ಒಬ್ಬ ಕವಿಯ ಕಥೆಗಾರನ ಲೇಖಕನ ಬರಹ ಅವನ ಬದುಕಿನ ವಿಸ್ತರಣೆಯಷ್ಟೆ. ಲೇಖಕನ ಬದುಕನ್ನು ಬರಹವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸದೆ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಆ ಲೇಖಕ 'ಹೇಳುವುದು ಆಚಾರ ಮಾಡುವುದು ಅನಾಚಾರವಾದಾಗ' ಅವನ ಲೇಖನ ತನ್ನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್ ಆದ ಹಿಟ್ಲರ್ ತನ್ನ ಕಾಲದ ನಾಜೀ ಜರ್ಮನಿಯನ್ನು ಕುರಿತು "ಸರ್ವ ಜನಾಂಗದ ಶಾಂತಿಯ ತೋಟ" ಎಂದು ಕವನ ಬರೆದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಕೋಮು ಸೌಹಾರ್ದತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲ ವಿಶ್ವ ಶಾಂತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಹಾ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರೆ ಆ ಕೃತಿ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕವಾಗಿ ಎಷ್ಟೇ ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ಅಸಂಗತವೆಂದು ತಿರಸ್ಕಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಗೆ ಲಾಯಕ್ಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಲೇಖಕನಿಗೆ ಒಂದು ನೈತಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. “Practice what you preach” ಎಂಬ ಪುರಾತನವಾದ ಲೋಕೋಕ್ತಿ ತಿಳಿಸುವಂತೆ ಒಬ್ಬ ಕವಿ, ಲೇಖಕ, ಬೋಧಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುರು, ಜನ ನಾಯಕ, ಮತ್ತು ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ನುಡಿ ಮತ್ತು ನಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮರಸ್ಯವಿರಬೇಕು, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಇರಬೇಕು. ಒಂದು ಆದರ್ಶವಿರಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಆ ಆದರ್ಶದ ಪರಿಪಾಲನೆಯಾಗಬೇಕು. ಬದುಕಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ಈ ಆದರ್ಶ ಪರಿಪಾಲಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಹಾತ್ಮನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಸಮಾಜದ ನಿರೀಕ್ಷೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಬದಲಾದರೂ ಮೂಲಭೂತ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕ್ರಿಸ್ತ, ಬುದ್ಧ ಬಸವಣ್ಣ, ಗಾಂಧಿ ನಮಗೆ ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಬಸವಣ್ಣನವರು 'ನುಡಿದರೆ ಮುತ್ತಿನ ಹಾರದಂತಿರಬೇಕು' ಎಂಬ ವಚನದಲ್ಲಿ "ನುಡಿಯೊಳಗಾಗಿ ನಡೆಯದಿದ್ದರೆ ಕೂಡಲಸಂಗಮ ದೇವನೆಂತು ಒಲಿಯುವನಯ್ಯಾ" ಎಂದು ಹೇಳಿರುವುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನೆಯುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಡಾ. ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ ಅವರ "ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆವುದು" ಎಂಬ ಕವನ ಮೇಲಿನ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಕವನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಸ ವಿರಳವಾಗಿರುವಾಗ ಪ್ರಾಸತುಂಬಿದ ಈ ಕವಿತೆ ಓದುಗರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅನುಭವ ನೀಡಿದೆ.
- ಸಂಪಾದಕ
ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆವುದು,,. (ಕವನ)
ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆಯುವುದು ಬಹು ಕಷ್ಟ,
ಬಾಳ್ವೆ, ಬದುಕು ನಡೆಸಿದರೆಡೆಗೆ, ಅದು ಅದೃಷ್ಟ.
ಕಣಿ ಹೇಳುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಬಹಳ
ತಕ್ಕಂತೆ ಕುಣಿಯುವವರು ವಿರಳ.
ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬಹುದು ಪೊಳ್ಳು,
ಬದುಕುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಬಹು ಟೊಳ್ಳು.
ಕವನದ ಅಂಚಿಗೂ ಸಲ್ಲುವುದು ಕವಿಗಳ ನ್ಯಾಯ,
ನಡೆನುಡಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ್ದರೂ ಬರಿ ಅನ್ಯಾಯ.
ಸಿಹಿ, ಸಿಹಿ ನುಡಿಮುತ್ತುಗಳು ಕಾಗದದಲ್ಲಿ,
ಕಹಿ,ಕಹಿ ಕಷಾಯದ ಕಪ್ಪು ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ.
ಪ್ರೀತಿ,ವಿಶ್ವಾಸ, ವಿಧೇಯತೆಯ, ವೈಭವ ಬರಹದಲ್ಲಿ,
ಭೀತಿ, ಹಠ, ಅಸೂಯೆಯ ಆಳದ ಶಂಕೆಯಲ್ಲಿ.
ಅಕ್ಷರಗಳ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಆದರ್ಶ ಸಾಧನೆಗೆ ಬಹು ಬಣ್ಣನೆ,
ದೇವಾ ಬರೆದಂತೆ ಬದುಕುವ ಮಾನವನಿಗೆ ಸಿಗಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಮನ್ನಣೆ.
