಗ ಮೂರಂತ ಹಿಡೀರಿ, ಇನ್ನ ಉಕ್ಕಲಿ ಅವರ ಮನ್ಯಾಗ ಇರವರೇ ನಾಕ ಮಂದಿ’.. list at least ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಆಗಲೇಬೇಕಿತ್ತು.

ಬೆಳ್ಳಿಯ ತಂಬಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಇಡಿಗಾಯಿಯೊಂದನ್ನಿಟ್ಟು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕಣ್ಣುಬೊಟ್ಟು, ಮೂಗು ಮೂಗಿಗೆ ನತ್ತು ಎಲ್ಲ ಮೇಣದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅಂಟಿಸಿ, ಉದ್ದನೆಯ ಗಿರಿಕುಂಕುಮದ ಬೊಟ್ಟು ತೀಡಿ, ಒಂದು ಉದ್ದನೆಯ ಚೌರಿಜಡೆಗೆ ಕೇದಗೆ ಹೆಣೆದು ಗೌರಮ್ಮನ ಹೆಗಲ ಮೇಲಿಂದ ಇಳಿಬಿಟ್ಟರೆ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶಿವೆಯೇ ಕೈಲಾಸದಿಂದಿಳಿದು ಬಂದಂತೆ ತೋರುತ್ತಿತ್ತು. ಪಾಂಕ್ತವಾಗಿ ಪೂಜೆ, ಪಂಕ್ತಿಯೂಟ ಮುಗಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಮರುದಿನದ ಗಣಪ್ಪನ ತಯಾರಿ. ನಾವೆಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳೂ ಬೇಗನೆದ್ದು, ‘ಕಲ್ಲಾಗು..ಗುಂಡಾಗು..ಅಗಸಿಮುಂದಿನ ಬೋರ್ಗಲ್ಲಾಗು’ ಅಂತ ಅಜ್ಜಿಯೋ, ಅಮ್ಮನೋ, ಮಾಮಿಯೋ  ಯಾರಾದರೊಬ್ಬರಿಂದ ಹರಸಿ ಎಣ್ಣೆ ಹಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು (ಆ ಹರಕೆಯ ಫಲವಾಗಿಯೇ ಇಂದಿಗೂ ಗುಂಡುಕಲ್ಲಿನಂತೆ ಗುಂಡುಗುಂಡಾಗಿರುವುದು) ಅಭ್ಯಂಜನ ಮುಗಿಸಿ ಗಣಪತಿ ತರಲು ರೆಡಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಜಾಗಟೆ, ಗಂಟೆ, ಪಟಾಕ್ಷಿ, ಮಣೆ, ಪಂಚಪಾಳ ..ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಪೂರ್ತಿ ಸನ್ನದ್ಧರಾಗಿ ಮಾಮನೊಡನೆ ಬಳಿಗಾರ ಓಣಿಗೆ ಹೋಗಿ ಜನಿವಾರ, ಇಲಿ, ಎಡಕ್ಕೆ ಸೊಂಡಿಲು, ಹಸ್ತದಲ್ಲಿ ಮೋದಕ, ಅಂಕುಶ, ಮುಖಲಕ್ಷಣ ಎಲ್ಲ ಇರೂ ಗಣಪತಿಯನ್ನ ಆರಿಸಿಕೊಂಡು ಅತ್ಯಂತ ಹುರುಪಿನಿಂದ ಜೈಕಾರ ಹಾಕುತ್ತ ಮನೆಗೆ ತಂದು ಅವನಿಗೆಂದು ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಮಾಡದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಿಯ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿದರೆ ನಂತರ ಗಣಪ್ಪ ಅಜ್ಜನ ಸುಪರ್ದಿಗೆ.  ವಿಧಿವಿಧಾನಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಅಜ್ಜನ  ಪೂಜೆ, ಆರತಿಯೆಲ್ಲ ಆದಮೇಲೆ ತರಗು,ಲಡ್ಡಿಗೆ, ಮೋದಕ, ಕರಿಗಡಬು,ಪಾಯಸ,ಬುರಬುರಿ,ಚಿತ್ರಾನ್ನಗಳ ಬಾಳೆಲೆ ಊಟ. ಅವತ್ತು ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬವೆಂದು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಿಗೇ ಅಚ್ಛಾ. ಅವತ್ತು ಕಸಬಳಿವ, ಎಂಜಲುಗೋಮಯ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸದಿಂದಲೂ ರಜಾ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಸಂಜೆ ಗಣಪ್ಪನ ಮುಂದೆ ಕೈಮುಗಿದು ‘ ಪ್ರಣಮ್ಯ   ಶಿರಸಾ ದೇವಂ ಗೌರಿಪುತ್ರಂ ವಿನಾಯಕಂ’ ಎಂದು ಸಂಕಷ್ಟಹರ ಮಂತ್ರ ಅಂದು ಗಣಪ್ಪನೆದಿರು ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಉಠಾಬಸಿ ತೆಗೆದಾದ ಮೇಲೆ ಸೊಂಡಿಲಿಗೆ  ಮೊಸರವಲಕ್ಕಿ ಹಚ್ಚಿ ಉತ್ತರ ಪೂಜಾ ಮುಗಿಸಿದ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ಬರ್ತಡೇ ಸೆಲಿಬ್ರೇಷನ್ನು. ಹಾಸಿದ ಹೊಸ ಜಮಖಾನೆಯ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಕೂಡಿಸಿ( ನಮ್ಮಜ್ಜಿ ಚೌತಿಯ ಆಚೀಚೆ ಹುಟ್ಟಿದ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳು ಹಾಗೂ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳನ್ನೆಲ್ಲ ಸೇರಿಸಿ ಹೋಲ್ ಸೇಲ್ ಬರ್ತಡೇ ಮಾಡಿಬಿಡಾಕಿ.) ಆರತಿ ಮಾಡಿ ಕೈಗೆ ಖೊಬ್ರಿಸಕ್ರಿ ಹಾಕಿ, ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ‘ಉದ್ಧಂಡ ಆಯುಷ್ಯವಂತಾಗು’ಅಂತ ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡಿದ್ರ ಮುಗೀತು ಅಕಿನ್ನ ಕೆಲಸ. ಆಮ್ಯಾಲೆ ನಮ್ಮಜ್ಜ ಮುನ್ನಾದಿನವೇ ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ತೆಗೆಸಿಕೊಂಡು ತಂದಿಟ್ಟ ಹೊಚ್ಚ ಹೊಸ ಎರಡು ರೂಪಾಯಿಯ ನೋಟನ್ನು ತಪ್ಪದೇ ಕೊಡುವವರು. ಅಲ್ಲದೇ ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳು, ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳ ಹೆಸರೂ ಬರೂಹಂಗ ನಿಂತನಿಂತಲ್ಲೇ ಒಗಟು ಕಟ್ಟಿ ಹೇಳುವವರು. ನಮ್ಮ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಶುಭಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಈ ಒಗಟಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಇರಲೇಬೇಕು. ನಾವೆಲ್ಲ ನಮ್ಮ ಹೆಸರು ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಖುಷಿಯಿಂದ ಹೋ ಎಂದರಚಿ ಇನ್ನೊಂದು, ಮತ್ತೊಂದು ಅಂತ ಕಾಡಿಸಿ ಹತ್ತಾರು ಒಗಟು ಹೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.
ನಂತರ ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಗುಂಡಬಾವಡಿಗೆ ಗಂಟೆ-ಜಾಗಟೆ-ಪಟಾಕ್ಷಿಗಳ ಸದ್ದಿನೊಂದಿಗೆ ಅವನ ವಿಸರ್ಜನಾ ಮೆರವಣಿಗೆ. ಅಂದು ಚೌತಿಯ, ಚಂದಿರನನ್ನು ನೋಡಬಾರದೆಂದು ಎಷ್ಟೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆವಹಿಸಿದರೂ ಯಾವುದೋ ಮಾಯೆಯಲ್ಲಿ ಅವ ನಮ್ಮನ್ನು ಅಡ್ಡಗಟ್ಟಿ ನಕ್ಕೇ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ. ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಶ್ಯಮಂತೋಪಾಖ್ಯಾನ ಕೇಳಿ ಅಪವಾದದ ಭಯ ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡಾದ ಮೇಲೆ ಹಸಿವಿರದಿದ್ದರೂ ಹಬ್ಬದಂದು ರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸ ಮಲಗಬಾರದು ..ಬಾಯಿ ಮುಸುರಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಬಲವಂತಕ್ಕೆಊಟಕ್ಕೆ ಕುಳಿತರೂ ಕೂತಾದ ಮೇಲೆ   ಬಿಸಿ ಅನ್ನದೊಂದಿಗೆ ಕಟ್ಪಿನ ಸಾರು, 2-3 ಕಡಬು, ಮೊಸರನ್ನದ ಫುಲ್ ಮೀಲ್ಸ್ ನೊಂದಿಗೇ ಊಟ ಮುಕ್ತಾಯವಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ನಮ್ಮ ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದಾಚರಣೆ ಸಂಪನ್ನವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

 ಹೀಗೆ ಅವು ನನಗೆ  ಕೇವಲ ಹಬ್ಬಗಳಾಗಿರದೇ  ನನ್ನ ಭಾವಕೋಶದಲ್ಲಿ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾದ ಜೀವತಂತುಗಳು. ಈಗಲೂ ಸಾಕಷ್ಟೇ ಅದ್ಧೂರಿಯಾಗಿ,ವಿಧಿಬದ್ಧವಾಗೇ ಗಣೇಶಚೌತಿಯ ಆಚರಣೆ ಜರಗುತ್ತದಾದರೂ ಯಾಕೋ ಆ ಮುಗ್ಧ ಸಂಭ್ರಮ ಕೈಗೆಟುಕದೇ ನುಣುಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಆಭಾಸ. ನಿಮಗೂ ಹಾಗೇನಾ?!
ಆದಿ ಪೂಜಿತ, ವಿಘ್ನವಿನಾಶಕ ಗಣಪತಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸನ್ಮಂಗಳವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಲಿ.
ತಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ  ಗೌರಿ-ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದ ಶುಭಾಶಯಗಳು.
   
*******

ಗಣಪತಿಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆ 
- ಡಾ ಮುರಳಿ ಹತ್ವಾರ್ 

ನೆನಪುಗಳೇ ಹಾಗೆ. ಒಮ್ಮೆ ತಲೆಯೊಳಗೆ ಕುಳಿತರೆ ಆಯಿತು, ಹೊಸತೆಲ್ಲವನ್ನು ಅವುಗಳ ಕನ್ನಡಕದಲ್ಲೇ ನೋಡುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತವೆ. ಅದರಲ್ಲೂ, ಬೆಳೆಯುವ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಕುತೂಹಲವೋ ಆಸಕ್ತಿಯೋ ತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡ ನೆನಪುಗಳಂತೂ ತಮ್ಮ ಅಳತೆಗೋಲಲ್ಲಿ ಪಾಸಾದ ಹೊಸ ನೆನಪುಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಸಂಭ್ರಮದ ಜಾಗ ಕೊಡೋದು. ಹಾಗೆ ನಿತ್ಯದ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡ ನೆನಪುಗಳು, ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ನಿನ್ನೆಗಳು ಕಳೆದಂತೆ ಪದರ ಪದರಗಳ ಸಿಹಿ ಸೋನಪಾಪಡಿಯಂತೊ, ಅಥವಾ  ಕಹಿ ಹಾಗಲಕಾಯಿ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿಯಂತೋ ನೆನಪಿನ ಜಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಶೇಖರವಾಗುತ್ತವೆ. ಅವು ಅವುಗಳಿಷ್ಟದಂತೆ  ಆಗಾಗ ಕಣ್ಮುಂದೆ ಬಂದು ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ: ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಒಂಟಿ ಸಲಗದಂತೆ; ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿಸರ್ಜನೆಗೆ ಹೊರಟ ಗಣಪತಿಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯಂತೆ. 