(ಕತೆಗಾರರ, ಕವಿವರ್ಯಯರ ಕ್ಷಮೆ ಕೋರಿ)
ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ
ಕಳೆದ ವಾರ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ರಹಸ್ಯಗಳ ಗೂಡು ಭಾಗ ೧ ರ ನಂತರ ಈ ವಾರ ಇದೇ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅದರಲ್ಲೂ ಭವ್ಯವಾದ ಹಿರಿಯ ಮನೆಯ ಮತ್ತು ಮನೆ ಒಡೆಯರ ಕರಾಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಶ್ರೀವತ್ಸ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಭಾಗ ಎರಡರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಹಿನ್ನೋಟದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಾಗ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಒಂದು ಸಮುದಾಯ, ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಒಂದು ಬಣ್ಣ, ಒಂದು ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ಧರ್ಮ ಇನ್ನೊಂದನ್ನು ಶೋಷಿಸುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಮೇಲು-ಕೀಳು, ಶ್ರೇಷ್ಠ- ಕನಿಷ್ಠ ಎಂಬ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ. ಈ ಶೋಷಣೆ, ದ್ವೇಷ, ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ, ಅನ್ಯಾಯ ಪ್ರಪಂಚದ ಹಲವಾರು ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ-ನಿಮ್ಮ ನಡುವೆ ಇಂದಿಗೂ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಭೇದಗ್ರಹಣ, ಗುಂಪುಗಾರಿಕೆ, ನಮ್ಮವರು-ಅನ್ಯರು ಈ ಭಾವನೆಗಳು ಜೈವಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಒಂದು ಗುಂಪಿನ, ಸಮುದಾಯದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಪೂರಕವಾದದ್ದು ಎಂದು ಸಮಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದರೂ, ಯಾವ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ವಿವರಣೆ ಕೊಟ್ಟರೂ, ಅದನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ! ಅದು ಅನೈತಿಕ ನಿಲುವು. ಈ ವಿಭಜನೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಮೇಲೇರುವುದು ಸಭ್ಯತೆಯ, ನಾಗರೀಕತೆಯ ಮತ್ತು ವಿಕಾಸದ ಲಕ್ಷಣ. ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹಳೆ ಆಕ್ರಮಣ, ತಪ್ಪು ಇವುಗಳ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಕೆದಕಿ ಈ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇತ್ಯರ್ಥ ಮಾಡುವುದು ಕೂಡ ಅನೈತಿಕ. ವಿಶ್ವಮಾನವ, ವಿಶ್ವ ಭ್ರಾತೃತ್ವ ಇವುಗಳ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಮೇಲೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ವಿಭಜನೆಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜನರು,ಉದಾರಿಗಳು, ಪ್ರಗತಿಪರರು ಪ್ರಶ್ನಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತಿರಸ್ಕರಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಇದು ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ಮೌನ ಸಮ್ಮತಿಯ ಸೂಚಕ ಎಂಬ ಉಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೇವೆ. ಡಾ.ದೇಸಾಯಿ ಅವರ ಬರಹ ನಮ್ಮ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರ ಗೊಳಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಅರಿವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮತೀಯರು ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದ ಇತರ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು, ಒರೆ ಹಚ್ಚಿ ನೋಡಿ, ಆತ್ಮವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ. -ಸಂಪಾದಕ
’ಸತ್ಯಂ ಬ್ರೂಯಾತ್, ಪ್ರಿಯಮ್ ಬ್ರೂಯಾತ್’. ಒಂದನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಮನೆ, ತೋಟದ ಬಗ್ಗೆ ಥಳುಕಿನ ಸತ್ಯಗಾಥೆ ಓದಿದ ನಂತರ ಮೇಲೆ ಉದ್ಧರಿಸಿದ ಮನುಸಮೃತಿಯ ಎರಡನೆಯ ಪಾದಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕಲ್ಲವೆ? ’ನ ಬ್ರೂಯಾತ್ ಸತ್ಯಮಪ್ರಿಯಂ!’ ಅಪ್ರಿಯವಾದದ್ದನ್ನೂ ಹೇಳಿದರೇನೇ ಬ್ಯಾಲನ್ಸ್ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹೋದಸಲದ ಲೇಖನವನ್ನು ಓದಿದ ಕೆಲವರಿಗೆ ಬಿ ಬಿ ಸಿ ಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ’ಆಂಟಿಕ್ ರೋಡ್ ಶೋ’ದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ ವಿವಿಧ grand country homes ಗಳು ನೆನಪಾದವಂತೆ. ನಿಜ, ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ 5,000 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಇಂಥ ಭವ್ಯ ಮನೆಗಳಿದ್ದು ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಈಗ ಅವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 3,000 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದು ನಿಂತಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಆನಂದಿಸಿದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಈ
ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಹಾಲ್
’ಮಾಂಡಲೀಕರು, ಪಾಳೇಗಾರರು (ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ನೈಟ್(Kt), ಬಾರೊನೆಟ್(Bt), ಡ್ಯೂಕ್, ಮಾರ್ಕಿಸ್ಸ್ ಅಂತೆಲ್ಲ ಟೈಟಲ್ ಹೊಂದಿದ ಮಾಲಕರು), ಹೇಗೆ ಸಿರಿವಂತರಾದರು ಅನ್ನುವ ಕುತೂಹಲವಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕೆದಕುವ ವರೆಗೆ ಗೌಪ್ಯವಾಗಿಯೇ ಇಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಆ ಕರಾಳ ಇತಿಹಾಸದ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವಾ. ಅದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಅದರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳೋಣ.
ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತ ಕಾಣದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಯಾಗಿದ್ದ ಬ್ರಿಟನ್ ದೇಶದವರು ಬೇರೆ ಕೆಲವು ವಸಹಾತುಶಾಹಿ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ದೇಶದ ಪ್ರಜೆಗಳಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಹದಿನಾರನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಆಫ್ರಿಕನ್ನರನ್ನು ’ಬೇಟೆಯಾಡಿ’ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಹಿಡಿದೊಯ್ದು ’ನ್ಯೂ ವರ್ಲ್ಡ್’ ಅಮೇರಿಕೆ, ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್ ದ್ವೀಪಗಳಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದು ಮಾರುವ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ತೊಡಗಿದ್ದರು. ದಾಖಲೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಆ ಎರಡೂವರೆ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ 3,000,000 ಗುಲಾಮರನ್ನು ’ಕಪ್ಪು ಖಂಡ’ದಿಂದ ಅಮೇರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ದುಡ್ಡು-ದೌಲತ್ತು, ವರ್ಚಸ್ಸು ಮತ್ತು ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಗಳಿಸಿದವರು ಅಗಣ್ಯರು. ಈ ದೇಶದ ಉದ್ದಗಲದ ಮಹಾನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಕುರುಹುಗಳಿವೆ; ಇಮಾರತಿಗಳಿವೆ, ವಿದ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿವೆ, ದತ್ತಿ ಪಾರಿತೋಷಕಗಳಿವೆ; ’ಮಹಾ ದಾನಿಗಳ’ ಪುತ್ಥಳಿಗಳಿವೆ. ಅಥವಾ ಇದ್ದವು. ಕೆಲವು ಇತ್ತೀಚಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನೀರುಪಾಲಾದದ್ದು ಸರ್ವ ವಿದಿತ. ದಾಸ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಬೆಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿ ತಡವಾಗಿಯಾದರೂ 1833 ರಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮಗಿರಿ ನಿಷೇಧಿಸುವ ಕಾನೂನು (Slavery Abolition Act 1833) ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು.