ಗಣಪತಿ ಎಂದಾಗ ನೆನಪಿಗೆ ಬರೋದು, ಬಳ್ಳಾರಿ ಮುನಿಸಿಪಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದ ಭದ್ರಗಿರಿ ಅಚ್ಯುತದಾಸರ ಹರಿಕಥೆ. ಅವರ ಕಂಚಿನ ಕಂಠದ ಏರಿಳಿತದ ಲಯದಲ್ಲಿ ಭೀಮ-ಅರ್ಜುನರ ಅಹಂಕಾರ ಕಟ್ಟು ಹಾಕಿದ ಕೃಷ್ಣ ಗಾರುಡಿಯ ಕಥೆ, ಕೇಳಿ ಮೂವತ್ತು-ಮೂವತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳಾದರೂ, ನೆನಪಿನ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹೂಬಿಡುತ್ತ, ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಚಿಗುರುವ ಬಳ್ಳಿ ಅದು. ಅವರ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ, ದಾಸರು ಮಳೆ ಬರುತ್ತೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆಂದು ಮೋಡದ ಕುರುಹಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೊಡೆ ತಂದ ಬಾಲಕನೊಬ್ಬನ ಗಟ್ಟಿ ನಂಬಿಕೆ, ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮಳೆ ಸುರಿದ ಕಥೆಯೊಂದು ನಿನ್ನೆಯಷ್ಟೇ ಕೇಳಿದಷ್ಟು ಹಸಿಯಾಗಿ ನೆನಪಿನ ಕುಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದೆ. ಅವರ ಹರಿಕಥೆಗಳ ಸುತ್ತ, ಆ ವಾರವಿಡೀ ಸಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ತರತರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ, ಬೇರಾವುದೇ ಒತ್ತಾಯವಿಲ್ಲದೇ, ಸೇರುತ್ತಿದ್ದ ಸಾವಿರಾರು ಜನ, ಆ ಜಂಗುಳಿಯಲ್ಲಿ ಮನೆಯವರೊಟ್ಟಿಗೋ. ಗೆಳೆಯರೊಟ್ಟಿಗೋ ಹಾಕಿದ ಹೆಜ್ಜೆಗಳ ಸದ್ದು ಇನ್ನೂ ಕೇಳಿಸುತ್ತಿದೆ. 

ಆ ಕಾಲದ ಎಲ್ಲ ಗಣಪತಿಗಳ ಲೆಕ್ಕವಿಟ್ಟಿವೆ ಆ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು. ಮುನಿಸಿಪಲ್ ಮೈದಾನದ ಪಕ್ಕದ ಸೆಂಟೆನರಿ ಹಾಲಿನ ದೊಡ್ಡ ಗಣಪನಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಸಣ್ಣ ಮಾರ್ಕೆಟ್, ದೊಡ್ಡ ಮಾರ್ಕೆಟ್, ಮೇದಾರ ಓಣಿ, ಕುಂಬಾರ ಓಣಿ, ಗೌಳಿ ಹಟ್ಟಿ, ಸಿಂಧಿಗಿ ಕಂಪೌಂಡ್, ತೇರು ಬೀದಿ, ಕಾಳಮ್ಮ ಬೀದಿ. . . ಹೀಗೆ ಪಂಡಾಲಿನಿಂದ ಪಂಡಾಲಿಗೆ ಓಡುತ್ತಿದ್ದ, ಅಲ್ಲಿ ಯಾವ ದಿನ ಯಾವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿದೆ, ಎಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಏನೇನು ಎಲ್ಲ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಆ ಪಂಡಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಿಹಿ ಹಿಟ್ಟು ಇಲ್ಲ ಗುಗ್ಗರಿ ತಿನ್ನುತ್ತಾ ಮುಂದೋಡುವುದು, ಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನ ಮನೆಯವರಿಗೆ ತಲುಪಿಸಿ ಅವರೊಟ್ಟಿಗೆ ಯಾವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗುವದು, ಗೆಳೆಯರೊಟ್ಟಿಗೆ ಯಾವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗುವದು ಎನ್ನುವ 'ನೆಗೋಷಿಯೇಷನ್' ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ ಹಬ್ಬದ ಡೈರಿ ಫುಲ್. 

ಎಲ್ಲ ಗಣಪತಿಗಳಿಗಿಂತ, ಕಾಳಮ್ಮ ಬೀದಿಯ ಗಣಪ ಸ್ವಲ್ಪ ಹತ್ತಿರ. ನಮ್ಮ ಸ್ಕೂಲ್ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದುದು ಒಂದು ಕಾರಣವಾದರೆ, ಆ ವಿನಾಯಕನನ್ನ ಕಟ್ಟುವ 'ಅಣ್ಣಂದಿರ' ತಮ್ಮಂದಿರು ಕ್ಲಾಸಿನಲ್ಲಿದ್ದುದು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ. ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಮೊದಲೇ ಶುರುವಾಗುತ್ತಿತ್ತು 'ಲೀಕ್ಸು': 'ಜೇಡಿ ಮಣ್ಣು ತಂದವ್ರೆ', ' ಈ ಸಲ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಗಣಪ, ಗ್ಯಾರಂಟಿ', 'ಇಲ್ಲಲೇ, ಸಿದ್ದಿ-ಬುದ್ದಿ ಗಣಪ, ನಂಗ್ ಗೊತ್ ಲೇ'. . . ಆಗಾಗ ಇನ್ನೂ ರೂಪು ತಾಳುತ್ತಿರುವ ಗಣಪನ ಸೀಕ್ರೆಟ್ ದರ್ಶನದ ಅವಕಾಶ ಬೇರೆ. ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯದೆ ಇನ್ನೇನು?

ಸಂಜೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ, 'ಸ್ಟೇಟ್ ಲೆವೆಲ್' ಹಾಡು, ಹರಿಕಥೆ, ಡಾನ್ಸ್ ಎಲ್ಲ ಮುನಿಸಿಪಲ್ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ. ಸಣ್ಣ ಸ್ಟೇಜುಗಳ ಪಂಡಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೋ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಗಾಯಕರ ಜಾನಪದ ಹಾಡು, ಇಲ್ಲ ಲೋಕಲ್ ಹುಡುಗರ ಹಾಡು, ಡ್ಯಾನ್ಸು. ಆಗ ಕೇಳಿದ, 'ಕುದುರೆಯ ತಂದೀವ್ನಿ, ಜೀನಾವ ಬಿಗಿದಿವ್ನಿ,,,' ತಾಯಿ ಸತ್ತಮೇಲೆ ತವರಿಗೆ ಎಂದೂ ಹೋಗಬಾರದವ್ವ. . .', 'ಕಲಿತ್ತ ಹುಡುಗಿ ಕುದುರಿ ನಡಿಗಿ, , ,' ಹಾಡುಗಳು ಇನ್ನೂ  ಆಗಾಗ ಪ್ರಸಾರ ಆಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ ನನ್ನ ನೆನಪಿನ ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಿ. 

ಆ ಸ್ಟೇಜುಗಳಲ್ಲಷ್ಟೇ ಆಗ ನೋಡಲು ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ತರತರದ 'ಬ್ರೇಕು' ಡಾನ್ಸುಗಳು. ಮಿಥುನ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಡಿಸ್ಕೊ ಡಾನ್ಸ್ ಹಾಡುಗಳು; ಮೈಕೆಲ್ ಜಾಕ್ಸನ್ನನ ಈಗಲೂ ಅರ್ಥವಾಗದ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಅವನ ಅವತಾರವೆಂದುಕೊಂಡು ಕುಣಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಬಾಲಕರು, ಯುವಕರು ಈಗಲೂ ನೆನಪಿನ ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಣಿದು ಚಪ್ಪಾಳೆ ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. 

ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಲ್ಲ ಹೆಚ್ಚು ಪಂಡಾಲಿನಲ್ಲಿ ಐದು ದಿನಗಳಷ್ಟೇ. ಐದನೇ ರಾತ್ರಿ ವಿಸರ್ಜನೆ, ವಿಜೃಂಭಣೆಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ. ನೂರಾರು  ಗಣಪತಿಗಳು, ತೇರು ಬೀದಿಯ ಮೊದಲಿಗೆ ಸೇರಿ, ಆ ಬೀದಿಯ ಅಂಗಡಿ, ದೇವಸ್ಥಾನ, ಚರ್ಚು, ಮಸೀದಿಗಳ ದಾಟಿ, ಮೋತಿ ಸರ್ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು ರೋಡಿಗೆ ತಿರುಗಿ, ಮೂರ್ನಾಕು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದ ತುಂಗಭದ್ರೆಯ ದೊಡ್ಡ ಕಾಲುವೆಗೆ ಗಣಪತಿಯನ್ನ ಒಪ್ಪಿಸೋದು ಆ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಕೊನೆ. ಸಂಜೆಗೆ ಶುರುವಾಗುವ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮುಗಿಯುವದು ಮುಂಜಾವಿಗೆ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ. ನಮ್ಮ ಮನೆ ಮೋತಿ ಸರ್ಕಲ್ಲಿನ ತಿರುವಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದದರಿಂದ ಅದೊಂದು ವಾಂಟೇಜ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ನಮ್ಮ ಹತ್ತಿರದವರಿಗೆ. 

ಆ ದಿನ, ಕತ್ತಲೇರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮನೆ ತುಂಬಾ ಜನ. ಎಷ್ಟೆಂದರೆ, ೧೩ಮನೆ ದಾಯ್ ಆಟಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟು ಕೈ, ಮತ್ತೆ ಅವರಿಗೆ ಬೇಕಾದಂತೆ, ಕಾಫಿ ಚಾ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ, ಹೊರಗಡೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದ ಮಂಡಕ್ಕಿ ಗಾಡಿಯಿಂದ ಮಸಾಲೆ ಮಂಡಕ್ಕಿ ತಂದು ಕೊಡೋಕೆ, ಮತ್ತೆ, ದೊಡ್ಡ-ದೊಡ್ಡ ಗಣಪತಿಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಹೇಳಲಿಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಜನ. ದಾಯ್ ಆಟದ ಮಂದಿ ಪಳಗಿದ ಕೈ ಗಳಾದ್ದರಿಂದ, ನಮ್ಮಂತ ಮಕ್ಕಳು ಒಂದೋ  ಆಟಕ್ಕುಂಟು ಲೆಕ್ಕಕಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅರ್ಜೆಂಟಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ನಿಮಿಷ ಬೇಕಾದಾಗ ಕವಡೆಯ ಕರಡಿಗೆ ಮಗಚುವ ಕೈ. ಉಳಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಂಡಕ್ಕಿ-ಸೋಡಾ ಮಜಾ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಗಣಪತಿಗಳ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್ ಜೊತೆಗೆ, ತಿನ್ನುತ್ತಿದ ಮಂಡಕ್ಕಿ ಪ್ಯಾಕೇಟಿನ ಲೆಕ್ಕ ಇಡುವದು ನಮ್ಮ ಕೆಲಸ. 

ಹದಿಮೂರು ಮನೆಯ ದಾಯ್ ಆಟಕ್ಕೆ, ಮನೆಗೆ ಮೂರು ಕೈ. ಕೈ ತುಂಬುವಷ್ಟು ಕವಡೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದಾಳ ಉರುಳಿಸಲು ಒಂದು ಕರಡಿಗೆ. ಮೊದಮೊದಲು ಕೈ ಬೇಗ ಬೇಗ ಬದಲಿಸುತ್ತಾ ಮನೆಯ ಕಾಯಿಗಳನ್ನ ಹೊರಡಿಸುತ್ತವೆ. ಆ ಕಾಯಿಗಳು ಇನ್ನೊಬ್ಬರನ್ನು ಹೊಡೆಯದೆ ಹಣ್ಣಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಹೊಡೆಯುವ ಆಟ ಒಂದಿಷ್ಟು ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ. ಪಳಗಿದ ಕೈಗಳಿಗೆ ಶಕ್ತಿ, ಉತ್ಸಾಹ ಉಕ್ಕುವದು ಆಗಲೇ. 'ನಾಲ್ಕ್ ಹಾಕಿ', ' ಹೊಡಿ, ಬಿಡ್ಬೇಡ ಹಣ್ ಆಪ್ಕೆ', 'ಹ್ವಾಯ್, ತುಂಬಾ ಗೆರ್ಚ್ ಬೇಡಿ'. . .ಹೀಗೆ ಕೈಯಿಂದ ಕೈ ಗೆ ಸಾಗುವ ಕವಡೆಗಳ ರಿಥಮ್, ಆಟ ರಂಗೇರಿದಂತೆ ತಾರಕ್ಕೇರುವ ಆ ಕೈಗಂಟಿದ ಗಂಟಲುಗಳ ದನಿ, ಹೊರಗಿನ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ವಾಲಗ, ಬ್ಯಾಂಡು, ಅದಕ್ಕೆ ಕುಣಿಯುವ ಜನ, ಅದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ, ಬಾಯೊಳಿಳಿದ ಮಂಡಕ್ಕಿಯ ಖಾರಕ್ಕೆ ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಕಣ್ಣು ಮೂಗುಗಳನ್ನು ಒರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ರಾತ್ರಿಗಳು, ಆಗಾಗ ನೆನಪಿನ ತೆರೆಯಲ್ಲಿ 4D ಸಿನೆಮಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೂಡುತ್ತವೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ನಗುವಿನ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಪ್ರಶೆಗಳನ್ನ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತವೆ. 

ಮತ್ತೆ ಸಿಕ್ಕಬಲ್ಲುದೆ ಆ ಹಬ್ಬಗಳ ಸಮಯ, ಹಳ್ಳಿಗಳೆಲ್ಲ ನಗರಗಳಾಗಿ, ಮನೆಗಳೆಲ್ಲ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳಾಗಿ, ನಮಗೂ ನಾವು ಸಿಕ್ಕದಷ್ಟು ಮೊಬೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದು ಹೋಗಿರುವ ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ?  ಆಸೆಯ ಕೈಗಳ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಕವಡೆಯಾಟದಲ್ಲಿ ಊರೂರೇ ದಾಯ್ ಆಟದ ಮನೆಗಳಾಗಿ; ದೇವರೂ, ಹಬ್ಬಗಳೂ ಕಾಯಿಗಳಾಗಿ, ಹೊಡಿ-ಬಡಿ ಆಟದಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಹಣ್ಣಾಗಿ, ಒಂದಿಷ್ಟು ಸುಣ್ಣವಾಗಿ ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ,  ಹಳೆಯ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸಿನೆಮಾವೊಂದರ ಸೆಟ್ಟೊಂದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕಟ್ಟಿ ಅದೇ ಸಿನಿಮಾ ಶೂಟಿಂಗಿನ ಬಯಕೆಯೇ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲದ, ಮೌಲ್ಯವಿಲ್ಲದ ಆಲೋಚನೆ ಎನ್ನುವದು ಮನದೊಳಗಿನ ಸಿನಿಕನ ವಾದ. ಅಥವಾ, ಹಾಗೆನ್ನಿಸುವುದೇ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳ ದೋಷವೋ? . 

ಮೊಬೈಲಿನ ಸಣ್ಣ-ದೊಡ್ಡ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ, ಹತ್ತು ಹಲವು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಈ ಕಾಲದ ಜನ-ಜನ ಸೇರುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಹಳೆಯ ಆಪ್ತತೆ ಕಳೆದುಹೋಗಿದೆ ಎನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕಳೆದುಹೋಗಿರುವ ಆ ಆಪ್ತತೆಯನ್ನ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿ, ಬೆಳೆಸಿ; ಗಣಪತಿಗಳ ಕುಳಿಸಿ, ಮೆರೆಸಿ, ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಾಡಿಸಿ, ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳು ಮೆಚ್ಚಿ, ಒಂದು ವೇಳೆ ಮೆಚ್ಚದಿದ್ದರೆ ಕೊಚ್ಚಿ ಹೋಗುವಷ್ಟು, ಹೊಸ ನೆನಪುಗಳು ಮೂಡಿಸುವ ಗಾರುಡಿಯೊಬ್ಬ ಎಲ್ಲಿಂದಾದರೂ  -- appಪಿನಿಂದಾದರೂ ಅಡ್ಡಿಯಿಲ್ಲ -- ಹಾರಿಬಂದು, ಬರುವದು ತಡವಾದರೆ, ಬರುವವರೆಗೆ, ಬರುವರೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯ ಕೊಡೆ ಕಳೆದು ಹೋಗದೆ ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ನೆನಪಿನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಗ ಇರಲಿ . . .  ಹೀಗೆ ಓಡುತ್ತಿದ್ದ ಆಲೋಚನಯ ಲಯದ ತಾಳಕ್ಕೆ, ಹಳೆಯ ನೆನಪಿನ ಜ್ಯೂಕ್ ಬಾಕ್ಸ್ ಹಾಡೊಂದನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಟ್ಟಿತು:

ಗಜಮುಖನೆ ಗಣಪತಿಯೇ ನಿನಗೆ ವಂದನೆ 
ನಂಬಿದವರ ಪಾಲಿನ ಕಲ್ಪತರು ನೀನೆ. . . 


*****

ನಯನ ಮನೋಹರ ಅಂಕೋಲೆಯ ಚೌತಿ ಹಬ್ಬ 
 - ಡಾ. ರಾಮ್ ಶರಣ್ 

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗಣಪ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್ ದೇವ. ನಾನು ಹುಟ್ಟಿ, ಬೆಳೆದು, ಓದಿದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಬ್ಬ. ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ, ಚೌತಿ ಹಬ್ಬ ಎಂದೇ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ದಾಂಡೇಲಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಚೌತಿ ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಕ್ಕರ್ಧ ಊರೇ ಕರಾವಳಿಗೆ ಗುಳೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಬೇರೆ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಬಾಲ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದಿದ್ದು ಕರಾವಳಿಯ ಅಂಕೋಲ ಎಂಬ ಊರಿನಲ್ಲಿ. ಅಂಕೋಲೆಯ ಚೌತಿ ಹಬ್ಬದ ಸೊಗಡನ್ನು ನಾನು ಬೇರೆಡೆ ನೋಡಿಲ್ಲ.  ಚೌತಿ ಹಬ್ಬ ಎಂದರೆ ಈಗಲೂ ನನಗೆ ಅಂಕೋಲೆಯದೇ ನೆನಪು. 

ಶಾಲೆಯ ಮಕ್ಕಳಾದ ನಮಗೆ ಚೌತಿ ಹಬ್ಬದ ಮೊಗ್ಗರಳುತ್ತಿದ್ದುದು ಮಹಾಲೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡುತ್ತಿದ್ದ ಗಣೇಶನ ಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ. ಪೇಟೆಯ ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಯ ಹಿಂದೆ ಅಡಗಿದ್ದ ಓಣಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಮಹಾಲೆ ಮನೆ. ಗಣಪತಿ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಈ ಮನೆಯವರು ಸಿದ್ಧ ಹಸ್ತರು. ದೂರದ ಭದ್ರಾವತಿಗೂ ಗಣಪತಿ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಸಪ್ಲಾಯ್ ಮಾಡುವಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧರು ಅವರು. ಕಟಾಂಜನದ ಹಿಂದಿನ ಮನೆಯ ಹಜಾರದ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನ ಕಣಗಳು ಒತ್ತಟ್ಟಿಗೆ ಬಂದು, ಅಡಿಯೆತ್ತರದಿಂದ ಆಳೆತ್ತರದವರೆಗೆ ಸಾಲಾಗಿ ತಯಾರಾಗುವ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಪ್ರಗತಿಗೆ ದಿನವೂ ಹಾಜರಿ ಹಾಕದಿದ್ದರೆ ತಿಂದ ಅನ್ನ ಗಂಟಲಿನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. 

ಚೌತಿ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಊರಾದ ಕುಮಟೆಗೆ ಹೋದರೂ ಮನಸ್ಸೆಲ್ಲ ಅಂಕೋಲೆಯಲ್ಲೇ. ಚೌತಿ ರಜೆ ಮುಗಿಸಿ ವಾಪಸ್ಸಾದ ಕೂಡಲೇ ಗಣಪತಿ ದರ್ಶನ ಯಾತ್ರೆ ಶುರುವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಗಣಪತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಮಂಟಪದ ಎದುರಿನ ಮಾಡಿಗೆ ಫಲಾವಳಿ ಕಟ್ಟುವುದು ಪದ್ಧತಿ. ಚಚ್ಚೌಕ ಆಕಾರದ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಗೆ ಥರಾವರಿ ತರಕಾರಿ, ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತೂಗು ಬಿಡುವುದೇ ಫಲಾವಳಿ. 
(ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಗಮನಿಸಿ) 

ಗಣಪತಿ ಮಂಟಪದ ಅಲಂಕಾರ  ಮಾಡುವುದು ಎಲ್ಲಡೆ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಇದರೊಟ್ಟಿಗೆ ಗಣಪತಿಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥಾನಕಗಳ ಗೊಂಬೆಗಳ ಅಲಂಕಾರವೂ ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಭಕ್ತ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ, ಅಹಲ್ಯೆಯ ಶಾಪ ವಿಮೋಚನೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಕಥೆಗಳ ರಿವಿಶನ್ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸಿಂಧೂರ ಗಣಪತಿ; ನಾರ್ವೇಕರ್ ಮಾಸ್ತರ್ ಮನೆಯ ಭಜನೆ, ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಗುಮಟೆ ಪಾಂಗು (ಅಂಕೋಲೆ ಕಡೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಚರ್ಮ ವಾದ್ಯ); ಶೇಟ್ ಮಾಸ್ತರ್ (ನಮಪ್ಪ-ಅಮ್ಮನ ಶಾಲೆಯ ಮಾಸ್ತರ್) ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯ ಮಾಸ್ತರರ ಕುಟುಂಬದವರಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಪೆಷಲ್ ಔತಣ; ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣಪತಿ ಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ನಾಟಕ - ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾಗಳು; ಒಂದೇ, ಎರಡೇ? ಚೌತಿಯಿಂದ ಅನಂತನ ನೋಪಿಯವರೆಗೂ ನಮಗೆ ಹಬ್ಬ ಎಳೆದು ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಶಾಲೆ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾತ್ರ. 

ಅನಂತನ ಚತುರ್ದಶಿಯಂದು ಹಲವಾರು ಮನೆಗಳ ಗಣಪತಿ ವಿಸರ್ಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಸಂಜೆ ಕೇಣಿ ಹಳ್ಳದಲ್ಲಿ. ಹಳ್ಳಕೆ ಹೋಗುವ ಹಾದಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಸಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪಾಗಾರದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಸಾಗುವ ಗಣಪತಿಗಳನ್ನು ಯಾರ ಮನೆಯದೆಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಸ್ಪರ್ಧೆ ನಮ್ಮಲ್ಲೇ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಮನೆಯವರೆಲ್ಲ ಒಟ್ಟಾಗಿ, ಜಾಗಟೆ ಬಡಿಯುತ್ತ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಹೊಳೆಯತ್ತ ಹೊತ್ತು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಳೆ ಬಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಗಣಪತಿಗೆ ಕೊಡೆಯ ಆಶ್ರಯವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ರಾತ್ರಿ ಒಂಭತ್ತರ ನಂತರ ಬರುವವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣಪತಿಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆ. ಅವುಗಳ ಅಬ್ಬರವೇ ಬೇರೆ. ಬಾಜಾ - ಭಜಂತ್ರಿಗಳ ನಡೆದಾಡುವ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ, ಟ್ಯೂಬ್ ಲೈಟ್- ಬಣ್ಣದ ಲೈಟುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತ ಲಾರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಆಸೀನನಾಗಿ ವಿಸರ್ಜನೆಗೆ ಸಜ್ಜಾಗಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಗಣಪ. ಆ ಲಾರಿಗಳ ಎದುರು ಕುಣಿದು ಕುಪ್ಪಳಿಸುವವರ ತಂಡವೇ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಕೆ.ಈ.ಬಿ ಆಫೀಸಿನ ಗಣಪತಿಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಜರ್ಬು ಎಲ್ಲದವುಕ್ಕಿಂತ ಜಾಸ್ತಿ. ಅವರು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಿಂದ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಟ್ ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಹಾಡಿಗೆ ನರ್ತಿಸುವವರೂ ಆ ಸೆಟ್ ಜೊತೆಗೇ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೊಸ ಸಿನಿಮಾ ಹಾಡುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಅವರು ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ನಾವೂ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರ ಆ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಆದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಸಮಾಧಾನ ಪಟ್ಟು, “ಗಣಪತಿ ಬಪ್ಪ ಮೋರೆಯಾ ಪುಡಚೆ ವರ್ಷೇ ಲವ್ಕರ್ ಯಾ” ಎಂದು ಭಾರವಾದ ಮನಸಿನಿಂದ ಗಣಪತಿಗೆ, ಚೌತಿ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಿ ಮುಸುಕೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದೆವು.  

ಸುಮಾರು ಆರು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ನಮ್ಮನ್ನು ಕನಸಿನ ಲೋಕದಲ್ಲೇ ತೇಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಂಕೋಲೆಯ ಗಣಪತಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಮೆಲುಕು ಹಾಕುತ್ತಲೇ ಆಚರಿಸುವುದು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. 