ಪೀಟರ್ ಥೆಲ್ಲುಸನ್ ಮತ್ತು ಗುಲಾಮರ ಸಾಗಾಣಿಕೆ
ಗುಲಾಮಗಿರಿ ನಿರ್ಮೂಲನ ಆಂದೋಲನದ ದ್ವಿಶತಮಾನದ ವರ್ಧಂತಿಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಥೆ ಬೆಳೆಯಿತು. (ನಂತರದ Black Lives Matter ಆಂದೋಲನ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಲ್ಲ). ಅದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಜನರಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲು ಈ ನಾಡಿನ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್(EH) ಮತ್ತು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್(NT)) ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿರುವ ಆದರೆ ಹಿಂದೆ ಖಾಸಗಿ ಸ್ವಾಮಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ’ಅರಮನೆ’ಗಳ ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದವು. ಇತಿಹಾಸಕರರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರು; ಸಂಶೋಧಕರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಅದರ ಫಲಶ್ರುತಿ 2009 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ The Slavery and the British Country House’ Conference. (ಆ ವರದಿಯ ಕೊಂಡಿ ಲೇಖನದ ಕೆಳಗೆ ಇದೆ). ಆನಂತರ ಅವೆರಡೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಆ ಸಂಕೀರಣದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿವೆ (ಈ ಲೇಖನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿಯ ಕೊಂಡಿ ನೋಡಿ). ಆಗ ಬಹಿರಂಗವಾದ ಸತ್ಯ ಜನರಿಗೆ ಅಚ್ಚರಿಯುಂಟು ಮಾಡಿದರೂ ಅವುಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವೇನೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಮನೆಯ ಹೆಸರು ಕಂಡಿರಬೇಕು ಎಂದು ನೀವು ಈಗಾಗಲೇ ಊಹಿಸಿರಬಹುದು. ನಿಜ. ಇದೊಂದೇ ಅಲ್ಲ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ನ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿರುವ 33 ರಲ್ಲಿ 26 ’ಮನೆ’ಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್(NT) ದ ಕೆಳಗಿನ ಮೂರರಲ್ಲೊಂದು ಮನೆಗಳು (93/300) ಈ ’ಕಳಂಕ’ದಿಂದ ಲೇಪಿತವಾಗಿದ್ದವು ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದವು! ಈ ಸಂಬಂಧ ಕೆಲವು ಕಡೆಗಷ್ಟೇ ಢಾಲಾಗಿ ಕಂಡರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಮನೆತನಗಳು ತಮ್ಮ ’ಹೇಯ’ ದೌಲತ್ತನ್ನು ಮರೆಮಾಚಿಸಿ ಚಾಣಾಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿ, ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಚರಾಚರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದರು. ಆ ವೈಭವವನ್ನೇ ಇಂದೂ ನೋಡ ಬಹುದು.ಕೆಲವರು ರಾಜಕಾಣದಲ್ಲಿ ಧುಮುಕಿ ಮ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದರು. (ಉದಾ:ಇಲ್ಲಿಂದ ಅನತಿದೂರದ ಬಾಲ್ಸೋವರ್ ಕಾಸಲ್ಲಿನ (Balsover Castle) ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ಪೋರ್ಟ್ ಲಂಡ್). ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಕೊಂಡ ಪೀಟರ್ ಥೆಲ್ಲಿಸನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲಂಡಿನ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ ಆಗಿದ್ದರೂ ವಲಸಿಗನಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಸ್ವತಃ ತನಗೆ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿನಲ್ಲಿ ಕೂಡುವ ಹಕ್ಕಿರದಿದ್ದರೂ ಆತನ ಮಗನಿಗೆ (ಪೀಟರ್ ಐಸಾಕ್ ಥೆಲ್ಲಿಸನ್) ಹಣ ಮತ್ತು ವರ್ಚಸ್ಸಿನಿಂದ ಬ್ಯಾರನ್ ರೆಂಡಲ್ ಶಮ್ ಅನ್ನುವ ಆನುವಂಶಿಕ ಪಿಯರೇಜ್ ದೊರಕಿತು. ಈ ತರದ ಪರಿವರ್ತನೆ (gentrification) ತಲೆತಲಾಂತರದಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಬಂದಿದೆ. ವಿಪರ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಮನೆತನದ ಕೋಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಕೆಳಗಿನ ಧ್ಯೇಯ ವಾಕ್ಯ: Lebore et Honore: ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಗೌರವ!