*****

ಚಕ್ಕುಲಿ ಚರಿತ್ರೆ 
- ಅಮಿತ ರವಿಕಿರಣ್ 

 ನಾವು ವರ್ಷ ಪೂರ್ತಿ ಹಲವಾರು ಹಬ್ಬಗಳನ್ನ ಆಚರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಪ್ರತಿ ಹಬ್ಬ ಹೊತ್ತು ತರುವ ಸಂಭ್ರಮ ಮತ್ತು ಅದು ಉಳಿಸಿ ಹೋಗುವ ನೆನಪು, ಕೊಡಮಾಡುವ ಚೈತನ್ಯ, ಸಾಮಾನ್ಯ ದಿನಗಳಿಗೂ ಹರುಷ  ತುಂಬುತ್ತದೆ.
 ಹಬ್ಬಗಳು ಬರುವುದೇ ನಮ್ಮ ತನು ಮನಗಳಲ್ಲಿನ ಜಡತ್ವವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಲೇ ಇರಬೇಕು.ಹಬ್ಬ ಯಾವುದಾದರಾಗಲಿ ಅದು ಒಂದಷ್ಟು ತಯಾರಿ ಸಮಯ,ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆ ಬೇಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಬಾರಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಚನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು ಅನ್ನೋ ಒಂದು ಹುಮ್ಮಸ್ಸು ಇದ್ದರೇನೇ ಹಬ್ಬದ ವಾತಾವರಣ ಇನ್ನೂ ಚಂದಗಾಣುವುದು. 

ಹಬ್ಬಗಳಿಗೂ ತಿಂಡಿಗಳಿಗೂ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ. ಪ್ರತಿ ಹಬ್ಬಕ್ಕೂ, ಆ ದಿನ ಮಾಡಲೇ ಬೇಕಾದ ವಿಶೇಷ ಪದಾರ್ಥ ತಿಂಡಿ ತಿನಿಸುಗಳಿವೆ. ಇವತ್ತು ಗಣಪತಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ ಅವನು ಬರುವ ಮೊದಲೇ ನಾವು ಅವನಿಗಿಷ್ಟ ಎಂದು ಉಂಡೆ,ಚಕ್ಕುಲಿ,ಕಡಬು,ಕೋಡುಬಳೆ, ಕರ್ಚಿಕಾಯಿ,ಕಜ್ಜಾಯ,ಮೋದಕ ಅಂತೆಲ್ಲ ಖುಷಿಯಿಂದಲೋ ಅಥವಾ ಮಾಡಲೇ ಬೇಕು ಅನ್ನುವ ಕಾಟಾಚಾರಕ್ಕೋ ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಯೇ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ.  
 
 ಊಟ ತಿಂಡಿ ಎಂದರೆ ಜೀವ ಬಿಡುವ,ಅದಕ್ಕೆಂದೇ ಜೀವ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿರುವ ನನ್ನಂಥವರು ಯಾವ ತಿನಿಸಿನ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಪುಟಗಟ್ಟಲೆ ಬರೆಯಬಹುದು,ಘಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಮಾತಾಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಇವತ್ತು ನನ್ನ ಮನಸ್ಸನ್ನು  ಚಕ್ಕುಲಿ ಎಂಬ ದಿವ್ಯ ತಿನಿಸು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಚಕ್ಕುಲಿ ಮತ್ತು ಹೊಳಿಗೆ (ಪೂರನ ಪೋಳಿ) ಇವೆರಡು ತಿಂಡಿಗಳಿಗೆ ನಾವು ಹಬ್ಬಗಳನ್ನೂ ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ ,ಅಮ್ಮ ಚವತಿಗೆ ಚಕ್ಕುಲಿ, ಯುಗಾದಿಗೆ ಹೊಳಿಗೆ ಮಾಡೋದು ವಾಡಿಕೆ.ಆದರೆ ಆ ಚಕ್ಕುಲಿಯ ಕತೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ರಸವತ್ತಾಗಿವೆ. ಚಕ್ಕುಲಿಯ ಪ್ರತಿ ಸುತ್ತಿಗೂ ನನ್ನ ಹತ್ತಿರ ಕತೆಯೊಂದಿದೆ. ಒಂದಷ್ಟು ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೂ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಅನಿಸಿತು. 

ಊರಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನೆ ಮುಂದೆ ಸಾರಸ್ವತ ಕುಟುಂಬವೊಂದು ನೆಲೆಸಿತ್ತು ಅವರ ಮನೆಯನ್ನ ನಾವು 'ಎದುರುಮನೆ' ಅನ್ನೋದೇ ರೂಡಿ. ಆ ಮನೆಯ ಹಿರಿಯರನ್ನ ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಕರೆದಂತೇ ನಾವು ಕೂಡ ಆಯಿ, ಪಪ್ಪಾ ಅಂತಲೇ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಗಣಪತಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಚವತಿಯ ಸಕಲ ಸಂಭ್ರಮ ನಾನು ಕಂಡಿದ್ದು ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ. ಚವತಿಗೆ ಚಕ್ಕುಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರು ಹರಕೆ ಹೊರುತಿದ್ದರು, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸರಿ ಆಗದಿದ್ದರೆ ''ಯಾವಳ್  ಹಾಳಾದ ಕಣ್ಣೋ ......'' ಅಂತ ಬೈಯ್ಯೋಕ್ ಶುರು ಮಾಡಿದ್ರೆ ಕೂತ ಗಣಪ್ಪ ಎದ್ದು ಓಡಿ ಹೋಗಿ ಮತ್ತೆರಡು ವರ್ಷ ಬರಬಾರದು ಆ ರೀತಿ ವಟ ವಟ ಮಾಡೋರು. 

ಇನ್ನೊಂದು ಚಕ್ಕುಲಿ ಕತೆ ನನ್ನ ಅಕ್ಕವರ (ಟೀಚರ್) ಮನೇದು. ಅವರು 'ಅಮಿತಾ ನಮ್ಮನೆ ಚಕ್ಕುಲಿ ರುಚಿ ನೋಡ್ತೀಯ?' ಅಂತ ಕೇಳಿ ೨ ಚಕ್ಕುಲಿ ಅದೇ ಸೈಜಿನ ಪ್ಲೇಟ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ತಂದು ಮುಖದ ಮುಂದೆ ಆರತಿ ತಟ್ಟೆ ಥರ ಹಿಡಿಯೋರು. ಈ ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ಅದು ರುಚಿ ನೋಡೋಕಷ್ಟೆ ಸಿಗೋ ಚಕ್ಕುಲಿ, ಅಪ್ಪಿ ತಪ್ಪಿ ರುಚಿ ಇಷ್ಟ ಆಗಿ ನಿಮಗೆ ಮತ್ತೆ ಆ ರುಚಿ ಕಾಣಬೇಕೆಂದರೆ ಒಂದ ವರ್ಷ ಕಾಯಬೇಕು. ಕಾಯುವಿಕೆಯ ಸುಖದ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಸಿಗುವುದು ಮತ್ತೆರಡೆ ಚಕ್ಕುಲಿ. 

ನಾನು ತಿಂದ ಸೂಪರ್ ಡ್ಯೂಪರ ಚಕ್ಕುಲಿ ಅಂದರೆ ನನ್ನ ಪಪ್ಪನ ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ನೇಹಿತ ವಾಮನ್ ಮಾಮನ ಮನೇದು ಅದೇನು ಹಾಕ್ತಿದ್ರೋ, ಬಾಯಲ್ಲಿಟ್ಟರೆ ನೀರು ಆಗೋದು ಚವತಿಯಲ್ಲಿ ಗಣಪ್ಪನಿಗಿಂತ ನಾನು ನನ್ನ ತಂಗಿ ಅವರ ಮನೇ ಚಕ್ಕಲಿ ಬರೋದೆ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೆವು.

 ಮತ್ತೊಂದು ಚಕ್ಕುಲಿ ನೆನಪು ನನ್ನ ಮಮ್ಮಮ್ಮ (ಅಮ್ಮಮ್ಮ ) ಮಾಡೋ ಚಕ್ಕುಲಿದು. ಆಕೆ ಚಕ್ಕುಲಿಗಿಂತ ತೆಂಗೊಳೋಲು ಅನ್ನೋ ಚಕ್ಕುಲಿಯ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಯನ್ನು ಜಾಸ್ತಿ ತಯಾರಿಸೋಳು.ಅಕ್ಕಿ ನೆನೆಸಿಟ್ಟು ಮಾಡುವ ಈ ತಿಂಡಿಗೆ ಬೇಕಾಗೋ ಹಿಟ್ಟನ್ನು ಆ ಬಾವಿ ಬಾಯಿಯ ಒರಳಲ್ಲಿ ರುಬ್ಬಿ ರುಬ್ಬಿಯೇ ಇರಬೇಕು ನನ್ನ ಮಮ್ಮಮ್ಮ ೧೨ ಹೆತ್ತರೂ  ಆಕೆಯ ಹೊಟ್ಟೆ ಸಪಾಟು. 

 ಈ ಚಕ್ಕುಲಿ ಬಗೆಗೆ ತೀರದ ಆಕರ್ಷಣೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಅವರಿವರ ಬಯಕೆ ಊಟದ ಆರತಿಗೆಂದು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ೫/೭/೯ ಸುತ್ತಿನ ಚಕ್ಕುಲಿಗಳು. ಒಮ್ಮೆ ಅಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಚಕ್ಕುಲಿ ಮಾಡಿ ಒಬ್ಬಳೇ ತಿನ್ನಬೇಕು ಅನ್ನೋ ಕನಸು ಇನ್ನೂ ನನಸಾಗಿಲ್ಲ.  

ಇನ್ನು ನನ್ನ ಅಮ್ಮನ ಚಕ್ಕುಲಿ ತಯಾರಿ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳದಿದ್ದರೆ ನನ್ನ ಬರಹ ಅಪೂರ್ಣ ,ಅಮ್ಮ ಚವತಿಗೆ ಒಂದು ವಾರ ಮೊದಲು ಅಕ್ಕಿ,ಹುರಿದ ಉದ್ದಿನಬೇಳೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಪುಟಾಣಿ ಸೇರಿಸಿ ದೊಡ್ದ ಸ್ಟೀಲಿನ ಡಬ್ಬಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಗಿರಣಿಗೆ  ಒಯ್ಯಲು  ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅದರೊಂದಿಗೆ ಪಾಲಿಸಲೇ ಬೇಕಾದ ಕೆಲವು ನಿಯಮ/ಕಂಡೀಷನ್ ಇರುತ್ತಿದ್ದವು 

1.ಆ ಡಬ್ಬಿಯನ್ನು ನಮ್ಮ ಪಟಾಲಂ ನ ಯಾರು ಮುಟ್ಟಬಾರದು.

2.ಆ ಚಕ್ಕುಲಿ ಹಿಟ್ಟು ಬೀಸುವ ಮೊದಲು ನಮ್ಮದೇ ಮನೆಯ ಅಕ್ಕಿ ಅಥವಾ ಗೋದಿ ಬೀಸಬೇಕು.

3.ತಪ್ಪಿಯೂ ಕೂಡ ಅದರಲ್ಲಿನ ಅಕ್ಕಿಗೂ ನಮ್ಮ ಬಾಯಿಗೂ ಯಾವುದೇ ಮುಖಾ ಮುಖಿ ಆಗಬಾರದು .

4.ಚಕ್ಕುಲಿ ಸರಿಯಾಗದಿದ್ದರೆ  ಸಿದ್ದ ಮಾಡಿದ ಹಿಟ್ಟಾದರೂ ಸರಿ ಅದನ್ನ ಗಿರಣಿಯವನ ತಲೆಗೆ ತಂದು ತಿಕ್ಕುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳು. ಅನ್ನುವ ಮಾತು ಹೇಳಿದ ನಂತರ.
 ೨ ನಿಮಿಷ ಬಿಟ್ಟು ,ಹೇಳಗೀಳೀಯ ಜಾಗ್ರತೆ! ಅಂದಾಗ ಅಮ್ಮ ತುಂಬ ಮುದ್ದಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು.

ಈ ೪ ಆಜ್ಞೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಎರಡನೆಯ ಮಾತನ್ನು  ಮಾತ್ರ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು. 
ಉಳಿದಿದ್ದು ನಮ್ಮ ಮತ್ತು ಗಣಪನ understanding.  ಅಕ್ಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಹುರಿದ ಉದ್ದಿನಬೇಳೆ ಬರಿ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಎಂದಾದರೂ ತಿಂದಿದ್ದೀರ? ಅದೊಂಥರ ಸಿನಿಮ ನೋಡ್ತಾ ಕಡಲೆ ಬೀಜ ತಿಂದಂತ ಅನುಭವ ಕೊಡುತ್ತೆ.ಗಿರಣಿಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸರದಿ ಬರೊ ತನಕ ನಾವು ಅದನ್ನು ಅಷ್ಟೇ ಅಪ್ಯಾಯಮಾನವಾಗಿ ಸವಿಯುತ್ತಿದ್ದೆವು.ಉಳಿದದ್ದು ಅಮ್ಮನ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಲಷ್ಟೇ ಚಂದ.ಇದು ಚಕ್ಕುಲಿ ತಯಾರಾಗುವ ಕತೆ. ತಯಾರಾದ ಮೇಲೆ ಅದರ ನಿಜವಾದ ಮಜ ಅಲ್ವೇ??

ಚಕ್ಕುಲಿ ಯಾವತ್ತು ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ತಿನ್ನಬಾರದು,ರವೆ ಉಂಡೆ ಕಡಬು ಕರ್ಜಿಕಾಯಿ ,ಚಕ್ಕುಲಿ ಹಿಟ್ಟಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಪೈಸೆ ವಡೆ ಎಲ್ಲವು ಖಾಲಿ ಆಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ,ಮಾತ್ರ ಆ ಚಕ್ಕುಲಿಯ ನಿಜ ರುಚಿ ಅರಿವಾಗೋದು. ಚಕ್ಕುಲಿ ಡಬ್ಬಿ ತಳ, ಪಾತಾಳ ರಸಾತಳ ಅನ್ನೋ ಶಬ್ಧಗಳ ಮೂರ್ತ ರೂಪ.

ಇನ್ನು ಚಕ್ಕುಲಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೇಗೆ ತಿನ್ನಬಹುದು?('ಬಾಯಿಂದ' ಅನ್ನೋ Funny ಉತ್ತರದ ನಂತರ ಮುಂದೆ ಓದಿಕೊಳ್ಳಿ ) ಹಸಿ ಕೊಬ್ಬರಿ ತುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ ಪ್ರಯೋಗ ,ಅಮ್ಮ ಸಾರಿಗೆ ಅಂತ ತುರಿದಿಟ್ಟ ಕೊಬ್ಬರಿ ಇಟ್ಟಲ್ಲೇ ಮಾಯ. ನಂತರ ಆ ದಿನದ ಸಾಂಬಾರ್ ಜೊತೆಗೆ ಅದ್ದಿ ಚಕ್ಕುಲಿಯನ್ನ ಸಾಂಬಾರನಲ್ಲಿ ಸ್ವಿಮ್ಮಿಂಗ್ ಮಾಡಿಸಿ ತಿನ್ನದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಚಕ್ಕುಲಿ ಸೀಸನ್ ಅನ್ನೋದೇ ಇಲ್ಲ ಬಿಡಿ. 
ಪಂಚಕಜ್ಜಾಯದಲ್ಲಿ ಚಕ್ಕುಲಿಯನ್ನ ಚಮಚೆಯಂತೆ ಬಳಸಿ ತಿನ್ನುವುದು ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿ.
ಚಕ್ಕುಲಿ ಘಟ್ಟಿ ಇದ್ದರು ,ನುರಿ ನುರಿ ಆಗಿ ಬಾಯಲ್ಲೇ ನೀರಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ  ಯಾವುದೇ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಬಹುದಾದ ರುಚಿ ಚಹಾ ಕಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಚಕ್ಕುಲಿ ಹಾಕಿ 1 ನಿಮಿಷ ವಿರಮಿಸಲು ಬಿಟ್ಟು ಚಹಾ  ಕುಡಿಯುತ್ತಲೇ ಅದರಲ್ಲೇ ನೆನೆದ ಚಕ್ಕುಲಿ ತಿನ್ನುವುದು. ವಿಚಿತ್ರ ಅನ್ನಿಸಿದರೂ ಇದರ ರುಚಿ ಸವಿದವನಿಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ಚಕ್ಕುಲಿ ಚಹಾ ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆದಿರುತ್ತದೆ. 

ಇನ್ನು, ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ! ಆಕೆಗೆ ಹಲ್ಲಿಲ್ಲ ಆದರವಳು ನನ್ನಜ್ಜಿ! ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅಡುಗೆ ಬಗೆಗೆ ಪ್ರೀತಿ, ಊಟ ತಿಂಡಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಪರಿಮಿತ ಭಕ್ತಿ ಬರಲು ಅವಳೇ ಕಾರಣ. ಅವಳ ನಾಲಿಗೆಗೂ ಅಮಿತ ರುಚಿಯ ಬಯಕೆ ,ಬಾವಿ ಮುಖದ ಅಷ್ಟೇ ಆಳದ ಆ ರುಬ್ಬುಗುಂಡಿನ  ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟಿರುವ ಪುಟ್ಟ ಗುಂಡಕಲ್ಲನ್ನು  ಉರುಟುರೂಟು ಚಕ್ಕುಲಿ ಮೇಲೆ ನಿರ್ದಯತೆಯಿಂದ ಜಜ್ಜಿ ಜಜ್ಜಿ ಅದರ ಪುಡಿ ತಿಂದು ಆಸ್ವಾಧಿಸುತ್ತಾಳೆ,ಮತ್ತೆ ಆ ಚಕ್ಕುಲಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಧೀರ್ಘವಾದ ಅನಿಸಿಕೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ ಇನ್ನೆರಡು ಚಕ್ಕುಲಿ ಜಜ್ಜಿ ಸಮಾರೋಪ ಸಮಾರಂಭವನೂ ನಡೆಸಿ ಬಿಡ್ತಾಳೆ. 
 .
ಇನ್ನು ನಾನು ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಚಕ್ಕುಲಿ ಮಾಡಿದ ಕಥೆ ಇಂತಿದೆ. ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ನಾವು ನ್ಯೂರಿ ಎಂಬ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದೆವು. ಚವತಿಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಊಟಕ್ಕೆ ಕರೆದಿದ್ದೆವು. ಚವತಿ ಅಂದ ಮೇಲೆ ಚಕ್ಕುಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ? ಇಲ್ಲಿ ಗಿರಣಿಯು ಇಲ್ಲ ಮಿಕ್ಸಿಯೂ ಇಲ್ಲ ಎರಡರ ಅಗತ್ಯ ಇರದೇ ಆಗುವಂಥ ರೆಸಿಪಿಯನ್ನು youtube ಅಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಿ, ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಚಕ್ಕುಲಿ ಹಿಟ್ಟು ರೆಡಿ ಮಾಡಿದೆ, ಚಕ್ಕುಲಿ ಅಚ್ಚು ,ಒತ್ತು ಎರಡು ಇರಲಿಲ್ಲ ಅದಕ್ಕೇನಂತೆ ಅನ್ನೋ ಉಡಾಫೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಕ್ ಡೆಕೋರೇಟ್ ಮಾಡುವ ಪೈಪಿಂಗ್ ಬ್ಯಾಗ್ ನಲ್ಲಿ ಚಕ್ಕುಲಿ ಹಿಟ್ಟು ಹಾಕಿ ಕೊನೆಪಕ್ಷ ಚಕ್ಕುಲಿಯಂತೆ ಕಾಣುವಂಥದ್ದು ಏನಾದರೊಂದು ಮಾಡೋಣ ಅಂತ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ , ಆದರೆ ಅದು ಜಲೆಬಿಯಂತೆ ಕಾಣುತಿತ್ತು, ಸಿಹಿಯಲ್ಲದ ಜಲೇಬಿ! ಚಕ್ಕುಲಿ ಪ್ರಯೋಗ ವಿಫಲವಾಗಿದ್ದಕ್ಕೆ ಖೇದವಾಗಿತ್ತು. 

ಆ ನಂತರದ ವರುಷ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ತಂದ ಚಕ್ಕುಲಿ ಅಚ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಚಕ್ಕುಲಿ ತಯಾರಿಗೆ ಬೋಣಿ ಮಾಡಿ ಬಿಡೋಣ ಅನ್ನಿಸಿತು ,ಆಗ ಮಾತ್ರ ಚಕ್ಕುಲಿ ಚಕ್ಕುಲಿಯಂತೆಯೇ ಕಂಡು ರುಚಿಯು ಅದರಂತೆಯೇ ಇತ್ತು. 

 ಆ ದಿನ ಚಕ್ಕುಲಿ ತುಂಬಿದ ಡಬ್ಬಿಯನ್ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು  ನನ್ನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ರಿಹರ್ಸಲಗೆಂದು ನಾನು, ಪತಿದೇವ, ಮತ್ತು ಮಗ ಬೆಲ್ಫಾಸ್ಟ್ ಗೆ  ಹೊರಟೆವು,  ಆ ದಿನ ಆ ಚಕ್ಕುಲಿ ಡಬ್ಬಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಯ್ಯಾಡಿಸಿದಷ್ಟು ಮದುವೆ ದಿನ ಓಕುಳಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದುಂಗುರಕ್ಕೂ ನಾವಿಬ್ಬರು ತಡಕಾಡಿರಲಿಲ್ಲ, ಶತಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಹಸಿದಿರುವವರಂತೆ ವರ್ತಿಸುವ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಮುಖ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ನನ್ನ ಮಗ, 'ಅಷ್ಟು ಹಸಿವೆ ಆಗಿದ್ರೆ ಹೋಟೆಲ್ ಗೆ ಹೋಗೋಣ್ವ?' ಅನ್ನೋ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮುಂದಿಟ್ಟಿದ್ದ .

ಉಪಸಂಹಾರ 
ಚಕ್ಕುಲಿ ಅನ್ನೋದು ಸೊಕ್ಕು ಮುರಿಯೋ ಖಾದ್ಯ, ಎಷ್ಟು ಅನುಭವವಿದ್ದರೂ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಕೈಕೊಡುವುದುಂಟು. ಒಮ್ಮೆ ಕಲ್ಲುಗುಂಡು , ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹೂವಿನಂತೆ ಹಗುರ , ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದ ಚಕ್ಕುಲಿ ಅಲ್ಲೇ ಮಾಯ, ಮಗದೊಮ್ಮೆ ಎಣ್ಣೆ ಕುಡಿದು ಫುಲ್ ಟೈಟ್ ಆದ ಚಕ್ಕುಲಿಗಳು, ಈ ಚಕ್ಕುಲಿ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವಾ? ಮಹತ್ತರ ಜೀವನ ಪಾಠ ಕಲಿಸುತ್ತವಾ? ಅನ್ನೋ ಉಚ್ಛ ಆಲೋಚನೆ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಾಗ ನಾನು ನನ್ನನು ತತ್ವ ಬಾರದ ಜ್ಞಾನಿ ಆದೇನೇನೋ ಅನ್ನುವ ಭಯವು ಕಾಡುವುದುಂಟು. 

ಮೊದಲ ಚಕ್ಕುಲಿ ರೆಸಿಪಿ ನಂತರ ನಾನು ಏನೇನೋ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಅದನ್ನ ಒಲಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ರೆಸಿಪಿ ಇಲ್ಲಿದೆ.ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಕಾಯಬೇಕಂತ ಇಲ್ಲ ಮನಸು ಬಂದಾಗ ಮಾಡಿ ಸವಿಯಿರಿ. ಚನ್ನಾಗಿ ಬಂದರೆ  ನನ್ನ ನೆನೆಸಿಕೊಳ್ಳಿ,  ಹಿಟ್ಟಿನ ಹದ ತಪ್ಪಿ ಚಕ್ಕುಲಿ ಸರಿ ಬರಲಿಲ್ಲ ಅಂತಾದರೆ  ಈ ರೆಸಿಪಿಗೂ ನನಗೂ ಸಂಬಂಧ ಇಲ್ಲ ಅಂತ ಮೊದ್ಲೇ ಹೇಳಿಬಿಡ್ತೀನಿ!

೩ಕಪ್ ಅಕ್ಕಿ ಹಿಟ್ಟು 
೧ ಕಪ್ ಉದ್ದಿನಬೇಳೆ ಹುರಿದು ಮಾಡಿದ ಪುಡಿ.
ಬಿಳಿ ಎಳ್ಳು, ಜೀರಿಗೆ ,ಒಂದೊಂದು ಚಮಚ , ಚಿಟಿಕೆ ಇಂಗು
ಸ್ವಲ್ಪ ಬೆಣ್ಣೆ 
ಉಪ್ಪು ರುಚಿಗೆ ,
(optional - ಶುಂಟಿ ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ ಕರಿಬೇವು ಹಸಿಮೆಣಸು ಜೀರಿಗೆ ಕೊತ್ತಂಬರಿ ಸೊಪ್ಪು ಹಾಕಿ ನುಣ್ಣಗೆ ರುಬ್ಬಿಕೊಂಡ್ ಮಸಾಲೆ ಸೇರಿಸಬಹುದು.)