ಮರಗಳು ಸಂಗೀತವ ಹಾಡುತಿವೆ! (Songs of Mahogany)
ಹಿಂದಿನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಮನೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಮಹೋಗನಿ ಮರದ ಆಕರ್ಷಕ ಬಾಗಿಲು, ಹಿಡಿಕೆ, ಸ್ಟೇರ್ಕೇಸ್, balustrade ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದನ್ನು ಓದಿರ ಬಹುದು ಮತ್ತು ನೋಡಿರಬಹುದು. ಮಹೋಗನಿ ನಮಗೆಲ್ಲ ಚಿರಪರಿಚಿತವಾದ ತೇಗನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಅದು ಗಟ್ಟಿ, ಮರಗೆಲಸಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲ ಮತ್ತು ಬೆಲೆಬಾಳುವಂಥದು. ಪಶ್ಚಿಮ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಅಮೆರಿಕಾ ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್ದ ಜಮೈಕಾಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಈ ಮರ ಮೇಲಿನ ಎರಡು ಬ್ರಿಟಿಶರ ಆಧಿಪತ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಪುಲವಾಗಿ ದೊರಕುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಕಡಿದು ಸಾಗಿಸಲು ಗುಲಾಮರ ’ತೋಳುಬಲ’ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಅದರ ಆಮದು ಬ್ರಿಟಿಶ್ ವಸಹಾತುಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಬೆಳೆದದ್ದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಇಂದು ನೀವು ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತಿಗೆ ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟರೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಮಲಿಕಾ ಬುಕರ್ (ಚಿತ್ರ) ಎನ್ನುವ ಗಯಾನಾ-ಗ್ರೆನೇಡಾ ಮೂಲದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕವಯಿತ್ರಿಯ ಕವನಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು (ಈ ಪ್ರದರ್ಶನ ನವೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ಅಷ್ಟೇ). ಆಕೆ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ರೈಟಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕಿ. ವಿಶಾಲವಾದ ಡೈನಿಂಗ್ ಟೇಬಲ್ ಹೊದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಆಕೆಯ ಕವನದ (ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಮೇಲೆ ಇದೆ) ಮುದ್ರಿತ ಸಾಲುಗಳು ಇವು:
”Speak of Mahogany. Speak
of the original people of the land!
And think of bodies/ bodies/ blood
black …blessed …bones..back broad broken branches/
Here is a space of interruption, where hands slap wooden surfaces for luck and palms lick wood for praise.”
ತೆರೆಯದ ಬಾಗಿಲು!
ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಬ್ಯಾಂಕರ್ ಪೀಟರ್ ಥೆಲ್ಲುಸನ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ಗುಲಾಮರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಧ ಪಟ್ಟ ಸರಕುಗಳ ಸಾಗಾಣಿಕೆಯ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆಂದು ಎರಡು ಹಡಗುಗಳನ್ನು ಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಒಂದರ ಹೆಸರು ”ಲಾಟರಿ” ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ”ಲಿಬರ್ಟಿ”(ಎಂಥ ವಿಪರ್ಯಾಸ!). ಇತರ ವ್ಯಾಪರಿಗಳು ಇವರಿಂದ ಸಾಲ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಗ್ರನಾಡಾ ಮತ್ತು ಬೇರೆ ದ್ವೀಪಗಳ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯಾಗಿ ಸಾಲ ತೀರಿಸಲು ತಪ್ಪಿದರೆ, ಇನ್ಶೂರನ್ಸ್ ಹಣದಿಂದ ಶ್ರೀಮಂತರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದಲ್ಲದೆ ಥೆಲುಸ್ಸನ್ ಬೀಡ್ಸ್ (ಆಫ್ರಿಕನ್ ಮಣಿಗಳು), ಗುಲಾಮರು ತಯಾರಿಸಿದ ರಮ್ (ಮದ್ಯ), ತನ್ನದೇ ಸಕ್ಕರೆ ರಿಫೈನರಿ ಮುಂತಾದ ಎಲ್ಲವ್ಯಾಪಾರಗಳು ಅಪಾರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ತಂದದ್ದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆತ ಸ್ವತಃ ಗ್ರೆನಾಡಾದಲ್ಲಿ ಕಾಲಿಟ್ಟಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಅನೇಕರಂತೆ ಅನುಪಸ್ಥಿತ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಲಾರ್ಡ್ಗಳಲ್ಲಿ ಪೀಟರ್ ಸಹ ಒಬ್ಬನು! ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಮನೆಯ ದಿವಾನಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟಂಥ ಕಂಪು -ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಮಹೋಗನಿಯ ತೆರೆಯದ ಬಾಗಿಲು ಇದ್ದಂತೆ! 1833 ರಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮಗಿರಿಗೆ ಅಂತಿಮ ಕಹಳೆ ಊದಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಇಂಥ ಭವ್ಯ ಎಸ್ಟೇಟಿನ ಮಾಲಕರ ಮನೆತನದ ಜೀತದಾಳಾಗಿ ಅನೇಕರು ಅವರನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದುದು ಸತ್ಯ. ಸರಕಾರ ಗುಲಾಮಗಿರಿ ನಿಂತ ಮೇಲೆ ’ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ’ 20 ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡುಗಳನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟಿತು. ಅದು ಈಗಿನ ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ 16.5 ಬಿಲಿಯನ್! 100 ಮನೆಮಾಲಕರು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ 100 ಜನರ ಯಾದಿಯಲ್ಲಿ ಥೆಲುಸನ್ ಹೆಸರು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲ!
ಇತ್ತೀಚಿನ ವರೆಗೆ ಮೇಲು ನೋಟಕ್ಕೆ ಆತ ಗುಲಾಮಗಿರಿಯಿಂದ ಲಾಭಪಡೆದನೆಂಬ ವಿಷಯ ಎಷ್ಟೋ ತಲೆಮಾರುಗಳ ವರೆಗೆ ರಹಸ್ಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿತ್ತು! ಮುಖವಾಡದ ಹಿಂದೆ ಏನಿದೆಯೋ!
ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂತು ಮಹೋಗನಿ?
ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ದಕ್ಷಿಣದ ಆಗಿನ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಹೊಂಡುರಾಸ್ (ಈಗಿನ ಬೆಲೀಜ್ ದೇಶದ)”ಮಸ್ಕಿಟೋ ಬೇ’ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಉತ್ತುಂಗ ಮಹೋಗನಿ ಮರಗಳನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಆಫ್ರಿಕದ ಇಬೋ ಮತ್ತು ಯರುಬಾ ಎನ್ನುವ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಕಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಊರಲ್ಲಿಯೂ ಇದೇ ತರದ ಖಯಾ ಮರಗಳಿಗೆ ’ಮೊಗಾನ್ವೋ’ (‘m’oganwo’) ಅಂತ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಅದೇ ಮಹೋಗನಿ ಆಯಿತು ಅಂತ ಒಂದು ವಾದ. ಗುಲಾಮರು ಮರಗಳನ್ನು ಕೊಡಲಿಯನ್ನು ಪಯೋಗಿಸಿ ಕೈಯಿಂದಲೆ ಕಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಮರದ ಬೊಡ್ಡೆಯನ್ನು ತಟ್ಟಿ, ಗುಡ್ ಲಕ್ಕಿಗೆಂದು ಉಗುಳು ಹಚ್ಚಿದ ಅಂಗೈಯಿಂದ ಅದನ್ನು ಸವರಿ, ಮರವನ್ನು ಕಡಿದು ಕೆಡವಿ, ಉರಿಳಿಸುತ್ತ ನದಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಚೆಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಾ’ ಮಿಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಗುಲಾಮ -ಆತನ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಬರೆಕೊಟ್ಟು ಉಬ್ಬಿದ ದಪ್ಪ ಕಲೆ ಬಿದ್ದ ಒಡೆಯನ ಅಂಕಿತ -ತಲೆಬಗ್ಗಿಸಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಿ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಿ ಕೊಯ್ಯು ಮರದ ಹಲಗೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಕೊನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಿಯಂತೆ ಮಿಂಚಿ ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣ ಸೂರೆಗೊಳ್ಳುವ ಕೆಂಪು-ಕಪ್ಪು ಪಾಲಿಶ್ ತಿಕ್ಕಿ ಉಜ್ಜಿದರೆ ತನ್ನ ಮುಖವೇ ಕಾಣಬೇಕು. ಅದನ್ನೇ ಚಾರ್ಲ್ ಡಿಕಿನ್ಸ್ ತನ್ನ ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದು: ”the varnished wood reflected in the depth of its grain, through all its polish, the hue of the wretched slaves.”
ಅದೇ ಭಾವವನ್ನು ಆ ಕರಿಯ ಕವಯಿತ್ರಿ (ಮಲಿಕಾ ಬುಕರ್) ತನ್ನ ಮನ ಕಲುಕುವ ಕವನದ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾಳೆ:
In Jamaica in the big house, the house girl is on her knees
polishing the wood floor with coconut oil and orange halves.
ಬೆನ್ನ ಮೇಲೆ ಚಾಟೆಯೇಟಿನ ಕಲೆಗಳುಳ್ಳ ಗುಲಾಮ
In England servants kneel with linseed and brick dust,
worshiping this majestic red, genuflecting.
In the kitchen cook prepares the tea tray for Master. It too
is fancy wood. She walks through the house to deliver
to a man hunched over a desk shaping his will. Now think of Brodsworth, …
ಆ ಕುಖ್ಯಾತ ಉಯಿಲು!
ಪೀಟರ್ ಥೆಲ್ಲುಸನ್ ಸ್ವತಃ ಡೋಂಕಾಸ್ಟರಿನ ಈ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಮನೆಯನ್ನು ಆತನ ಮೊಮ್ಮಗ (ಒಂದನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ) 1860 ರಲ್ಲಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಸಾಬಿನ್ ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಆತನ ಅಜ್ಜ ಪೀಟರ್ 1797ರಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಮಾಡಿದ ವೈಶಿಷ್ಠ್ಯಪೂರ್ನ ಮೃತ್ಯುಪತ್ರ ಇತಿಹಾಸವನ್ನೇ ಮಾಡಿತು. ಆಗ ಆತನ ವಾರ್ಷಿಕ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಆಸ್ತಿ £5000 ದಷ್ಟಿತ್ತು. ಅದಲ್ಲದೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಆಗಿನ ಆರು ಲಕ್ಷ ಪೌಂಡುಗಳಿಗೆ ಟ್ರಸ್ಟೀಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿ ಅವೆಲ್ಲಕ್ಕೂ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ’ಅಕ್ಯೂಮ್ಯುಲೇಷನ್ ಕ್ಲಾಸ್’ ಹಾಕಿ ಇಟ್ಟ. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ”ಆತನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯುವಂತೆ ತೊಡಗಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ತನ್ನ ಮರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬದುಕಿರುವ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಕಳ ಕೊನೆಯಗಂಡು ಸಂತತಿ ಬದುಕಿರುವವರೆಗೆ! ಆವರೆಗೆ ಅದು ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಒಂದೂವರೆ ಕೋಟಿ ಪೌಂಡುಗಳಷ್ಟು ಆಗಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಹಂಚ ಬೇಕು” ಎಂದು. ಹಿಂದೆಂದೂ ಈ ತರದ ಉಯಿಲನ್ನು ಕಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಆತನ ಹೆಂಡತಿ ಮಕ್ಕಳು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಗಿ ಟ್ರಸ್ಟುಗಳಿಗೆಂದೇ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ಚಾನ್ಸರಿ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಬಗೆ ಹರಿಸಲು ತಲೆಬೇನೆಯಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ಕೊನೆಗೆ ಮುಂದೆ ಇಂಥ ಮೃತ್ಯು ಪತ್ರಗಳು ಬರಬಾರದೆಂದು ’Thelluson Act’ ಎನ್ನುವ ಹೊಸ ಕಾನೂನೇ ಪಾಸು ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು! ಎಂದಿನಂತೆ ಇಂಥ ವ್ಯಾಜ್ಯಗಳು ಮುಗಿಯದೆ ವರ್ಷಾನುಗಟ್ಟಲೆ ಕೋರ್ಟ್ ಮೆಟ್ಟಲು ಹತ್ತಿಸಿದ ಬಗೆಹರಿಸಿ ಲಾಯರು, ಕೋರ್ಟಿನ ಖರ್ಚು, ಫೀಸ್ ಗಳನ್ನು ಕಳೆದ ನಂತರ ’ಗೆದ್ದ’ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ (beneficiaries) ದೊರಕಿದ್ದು ತಮ್ಮ ಮೊದಲಿನ ವರ್ಷಾಸನಕ್ಕಿಂತ ಏನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಲಿಲ್ಲ! ಕೈಗೆ ಬಂದ ತುತ್ತು ಬಾಯಿಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲ! ಈ ಕೇಸನ್ನು ಆಧರಿಸಿಯೇ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಿಕೆನ್ಸ್ ’ಬ್ಲೀಕ್ ಹೌಸ್’ (Bleak House) ಎನ್ನುವ ಕಥೆ ಬರೆದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಕೆಲವರು ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪ್ದದಿದ್ದರೂ ಕೆಂಟ್ ಪ್ರಾಂತದ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ಟೇರ್ಸ್ ಎನ್ನುವ ಊರಲ್ಲಿಯ ಆ ಹೆಸರಿನ ಮನೆಗೂ ಆ ಕಾದಂಬರಿಗೂ ಏನೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಆ ಕಥೆಯನ್ನು ಬರೆದ ಎನ್ನುವದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ.
ನೋವು-ನಲಿವುಗಳನ್ನು ಹಾಡುವ ಕಿರುಸ್ತಂಭ
ಥೆಲ್ಲುಸ್ಸನ್ ಮನೆಯ ಹಿಂದಿನ ಗ್ರೋಟೊದಲ್ಲಿ (ಭಾಗ -೧ ನೋಡಿರಿ) ಟಾರ್ಗೆಟ್ ಹೌಸ್ ಎದುರುಗಡೆ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಬಟನ್ ಒತ್ತಿದರೆ ಒಂದು ಮರದ ಕಿರುಸ್ತಂಭದಿಂದ ಎರಡು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು. ಒಂದರಲ್ಲಿ ಗ್ರೆನಾಡಾದಾಮೀಪದ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಕರಿಯಾಕೋ ಡ್ರಮ್ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದ ಸಂಗೀತ ಕೇಳಬರುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಪೀಟರ್ ಥೆಲ್ಲುಸನ್ ಸಾಲದ ಕಾಗದಪತ್ರದಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಿದ ಗ್ರೆನೇಡಾದ ಬಕೋಲೆಯ (Bacolet Plantation, 1772) 101 ಅಫ್ರಿಕನ್ ಗುಲಾಮರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇವೆಟ್ ಫಿಲ್ಬರ್ಟ್ ಓದುವದನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು. ಸುಂದರ ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಮೈಮರೆತು ಆನಂದಿಸುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಅದರಲ್ಲಡಗಿದ ರಹಸ್ಯದ ಅರಿವೇ ಇರಲಾರದು. (ಲೇಖನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿಯ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ನೋಡಿರಿ).
ಈಶಾವಾಸ್ಯಮಿದಂ ಸರ್ವಂ … ಮಾ ಗೃಧ ಕಸ್ಯಸ್ವಿದ್ಧನಂ
ಕೊನೆಯ ಮಾತು. ಈ ಎರಡು ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕುಟುಂಬ ತಲೆತಲಾಂತರಗಳಿಂದ ವಾಸಮಾಡಿದ ಸುಂದರ ಮನೆ, ತೋಟಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದಾಯಿತು. ಆ ಸಂಪತ್ತಿನ ಹಿಂದಿನ ರಹಸ್ಯವನ್ನೂ ತಿಳಿದೆವು. ಇಲ್ಲಿ ಈಶಾವಾಸ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕದ ಉಲ್ಲೇಖದಿಂದ ಇದನ್ನು ಮುಗಿಸುವೆ. ಅದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೀಗಿದೆ: ’ಈ ಜಗತ್ತೆಲ್ಲವೂ ಭಗವಂತನ ವಾಸಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಇದೆ. ನಮಗೆ ದೊರಕಿದ್ದನ್ನು ತ್ಯಾಗಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸ ಬೇಕು ಮತ್ತು ಅನ್ಯರು ’’ಗಳಿಸಿದ” ಸಂಪತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ದುರಾಸೆ ಪಡ ಬೇಡ.
ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಯು.ಕೆ ಅಥವಾ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಅದರ ಹೆಸರು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ರಾಜ ಮನೆತನಗಳ ಒಕ್ಕೊಟ ಎನ್ನಬಹುದು. ಈ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಎಲಿಜಬೀತನ್, ಜಾರ್ಜಿಯನ್, ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಮತ್ತು ಎಡ್ವರ್ಡಿಯನ್ ಕಾಲ ಘಟ್ಟಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಸಮಯ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವವಾದದ್ದು. ಅಂದು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ, ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆ, ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಾಧಾರಣ ಮುನ್ನಡೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದವು. ಜಾರ್ಜಿಯನ್ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ನೆಲಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಲ್ಲದೆ ಅಲ್ಲಿಯ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ತಮ್ಮದಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಂಡಿತು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೇಯ ಕೃತ್ಯವಾದ ಗುಲಾಮಗಿರಿ ಮತ್ತು ಇತರ ವ್ಯಾಪಾರಗಳು ಕುದುರಿ ದಲ್ಲಾಳಿಗಳು ಶ್ರೀಮಂತರಾದರು. ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಇರುವವರ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲದವರ ನಡುವೆ ಕಂದರಗಳು ಮೂಡಿತು. ರಾಜರು, ಸಾಮಂತರು, ಶ್ರೀಮಂತರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಭವ್ಯ ಬಂಗಲೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಮೇಲಿನ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ತಾವು ವೈಭವದ ಬದುಕನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರೇ, ಅದೇ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಡವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಭುಗಳ ಸೇವೆಗೈಯುತ್ತ ಕೆಳಹಂತದಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದರು. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಅಸಮತೆ ಇದ್ದು ಜನ ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್ ಹಾರ್ಟಿಕಲ್ಚರಲ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಅದು ಈ ಶ್ರೀಮಂತರ ಮನೆಗಳ ಹೂದೋಟದ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು, ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಹಳೆ ಮನೆಗಳನ್ನು ಕೆಡವಿ ನೂತನವಾದ ಕಟ್ಟಡಗಳು, ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಣ ನೂರಾರು ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಹಾಸು, ಹಲವು ಜಾತಿಯ ಮರಗಳು, ಸರೋವರಗಳು, ಸಂದರ ಅಲಂಕೃತ ಹೂದೋಟಗಳು, ಶಿಲ್ಪಾಕೃತಿಗಳು, ಜಿಂಕೆಗಳು, ನವಿಲುಗಳು ಸೇರಿಕೊಂಡವು. ಈ ಅರಮನೆಗಳು ಅನುವಂಶೀಯವಾಗಿ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗಳಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಗೊಂಡವು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಈ ಭವ್ಯವಾದ ಮನೆಗಳನ್ನು ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇಡಲು ಬೇಕಾದ ಹಣ, ಜನಬಲ ಇವುಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಈ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಶಿಥಿಲಗೊಳ್ಳಲು ಶುರುವಾದವು. ಈ ಭವ್ಯವಾದ ಮನೆಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವುಗಳನ್ನು ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಮಾರಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಯಿತು. ಇಪ್ಪತನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸರ್ಕಾರದ ಹೊರಗಿರುವ ಸಂಘಟನೆಗಳಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಈ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ತೋಟಗಳನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಹಣ ಕೊಟ್ಟು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಾರವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಟು ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಲಾಭದಾಯಕದವಾದ ಆಯೋಜನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಈ ರೀತಿಯ ನೂರಾರು ಭವ್ಯ ಮನೆಗಳು ಯು.ಕೆ.ಯ ಹಲವಾರು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದ್ದು ಈಗ ಅವು ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ತಾಣವಾಗಿವೆ. ಇಂತಹ ಒಂದು ತಾಣವಾದ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಹಾಲ್ ಕುರಿತು ಡಾ.ದೇಸಾಯಿಯವರು ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದು ಓದುಗರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಹಾಲಿನ ಇತಿಹಾಸ, ಮಾಹಿತಿ, ಮತ್ತು ಹೂದೋಟದ ಸುಂದರ ವರ್ಣನೆ ಇವೆ. ಈ ಲೇಖನ ಎರಡು ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಎರಡನೇ ಕಂತನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
-ಸಂಪಾದಕ
ನಾನು ಹೇಳ ಹೊರಟಿದ್ದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಯಾರ್ಕ್ ಶೈರಿನಲ್ಲಿರುವ ನಮ್ಮೂರಾದ ಡೋಂಕಾಸ್ಟರ್ ದಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನ ಕಂಟ್ರಿ ಹೋಂ (Country Home) ಅಥವಾ ‘ಜಮೀನುದಾರರ ಮನೆ’. ಆ ಅಕರ್ಷಕ ಮನೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಲಿನ ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ (ಎಸ್ಟೇಟ್) ನಮ್ಮೂರಿನ ಗುಟ್ಟು. Doncaster’s best kept secret ಎಂದು ಕೆಲವರೆಂದರೆ, ಅಮೀರ್ ಖುಸ್ರೋನ ಮಾತುಗಳನ್ನೇ ಬಳಸಿ ’ಗರ್ ಫಿರ್ದೌಸ್ ಬರ್- ರುಯೇ-ಜಮೀ -ಅಸ್ತ್; ಹಮೀ ಅಸ್ತೋ, ಹಮೀ ಅಸ್ತೋ ಹಮೀ ಅಸ್ತ್’ ಅಂತ ಮೂರು ಬಾರಿ ಅದು ”ಭೂಲೋಕದ ಸ್ವರ್ಗ” ಎಂದು ಫೇಸ್ ಬುಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಶೆ ಮಾಡಿದವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಮೇಲೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಆ ವರ್ಣನೆ ಜಹಾಂಗೀರ ಕಂಡ ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಅಂತ ಕೆಲವರ ವಾದ. ಅದೇನೇ ಇರಲಿ ಜಹಾಂಗೀರನಂತೆ ಎಂಟು ಸಲ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಬಂದು ನೋಡುವಂಥ ಸ್ಥಳ ಅದು. ನಾನಂತೂ ಹಲವಾರು ಸಲ ಭೇಟಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ ’ನಮ್ಮೂರ ರತ್ನ’ಕ್ಕೆ. ಮೇ ತಿಂಗಳ ಹೂಬಿಸಿಲಲ್ಲಿ ಹಳದಿ ಹೂಗಳ ಲೆಬರ್ನಂ ಕಮಾನಿನ ಕೆಳಗೆ ನಿಂತು ನೋಡಿದಾಗ ಆ ಹಳದಿ ಕಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟಡ ಕಂಗೊಳಿಸುವ ಆ ದೃಶ್ಯವೊಂದೇ ಸಾಕು ನೀವು ತೆತ್ತ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಪೌಂಡುಗಳ ಪ್ರವೇಶ ದರ ವಸೂಲಾಗಲು! ಬನ್ನಿ, ಈಗ ಈ ಮಹಲಿನ ಕಥೆಯನ್ನು ಅರಿಯೋಣ.