 ೧, ಅಕ್ಕಿ ಹಿಟ್ಟು +ಉದ್ದಿನ ಹಿಟ್ಟು+ಬೆಣ್ಣೆ +ಜೀರಿಗೆ+ಬಿಳಿ ಎಳ್ಳು +ಉಪ್ಪು=ಎಲ್ಲ ಸೇರಿಸಿ 
 ಚನ್ನಾಗಿ ಕಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ,ಈಗ ಮಿದುವಾದ ಹಿಟ್ಟು ಸಿದ್ಹವಾಗುತ್ತದೆ,
ಚಕ್ಕುಲಿ ಒತ್ತಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಚಕ್ಕುಲಿ ಮಾಡಿ ಗರಿ ಗರಿಯಾಗಿ ಕರಿದು ಸವಿಯಿರಿ. 

 ಈ ಬರಹ ಓದಿದ ಮೇಲೆ ನಾನು ಅದೆಷ್ಟು ಭೂಕಿ ಪ್ಯಾಸಿ ,ಅನ್ನೋದು ನಿಮಗೇ ಗೊತ್ತಾಗಿರುತ್ತದೆ ಇನ್ನುಮೇಲೆ ಯಾರಾದರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ನನ್ನ ಕರೆಯುವ ಮುನ್ನ ನೂರು ಬಾರಿ ಯೋಚಿಸೋದಂತು ಖಂಡಿತ. ಆದರೂ ನನ್ನಂಥ ಮನಸವರು ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ  ಇರ್ತಾರೆ ಅನ್ನೋ ಭರವಸೆ ಮೇಲೆ ಇದನ್ನು ಬರೆಯುವ ಧೈರ್ಯ ಮಾಡಿದೆ. 
ಅನಿವಾಸಿ ಬಳಗದ ಸರ್ವರಿಗೂ ಗೌರಿ ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬದ ಶುಭಾಶಯಗಳು.  
*****

ಯಾವುದೇ ಸೃಜನಶೀಲ ಕಾರ್ಯವೇ ಆಗಲಿ ಅದು ಶ್ರಾವ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲೇ ಇರಲಿ, ದೃಶ್ಯ ಅಗಲಿ ಅಥವಾ ಬರಹ/ಸಾಹಿತ್ಯಕಲೆಯೇ ಇರಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಮೂಲ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ಮೇಳೈಸಿರಬೇಕು. ಅವೇ ಏಳು ಸ್ವರಗಳು, ಅವೇ ಏಳು ಬಣ್ಣಗಳು, ಅದೇ ಪ್ರಕೃತಿ ಒಂದು ಕಡೆ; ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ, ಇನ್ನೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಲಾಕಾರನ ಕಿವಿ, ಕಣ್ಣು, ಎದೆ / ಮೆದುಳು. ನಾವು ದಿನ ನಿತ್ಯ ನೋಡುವ ಅದೇ ಸೂರ್ಯೋದಯ, ಸೂರ್ಯಾಸ್ತವೇ ಇರಲಿ, ಕೋಗಿಲೆಯ ಇಂಚರವೇ ಇರಲಿ  ಸುತ್ತಲಿನ ಬದುಕಿನ ಏರಿಳಿತಗಳು ಇವು ಆತನ ಅನುಭವ, ಕಲಾಕೌಶಲತೆಗನುಗುಣವಾಗಿ ಉತ್ತಮ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ (ಅಥವಾ ವಿಕೃತ ಸಹ!) ರಾಗ, ಚಿತ್ರ, ಕವಿತೆ, ಕಥನ ಕೃತಿಗಳಾಗಿ ಹೊರಬೀಳುತ್ತವೆ. ವಿಮರ್ಶಕ ಬುದ್ಧಿಯ, ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಕವಿಮನಸ್ಸು ಬೇಕು ಸುತ್ತಲಿನ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಆಗು ಹೋಗುಗಳು, ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಕಂಡು ಕವಿತೆ ಕಟ್ಟಲು ಎನ್ನುವ ಮುರಳಿ ಹತ್ವಾರರ ಈ ಕವನ ನಿಮ್ಮನ್ನೂ ಸಹ ಯೋಚನೆಗೆ ಹಚ್ಚಿಸುವದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ! ಓದಿ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬರೆಯಿರಿ ಇಲ್ಲಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ’ಅನಿವಾಸಿ’ಯ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ. ನಿಮ್ಮ ಕಮೆಂಟುಗಳನ್ನು ಎದುರುನೋಡುತ್ತೇವೆ. 

(Locum) ಸಂಪಾದಕ 

ಕವಿತೆಯೊಂದು ಬೇಕಿದೆ 
ನೋಡುವ ಕಣ್ಗಳಿಗೆ 
ಕವಿತೆಯೊಂದು ಬೇಕಿದೆ 
ಓದುವ ಮನಗಳಿಗೆ 
 
ಮೋಡದ ಕುರುಹಿಲ್ಲದ ಗಗನ 
ಸಿಡಿಲಾರ್ಭಟದ ಮುಗಿಲ ನರ್ತನ 
ಬೆವರೊರೆಸಿದ ಟವಲಿನ ವಾಸನೆ 
ಕೊಡೆಯಡಿಯ ಕೆಸರಿನ ಶೋಧನೆ 

ರೈಲಿಯ ಕಿಟಕಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ವಿಮಾನ 
ಮುಗಿಲೊಳಗಿನ ವಿಮಾನ ಯಾನ 
ಭರ್ರನೆ ಓಡುವ  ಸ್ಪೊರ್ಟು ಕಾರು 
ಫುಟ್-ಪಾತಲಿ ಉರುಳುವ ವೀಲುಚೇರು 

ಫುಡ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಖಾಲಿ ಶೆಲ್ಪಿನ ಪಟ್ಟಿ 
ತುಂಬಿ ತುಳುಕುವ ಎಂಜಲು ತೊಟ್ಟಿ 
ಪ್ರೈವೇಟ್ ಸ್ಕೂಲಿನ ದುಬಾರಿ ಟೈ 
ಹಸಿದ ಮಕ್ಕಳ ಖಾಲಿ ಕೈ 

ಸಿಗರೇಟು ಹೊಗೆಯಲಿ ತೇಲುವ ಅಮ್ಮ 
ಮಗುವನ್ನು ಆಡಿಸುವ ಐಪ್ಯಾಡಮ್ಮ 
ತರತರದ ಆಲ್ಕೊಹಾಲು ಬಾಟಲು 
ಶವಾಗಾರದ ಐಸ್ ತುಂಬಿದ ಬಟ್ಟಲು 

ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತುಂಬಿ ಪದಗಳ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸಿಗೆ 
ಅಕ್ಷರಗಳ ಕುಂಚಕ್ಕೆ ಭಾವಗಳ ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚಿ 
ನೋಡುವ ಕಣ್ಗಳು , ಓದುವ ಮನಗಳು 
ಕಟ್ಟುವ ಚೌಕಟ್ಟಲಿ ನಿಲ್ಲುವವವು ಕವಿತೆಯಾಗಿ

ಮುರಳಿ ಹತ್ವಾರ್

ಒಬ್ಬ ಕವಿಯ ಕಥೆಗಾರನ ಲೇಖಕನ ಬರಹ ಅವನ ಬದುಕಿನ ವಿಸ್ತರಣೆಯಷ್ಟೆ. ಲೇಖಕನ ಬದುಕನ್ನು ಬರಹವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸದೆ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಆ ಲೇಖಕ 'ಹೇಳುವುದು ಆಚಾರ ಮಾಡುವುದು ಅನಾಚಾರವಾದಾಗ' ಅವನ ಲೇಖನ ತನ್ನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್ ಆದ ಹಿಟ್ಲರ್ ತನ್ನ ಕಾಲದ ನಾಜೀ ಜರ್ಮನಿಯನ್ನು  ಕುರಿತು "ಸರ್ವ ಜನಾಂಗದ  ಶಾಂತಿಯ ತೋಟ" ಎಂದು ಕವನ ಬರೆದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಕೋಮು ಸೌಹಾರ್ದತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲ  ವಿಶ್ವ ಶಾಂತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಹಾ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರೆ ಆ ಕೃತಿ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕವಾಗಿ ಎಷ್ಟೇ ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ಅಸಂಗತವೆಂದು ತಿರಸ್ಕಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಗೆ ಲಾಯಕ್ಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಲೇಖಕನಿಗೆ ಒಂದು ನೈತಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. “Practice what you preach” ಎಂಬ ಪುರಾತನವಾದ ಲೋಕೋಕ್ತಿ ತಿಳಿಸುವಂತೆ ಒಬ್ಬ ಕವಿ, ಲೇಖಕ, ಬೋಧಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುರು, ಜನ ನಾಯಕ, ಮತ್ತು  ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ನುಡಿ ಮತ್ತು ನಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮರಸ್ಯವಿರಬೇಕು, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಇರಬೇಕು. ಒಂದು ಆದರ್ಶವಿರಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಆ ಆದರ್ಶದ ಪರಿಪಾಲನೆಯಾಗಬೇಕು. ಬದುಕಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ಈ ಆದರ್ಶ ಪರಿಪಾಲಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಹಾತ್ಮನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಸಮಾಜದ  ನಿರೀಕ್ಷೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಬದಲಾದರೂ ಮೂಲಭೂತ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕ್ರಿಸ್ತ, ಬುದ್ಧ ಬಸವಣ್ಣ, ಗಾಂಧಿ ನಮಗೆ ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಬಸವಣ್ಣನವರು 'ನುಡಿದರೆ ಮುತ್ತಿನ ಹಾರದಂತಿರಬೇಕು' ಎಂಬ ವಚನದಲ್ಲಿ "ನುಡಿಯೊಳಗಾಗಿ ನಡೆಯದಿದ್ದರೆ ಕೂಡಲಸಂಗಮ ದೇವನೆಂತು ಒಲಿಯುವನಯ್ಯಾ" ಎಂದು ಹೇಳಿರುವುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನೆಯುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಡಾ. ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ  ಅವರ "ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆವುದು" ಎಂಬ ಕವನ ಮೇಲಿನ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಕವನಗಳಲ್ಲಿ  ಪ್ರಾಸ ವಿರಳವಾಗಿರುವಾಗ ಪ್ರಾಸತುಂಬಿದ ಈ ಕವಿತೆ ಓದುಗರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅನುಭವ ನೀಡಿದೆ.   
-	ಸಂಪಾದಕ

ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆವುದು,,.  (ಕವನ)

ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆಯುವುದು ಬಹು ಕಷ್ಟ,
ಬಾಳ್ವೆ, ಬದುಕು ನಡೆಸಿದರೆಡೆಗೆ, ಅದು ಅದೃಷ್ಟ.

ಕಣಿ ಹೇಳುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಬಹಳ
ತಕ್ಕಂತೆ ಕುಣಿಯುವವರು ವಿರಳ.

ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬಹುದು ಪೊಳ್ಳು,
ಬದುಕುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಬಹು ಟೊಳ್ಳು.

ಕವನದ ಅಂಚಿಗೂ ಸಲ್ಲುವುದು ಕವಿಗಳ ನ್ಯಾಯ,
ನಡೆನುಡಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ್ದರೂ ಬರಿ ಅನ್ಯಾಯ.

ಸಿಹಿ, ಸಿಹಿ ನುಡಿಮುತ್ತುಗಳು ಕಾಗದದಲ್ಲಿ,
ಕಹಿ,ಕಹಿ ಕಷಾಯದ ಕಪ್ಪು ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ.

ಪ್ರೀತಿ,ವಿಶ್ವಾಸ, ವಿಧೇಯತೆಯ, ವೈಭವ ಬರಹದಲ್ಲಿ,
ಭೀತಿ, ಹಠ, ಅಸೂಯೆಯ ಆಳದ ಶಂಕೆಯಲ್ಲಿ.

ಅಕ್ಷರಗಳ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಆದರ್ಶ ಸಾಧನೆಗೆ ಬಹು ಬಣ್ಣನೆ, 
ದೇವಾ ಬರೆದಂತೆ ಬದುಕುವ ಮಾನವನಿಗೆ ಸಿಗಲಿ ಎಲ್ಲಾ  ಮನ್ನಣೆ.

(ಕತೆಗಾರರ, ಕವಿವರ್ಯಯರ ಕ್ಷಮೆ ಕೋರಿ)

ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ

ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಗೆ. ಒಂದು ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಪ್ರೇಮ, ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾರ್ಥ ಅಡಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಒಂದು ತಾಯಿ ಮಗುವಿಗೆ ತೋರುವ ಪ್ರೇಮ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಪ್ರೇಮದ ಉತ್ತಮ ನಿದರ್ಶನ. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ, ಭಕ್ತಿ ರಸದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರೀತಿ ಕೂಡ ಇದೇ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಪ್ರೇಮದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.  ಗಂಡು-ಹೆಣ್ಣಿನ ಮಧ್ಯೆ ಉಂಟಾಗುವ ಅನುರಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರೇಮದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ವಾರ್ಥತೆ ಇರಬಹುದು. ಲೌಕಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣ ಬಹುದಾದ ರಾಧಾ-ಕೃಷ್ಣೆಯರ ಪ್ರೇಮದಲ್ಲಿ ಆ ಸ್ವಾರ್ಥವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ದಾಸಿಯಾಗಿ ಕೃಷ್ಣನಿಗಾಗಿ ಪರಿತಪಿಸುವ ಮೀರಾಳ ಪ್ರೀತಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಲವಾಗಿ, ನಿಷ್ಕಳಂಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ನಿಸ್ವಾರ್ಥವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿನ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಮೈ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಒಂದಾದರೂ ಅದು ಅನೇಕ ಬದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಬೇಡುತ್ತದೆ. ಪರಸ್ಪರ ಕೊಡುವಿಕೆ, ತ್ಯಾಗ, ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರೇಮಾಂಕುರವಾದ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ, ಒಬ್ಬರ ಪ್ರೀತಿ ಹೆಚ್ಚು ಏಕಮುಖವಾಗಿ ಹರಿಯತೊಡಗಿದಾಗ, ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಆ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ವಿಮುಖಿಯಾದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಅಪೇಕ್ಷೆ, ನೀರೀಕ್ಷೆಗಳ, ನಿರಾಸೆಗಳ ಮತ್ತು ಶಂಕೆಗಳ ಪ್ರವಾಹವೇ ಮೂಡಿ ಬಂದು  ಭಾವನೆಗಳ ಅಲ್ಲೋಲ ಕಲ್ಲೋಲವಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಣ್ಣು (ಅಥವಾ ಗಂಡು) ತೋರುವ ಆ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಲಾಗದೆ  ತಟಸ್ಥವಾಗಿ ಉಳಿಯುವ ಗಂಡು (ಅಥವ ಹೆಣ್ಣು) ಆ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗದೆ ಉಳಿಯುವುದು ಶೋಚನೀಯ. ಒಂದು ಸಂಬಂಧ ಹದವಾಗಿರುವಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಸ್ವಾರ್ಥತೆಯನ್ನು ತರಬಹುದು. ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ  ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಬಿರುಕುಗಳು ಉಂಟಾದಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಜೋತು ಬೀಳುವುದಕ್ಕಿಂತ, ಅದನ್ನು ಕಡಿದು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಸಾಗುವುದು ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಒಳಿತು. ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಜ ಸ್ವಭಾವದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತ್ಯಾಗಮಯಿ. ಅವಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯನ್ನು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರೀತಿಯ ಪ್ರವಾಹ ಹರಿದಿರುವಾಗ, ಒಬ್ಬರು ಇನ್ನೊಬ್ಬರನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರೀತಿಸಿದಾಗ ಅವಲಂಬಿಸಿದಾಗ ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿ ಪ್ರೇಮಗಳಲ್ಲಿ ತರತಮಗಳಿಲ್ಲ, ಬಡತನ ಸಿರಿತನವಿಲ್ಲ, ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಎಂಬುದು ನಿರರ್ಥಕ! ಕಾಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಗಲಿಕೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ಖುಷಿ ಅನುಭವ ಅಡಗಿರಬಹುದು. ಪ್ರೀತಿ ಎಂದರೇನು? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಮರ್ಪಕವಾದ ಉತ್ತರವಿಲ್ಲ ಅದು ಮಾತುಗಳನ್ನು, ತರ್ಕವನ್ನು ಮೀರಿದ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಅನುಭವ, ಅದನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿಯೇ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಕೆ.ಎಸ್.ಎನ್ ಅವರ " ಒಂದು ಗಂಡಿಗೊಂದು ಹೆಣ್ಣು, ಹೇಗೋ ಸೇರಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಮಾತಿಗೊಲಿಯದಮೃತ ಉಂಡು ಬಾಳು ಹಗುರವೆನಿಸಿರೆ" ಎಂಬ ಕವನದ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಈ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಮಲತಾ ಅವರ “ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ” ಎಂಬ ಕವನವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.  ಈ ಕವನಕ್ಕೆ  ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಮಂಜಸವಾದ ರೇಖಾ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಡಾ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣ ಗುಡೂರ್ ಅವರು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. 
  -ಸಂಪಾದಕ 

ನಾನು  ಸ್ವಾರ್ಥಿ

ಹೆರಳನೆದೆಯ ಮೇಲೆಸೆದುಕೊಂಡು
ಕಣ್ಣ ಫಲಕದಲಿ ಮಿಂಚ ಹೊದ್ದು
ಎದೆಗೊತ್ತಿದ ಪಟದ ಅಂಚಿಗೆ ತುಟಿಯನೊತ್ತಿದ
ತೇವ ಆರದಂತೆ ಮೆಲುಕು ಹಾಕುತ್ತೇನೆ  
ತಿಳಿಸದಂತೆಯೇ ಬರಸೆಳೆದು
ತಬ್ಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ, ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ

ಗಾಳಿ ಗಂಧದಲಿ ಉಸಿರ ಬಿಸಿ
ಮೈಯೇರಿ ಧಗಧಗಿಸಿ
ಕನಸುಗಳು ಪಕಳೆ ಬಿರಿತು ಅರಳಿದಂತೆ
ಬೆವೆತ ಸುಖದ ಮತ್ತಿನಲಿ
ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆಯೂ ನಿನ್ನ
ಅತಿಥಿಯೆಂದುಕೊಳ್ಳುವ ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ

ಬಯಸಿದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿಸಿ
ನೀಡಿ, ಕಿಂಚಿತ್ತೂ ಬೇಡದ ನಿನ್ನ
ಎದೆ ಕಪಾಟಿನಲಿ ಮುಚ್ಚಟೆ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟು
ಸವಿ ಬುತ್ತಿಯಾಗಿಸಿ, ಇಹದಿ
ಬಿಮ್ಮನೆ ನಿರ್ಲ್ಯಕ್ಷಿಸಿ ನಡೆವ  
ಸದಭಿಮಾನದ ಪ್ರತೀಕ, ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ

ಆಗೀಗ ಒಗೆವ ನೋಟವನೂ ಕಣ್ತಪ್ಪಿಸಿ
ಅಪ್ಪಿ ತಪ್ಪಿಯೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದೆ
ಎದೆತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡು, ನಿನ್ನ ಚುಂಬಿಸಿ
ರಾಗಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಭಾವ ತುಂಬಿಸುತ
ನನ್ನ ಕನಸುಗಳ ಹೊಲಿದು ತೊಡಿಸಿ
ಸುಖಿಸಿ ನಲಿವ ನಾನು ಕಡು ಸ್ವಾರ್ಥಿ

ಹೆದರಿಕೆಯೇನಿಲ್ಲ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ
ತಯಾರಿಯಿಲ್ಲದೆಯೂ ನಮ್ಮದಾಗುವ  
ಅನುಭವಗಳೇ ಹಾಗೆ
ಬಹು ಜಟಿಲ, ಈ ಜಗ ಬಲು ಕುಟಿಲ
ಕಾಯುತಿರುವಂತೆ ನಮಗೆ ನಾವೇ

ಕನಸಿಸುವುದೆಲ್ಲ ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಪವಿತ್ರತೆ
ಅಧಿಕಾರವಾಣಿಯಿಲ್ಲದ ಮುಕ್ತತೆ
ಅದು ನನ್ನದೂ ಮತ್ತು ನಿನ್ನದೂ
ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಕಥೆ, ಕವಿತೆ
ನಾನೆಷ್ಟು ಅವಿತುಕೊಂಡರೂ
ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯಂತೆ, ಆಳುತ್ತಿದ್ದವೇ ಹೀಗೆ?

ಎಂದೂ ಮುಗಿಯದ  ಪ್ರೀತಿಯೆಂದರೆ,
ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ಹಂಬಲಿಸಿ ಕಾಯುವಿಕೆ
ಚರ್ಮದಡಿ ಹೊಕ್ಕ ನಮ್ಮದೇ ಸೊಕ್ಕು
ಭಾವತೇರುಗಳ, ಬೇಕು ಬೇಡಗಳ  
ಪ್ರೇಮಿಸುವುದರ ಜಾಣ ಕಾಣ್ಕೆ
ಬಣ್ಣಿಸಿ ಹೇಳಲೆಚ್ಚೇನಿದೆ ನಾನು ಪರಮ ಸ್ವಾರ್ಥಿ
-------------------------------------ಡಾ.ಪ್ರೇಮಲತ ಬಿ.

ಹನಿಗಳು ಮತ್ತು ಹಾದಿಗಳು

ಕಾವ್ಯ ಕಟ್ಟುವ ಕೆಲಸ ಬಹಳ ಮೌಲಿಕವಾದದ್ದು. ಕವಿತೆಗಳು  ಏಕಾಂತದ ಕವಿತೆಗಳಾಗಿರಬಹುದು, ಲೋಕಾಂತದ ಕವಿತೆಗಳಾಗಿರಬಹುದು.  ಭಾವನಾತ್ಮಕ,  ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿತ, ವೈಚಾರಿಕ, ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಯಾವುದೂ ಆಗಿರಬಹುದು. ಬಂಡಾಯ, ಖಂಡನೆ, ನೋವು, ವಿಡಂಬನೆ, ಹಾಸ್ಯ , ಶೃಂಗಾರ, ಪ್ರೀತಿ ವಿರಹ, ವಿದಾಯ, ವೇದನೆ, ಭಕ್ತಿ, ಬಿನ್ನಹದ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಹೋಲಿಕೆ, ವೈರುಧ್ಯಗಳ ಹಾದಿಯನ್ನು ತುಳಿಯಬಹುದು. ಓದುಗರಿಗೆ ಲೌಕಿಕ, ಅಲೌಕಿದ ಅನುಭಗಳನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲದು.

ಕಾವ್ಯ ಓದುಗರನ್ನು ಮುದಗೊಳಿಸಬಲ್ಲವು. ಚಿಂತನೆಗೆ ತಳ್ಳಬಹುದು. ಭಾವ ಪರವಶತೆಯ ಅನುಭವ
ನೀಡಬಲ್ಲವು, ಸುಖಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವು, ನಗಿಸಬಲ್ಲವು, ಅಳಿಸಬಲ್ಲವು, ಅಚ್ಚರಿಗೆ ತಳ್ಳಬಹುದು, ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲವು. ಜೀವನ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಲ್ಲವು. ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಇರುವ ಹರವು ವಿಸ್ತಾರವಾದದ್ದು.ಅವುಗಳು ಹುಟ್ಟುವ ಸಮಯವನ್ನು ಕವಿ ಸಮಯ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಈ ವಾರದ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ ರಾಮಶರಣ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಮತ್ತು ಕವಿ ಕೇಶವ ಕುಲಕರ್ಣಿ. ಕವಿತ್ವವನ್ನು ಉದ್ದೀಪನಗೊಳಿಸಿ ಒರೆಗೆ ಹಚ್ಚಿರುವುದು  ರಾಮಶರಣರ  ಕ್ಯಾಮರಾ ಹಿಂದಿನ ಕಣ್ಣುಗಳು.  ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಂಡದ್ದನ್ನು ಹೀಗೇ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಬೇಕೆನ್ನುವುದು. ಫೋಟಾಗ್ರಫಿ ಪ್ರಿಯರ ಆಸೆ.  ಅಂತಹ ಕ್ಷಣವನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿದಾಗಿನ ಅದ್ಭುತ  ರೋಮಾಂಚನ ಅವರಿಗೆ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಬರೆದಷ್ಟೇ ಸಂತೋಷ ನೀಡಬಲ್ಲುದು.  ನೋಡಿದಾಗೆಲ್ಲ ಮತ್ತೆ,ಮತ್ತೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಸಂತಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ಹೆಮ್ಮೆಯ ಭಾವವನ್ನು ಮೂಡಿಸಬಲ್ಲವು.

ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ತೆಗೆಯುವವರು ಒಂದು ಚಿತ್ರದ ಮೂಲಕ ಕೇವಲ ಒಂದು ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು,
ಅದನ್ನು ಕವಿಗಳ ಮುಂದೆ ಹಿಡಿದಾಗ ಕವಿಗೆ ಕಾಣುವ ನೋಟಗಳು ಅನೇಕ. ಈ ವಾರದ ವಿಶೇಷ ಕೂಡ
ಅದೇ.

 ರಾಮಶರಣರ ಅಚ್ಚರಿ ತರುವ ನಿಖರತೆ, ನಿಚ್ಚಳತೆ,  ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾವಗಳನ್ನು ತುಂಬಿದ  ಚಿತ್ರಗಳು ನೋಡುಗರ ಕಣ್ಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಅವೇ ಚಿತ್ರಗಳು ಕೇಶವರಿಗೆ ಕವಿ ಸಮಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿವೆ.  ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳಂತೂ ಕವಿ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಭಾವಗಳನ್ನು ಹೊಮ್ಮಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ.

ರಾಮಶರಣ್‌ ಒಂದೇ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತ ಹಲವು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿ ಆ ಸರಣಿಗೆ ಒಂದು
ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು. ಅದನ್ನೇ ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ್ದೇನೆ. ಕೇಶವ್‌ ಆ ಸರಣಿಯ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹಲವು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಆಯ್ದು ಕವನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನೂ ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ತಾವೇ ಪೀಠಿಕೆಯ ಕಿರು ಗವನಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತ ಒಂದು ಚಿತ್ರ ಹೇಗಿರಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುತ್ತ ಜೊತೆಗೆ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಬರೆದ ಕವನದಲ್ಲಿ ಏನಿರಬಾರದೆಂದೂ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಅವರ ಕುಶಲಮತಿ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಓದಿರಿ. ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೂಲಂಕುಶವಾಗಿ ಅವಲೋಕಿಸಿ. ಮತ್ತೆ ಓದರಿ. ಮರೆಯದೆ ಕಮೆಂಟಿಸಿ- ಸಂ

---

ಪೀಠಿಕೆಯ ಕಿರುಗವನಗಳು:

೧

ಒಂದು ಹೈಕುವನ್ನಾದರೂ

ಬರೆಸಿಕೊಳ್ಳದ ಫೋಟೊ

ಫೋಟೋನೇ ಅಲ್ಲ

೨

ಈ ಫೋಟೋದ ಸಂಯೋಜನೆ ಹೇಗೆ

ಎಷ್ಟು ISO

ಎಷ್ಟು ದ್ಯುತಿರಂಧ್ರ

ಎಷ್ಟು ನಾಭಿದೂರ

ಎಷ್ಟು ಸಂಸ್ಕರಣ

ಎಂದು ವಿವರಣೆ ಕೇಳಿದ ದಿನ

ಫೋಟೋದೊಳಗಿನ ಕವಿತೆ

ಸತ್ತುಹೋಗುತ್ತದೆ

ʼಹನಿಗಳು ಸರ್‌ ಹನಿಗಳುʼ ಸರಣಿ: `ಇಬ್ಬನಿಗಳು`

೧

ಜಗದ ಕೊಳೆಯ

ತೊಳೆಯೆ

ಇಳೆಗೆ ಬಂದೇ ಏನೇ

ಇಬ್ಬನಿ?

೨

ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲ ಬಿಕ್ಕಳಿಸಿ

ಜಾರದೇ ಉಳಿದ ಕಂಬನಿ

ಇಬ್ಬನಿ

೩

ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲ

ಅಪ್ಪಿತಬ್ಬಿ

ಅಪ್ಪಿತಪ್ಪಿ

ಉಳಿದ ಮುತ್ತಿನ ಹನಿ

ಇಬ್ಬನಿ

೪

ಮುಂಜಾವಿನ ಕೊರಳಿಗೆ

ವಜ್ರದ ಹರಳು

ಇಬ್ಬನಿ

೫

ನೇಸರನ ಸ್ವಾಗತಕೆ

ಥಳಿ ಹೊಡೆದ ನೀರು

ಇಬ್ಬನಿ

೬

ರಾತ್ರಿಯ ಸೆಕೆಗೆ

ಮೂಡಿದ ಬೆವರು

ಇಬ್ಬನಿ

೭

ಪ್ರೇಮಿಯ ಕೂದಲಿನ

ಅಂಚಿಗೆ ಉಳಿದ ಹನಿ

ಇಬ್ಬನಿ

೮

ಕಣ್ಣು ಬಿಟ್ಟ ಮಗು

ಅಮ್ಮನನ್ನು ಕಂಡ ಖುಷಿಯಲ್ಲಿ

ಮೂಡಿದ ಕಣ್ಣಂಚಿನ ಪಸೆ

ಇಬ್ಬನಿ

೯

ಮುಂಜಾವಿನೆದೆಯಿಂದ

ಉ

    ದು

  ರಿ

ಬೀಳುವ ಹನಿ

ಇಬ್ಬನಿ

೧೦

ಮತ್ತೆ ಬೆಳಗಾಯಿತು

ಮತ್ತೆ ಹೊಸಜೀವ ಬಂದಿತು

ನಿಸರ್ಗದ ಆನಂದ ಬಾಷ್ಪ

ಇಬ್ಬನಿ

೧೧

ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತು

ಯಾವುದೋ ಕೀಟ ಮಾಡಿದ ಗಾಯಕ್ಕೆ

ಎಲೆ ಮೇಲೆ ಮೂಡಿದ ಗುಳ್ಳೆ

ಇಬ್ಬನಿ

೧೨

ಅನಂತದಲಿ ಬಿಂದು

ಬಿಂದುವಿನಲಿ ಅನಂತ

ಒಂದು ಮಂಜಿನ ಹನಿ

ಯೊಳಗೊಂದು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ

೧೩

ಎಲೆಯ ಮೇಲೆ

ಮುಂಜಾವಿನ

ಮುತ್ತಿನ ಗುರುತು

ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು

ಹಾಗೇ ಇರಲಿ ಬಿಡು

೧೪

ಪದಗಳಲ್ಲಿ

ಹುಡುಕಿದರೂ ಸಿಗದ ಕವಿತೆ

ಪುಟ್ಟ ಹುಲ್ಲಿನೆಳೆಯ ಮೇಲೆ

ಮುಂಜಾವಿನ ಮಂಜಿನೊಳಗೆ

ನಗುತ್ತ ಕಣ್ಬಿಡುತ್ತಿತ್ತು

*****

ʼಹೋದಲೆಲ್ಲ ಹಾದಿ ʼ ಸರಣಿ: 

೧. ಬೆಂಚಿನ ಸ್ವಗತ

೧

ಮುಂಜಾವಿನ ಬಾಗಿಲು ಅದೇ ತೆರೆದಿತ್ತು

ಅರ್ಲಿಮಾರ್ನಿಂಗ್ ವಾಕಿನ ಮಧ್ಯವಿರಾಮಕ್ಕೆ

ಬಂದು ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಕೂತರು ಇಬ್ಬರು

ವಯಸ್ಸು ಎಪ್ಪತ್ತೋ ಎಂಬತ್ತೋ

ಒಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ತೀರಿಹೋದ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು

ಪರದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೆನಯುತ್ತ

‘ನನ್ನ ಬದುಕು ಈ ಬೆಂಚಿನಂತೆ ಒಂಟಿ,’ ಎಂದು ಹಲುಬಿದರು.

ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು

೨

ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಚಕ್ಕರ್

ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಹಾಜರ್

ಕಿಲಿಕಿಲಿ ನಗು

ಚಿಲಿಪಿಲಿ ಮಾತು

ಕದ್ದು ಕದ್ದು ಮುತ್ತು

ಹುಸಿಮುನಿಸು

ಅಳುನಟನೆ

ತುಂಟನಗು

‘ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ಎಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೀಯಾ?’ ಎಂದಳು

‘ಈ ಬೆಂಚು ಇಲ್ಲಿರುವವರೆಗೂ,’ ಎಂದ

ಅವನ ಕೆನ್ನೆಗೊಂದು ಮುತ್ತು ಸಿಕ್ಕಿತು

೩

ಲಂಚ್ ಬ್ರೇಕಿನಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರದ ಆಫೀಸಿನಿಂದ ಬಂದು

ಡಬ್ಬಿ ಬಿಚ್ಚಿದರು; ಅವನ ಡಬ್ಬ ಇವನು

ಇವನ ಡಬ್ಬ ಅವಳು ಹಂಚಿಕೊಂಡರು

ಇವನ ಹೆಂಡತಿ ಕೊಡುವ ಕಾಟ ಅವಳು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡಳು

ಅವಳ ಗಂಡ ಕೊಡುವ ಕಷ್ಟ ಇವನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡ

‘ನಮ್ಮ ಬದುಕು ಈ ಬೆಂಚಿನಂತೆ

ಎಲ್ಲೂ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ, ಏನೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ,’ ಎಂದರು

ಮತ್ತೆ ಆಫೀಸಿಗೆ ಹೋಗುವ ಸಮಯವಾಯಿತು

೪

ಈಗ ರಾತ್ರಿಯ ನೀರವಮೌನದಲ್ಲಿ

ಬೀದಿದೀಪಗಳ ಮಬ್ಬುಬೆಳಕಲ್ಲಿ

ಒಂಟಿಯಾಗಿ

ದಿನದ ನೂರಾರು ಕತೆಗಳ ನೆನೆಯುತ್ತ

ದಿನದ ಸಾವಿರಾರು ಕವನಗಳ ಕನವರಿಸುತ್ತ

ನಿದ್ದೆ ಬರದೇ

ಕೂತೇ ಇದ್ದೇನೆ

೨. ಎಲ್ಲಿ ಹೋಗುವಿರಿ ಹೇಳಿ ಹಾದಿಗಳೇ

ಕಲ್ಲು ಮುಳ್ಳಿನ ಹಾದಿಯ

ನೆನಪುಗಳು ಕಳೆದಿಲ್ಲ

ಬಿದ್ದು ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲಾದ ಗಾಯದ ಗುರುತುಗಳು

ಚುಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡ ಅಪಮಾನಗಳು

ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಒಳ್ಳೆಯವರು

ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲಿ

ಹಲ್ಲು ಕೊರೆದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ

ಜೊತೆಗೆ ಬಂದವರು

ನನಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚೇ ನೋವುಂಡವರು

ಹೂವಿನ ದಾರಿಯ ಮೇಲೆ

ನಡೆಸುವೆ ಎಂದು ಭರವಸೆ ಕೊಟ್ಟವರು

ಹೂವಿನ ಜೊತೆ ಮುಳ್ಳೂ ಇರುತ್ತದೆ

ಎಂದು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಮರೆತರು

ನನಗೆ ಅರಿವಾಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅವರಿದ್ದೂ ಇರಲಿಲ್ಲ

ಅಲ್ಲಿಯೂ ಸಲ್ಲಲಿಲ್ಲ

ಇಲ್ಲಿಗೂ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ

ದೇಶಬಿಟ್ಟ ಪರದೇಸಿ

ಕಲ್ಲಿಗಿಂತ ಕಲ್ಲಾಗಿ

ಪರಸಿಕಲ್ಲಿನ ಹಾದಿಯ ಮೇಲೆ

ಅಂಗಡಿ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ

ನಡೆವ ಜನರ ಮುಖಗಳಲ್ಲಿ

ಸುಖ ಸಂತೋಷ ಹುಡುಕುತ್ತೇನೆ

ಹಾದಿಹೋಕ ನಾನು

ಹಾದಿಹೋಕನಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದೇನೆ

ವಾರಾಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಬಿಡುವು ಹುಡುಕುತ್ತೇನೆ

ಹುಲ್ಲುಹಾಸಿನ ಹಾದಿಯ

ಫೋಟೋ ತೆಗೆದು

ಫೋನಿನ ವಾಲ್-ಪೇಪರ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ

ಹೈವೇಯ ಸೈನ್-ಬೋರ್ಡುಗಳು

ಈಗ ನನ್ನ ಮಿತ್ರರು

ನನ್ನ ಕಾರಿನ ದಾರಿ ಹೇಳಿಕೊಡುವವರು

ಹಗಲು ಸಂಜೆ ಅದೇ ಹಾದಿ

ಕಾರಿಗಿಂತ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಬದುಕು ನಡೆಸುತ್ತೇನೆ

*

ಕಾಲ ಮಾಗುತಿದೆ

ದಾರಿ ಸವೆಯುತಿದೆ

ತಾಣದ ಮರೀಚಿಕೆ

ಹಾಗೇ ಉಳಿದಿದೆ

ಹಾಗೇ ಉಳಿದರೇ ಬದುಕೆ?