ಈ ಮನೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಎಂಟು ಸಾವಿರ ಎಕರೆಗಳ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಧ್ಯದ ’ಹಾಲ್’ (ಇಲ್ಲಿ ತಾವು ವಾಸಿಸುವ ಭವ್ಯ ಮನೆಗೆ ’ಹಾಲ್’ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ವಾಡಿಕೆ) ಸ್ವಿಸ್ಸರ್ಲೆಂಡಿನ ಜೆನೀವಾದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕರ್ ಆಗಿದ್ದ ಪೀಟರ್ ಥೆಲುಸ್ಸನ್ ಎನ್ನುವವನ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂದದ್ದು 1790 ರಲ್ಲಿ. ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದೇಶದ ಲಿಯಾನ್ ದಿಂದ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಫ್ರೆಂಚರ ಮತಾಂಧತೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ಹೊರದೂಡಲ್ಪಟ್ಟು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋದ ಹ್ಯೂಗೆನೋ (Hugenot) ಎನ್ನುವ ಪ್ರಾಟೆಸ್ಟಂಟ ಕ್ರಿಸ್ತ ಮತದ ಅನುಯಾಯಿಗಳ ಮನೆತನದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಆತನ ಕುಟುಂಬ ಈ ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿ ಶ್ರೀಮಂತರಾದರು. ಆ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಹಿಂದಿನ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ನೋಡುವಾ. ತಾನು ಗಳಿಸಿದ ಸೊತ್ತು ತನ್ನ ತರುವಾಯ ತನ್ನ ವಂಶಜರಿಂದ ಜಾರಿಹೋಗದಿರಲೆಂದು ಆತ ಚತುರತೆಯಿಂದ ಬರೆದ ಚರಿತ್ರಾರ್ಹ ಉಯಿಲಿನ ಪ್ರಕಾರ ಅರ್ಧ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ಆತನ ಮೊಮ್ಮಗ ಆಗರ್ಭ ಶ್ರೀಮಂತ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಥೆಲುಸ್ಸನ್ ಅದರ ವಾರಸುದಾರನಾದ. ಹಳೆಯ ಮನೆಯನ್ನು ಕೆಡವಿಸಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಈಗ ನಾವು ನೋಡುವ ಮನೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ತೋಟಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಅಂತಸ್ತಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ. ಅದು ಶ್ರೀಮಂತರ ಆಡುಂಬೊಲವಾಯಿತು. ಆ ನಂತರ ತಲೆತಲಾಂತರವಾಗಿ ಈ ಆನುವಂಶಿಕ ಸೊತ್ತು ಆ ಮನೆತನದಲ್ಲಿ ಉಳಿದವು. ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟಗಲದೆ ಅದರ ಒಂದು ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತಾನೊಬ್ಬಳೇ ವಾಸವಾಗಿದ್ದ ಕೊನೆಯ ಮಾಲಕಿ ಸಿಲ್ವಿಯಾ 1988 ರಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗ ಆ ಭವ್ಯ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಮಹಲು ಮತ್ತು ಒಳಗಿನ ಬೆಲೆ ಬಾಳುವ ಸಂಗ್ರಹಗಳು ಅ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲೇ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿ ನಿಂತಿದ್ದವು. ಪಾಳು ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದ ಸೋರುತ್ತಿದ್ದ ಸೂರು ಮತ್ತು ಧೂಳಿನಿಂದಾವೃತವಾದ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಮಹೋಗನಿ ಪೀಠೋಪಕರಣ, ಸಜ್ಜು-ಸರಂಜಾಮುಗಳು ಬಿಕೋ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದವು. ಅವಳ ಮಗಳು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ (English Heritage) ಎನ್ನುವ ಚ್ಯಾರಿಟಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಅದನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಸಾವಿರಾರು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ವರ್ಷವಿಡೀ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕೋವಿಡ್ ನಂತರದ ಈ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮರಳಿ ಬಂದ ಜನ ಸಂದಣಿ ಅದರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ.
ನವನವೋನ್ಮೇಷಶಾಲಿನಿ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್
ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ನಾನು ಅನೇಕ ಸಲ ಭೆಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. 15 ಏಕರೆ ಗಾರ್ಡನ್ ವಿವಿಧ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನವವವಧುವಿನಂತೆ ಸಿಂಗರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅದರಲ್ಲಿಯ landscaped gardens ಕಾರಣ. ಭೂಮಿಯ ಏರಿಳಿತಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಹೂವಿನ ತೋಟಗಳು, ಹೂವಿನ ಬಳ್ಳಿಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಕಮಾನುಗಳು, ಉದ್ದನ್ನ ಗುಲಾಬಿಗಳ ಬಳ್ಳಿಮನೆ (pergola), ಧನುರ್ ವಿದ್ಯೆ (archery)ಗಾಗಿಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಟಾರ್ಗೆಟ್ ಹೌಸ್, ಹಸಿರು ಮಲ್ಮಲ್ ನಂತೆ ’ಕ್ರೋಕೆ’ ಆಟಕ್ಕಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಹುಲ್ಲಿನ ಮೈದಾನ, ಬೇಲಿಗುಂಟ ವಿವಿಧ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುದ್ದಿನ ಪ್ರಾಣಿ, ಪಕ್ಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ನಿಂತ ಯುವತಿಯರ ಬಿಳಿ ಕಲ್ಲಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು; ಇವೆಲ್ಲ ಒಂದು ತರಹದ ’ರಾಜವೈಭವವನ್ನು’’ ಸಾರುತ್ತವೆ. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಈ ಮನೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲಿನ ತೋಟವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಆ ಬ್ಯಾಂಕರ್ ನ ಮೊಮ್ಮಗ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಸಾಬಿನ್ ಆಗಸ್ಟಸ್ ಥೆಲುಸ್ಸನ್ ಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ವಾಸಸ್ಥಾನವಾದ ಮೂರಂತಸ್ತಿನ ’ಹಾಲ್’ ಅಂದರೆ ಮಹಲನ್ನು ಮ್ಯಾಗ್ನೀಸಿಯನ್ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ವಿಶಾಲವಾದ ತೋಟ. ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಲೆಬರ್ನಮ್ (ಕುಕ್ಕೆ) ಹೂ ಮರದ ಕಮಾನಿನ ತೋರಣದಲ್ಲಿ ಹಳದಿ ಹೂಗಳು ಜೋತು ಬಿದ್ದಾಗ ತೆಗೆದ ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಫೇಸ್ ಬುಕ್ ತುಂಬ ನೋಡ ಬಹುದು. ವಸಂತಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಾನದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ರಚಿಸಿದ ಪಾತಿಗಳ ತುಂಬ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಹೂಗಳು. ಅದನ್ನು ನೋಡಲು ಜನ ಹಿಂಡು ಹಿಂಡಾಗಿ ಬಂದು ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಮುಂದೆ ಹೋದರೆ ಮೆಟ್ಟಲುಗಳ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲಿ ಕಿರುಕಂಟಿ ಫರ್ನ್ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ಗ್ರೋಟೋ (grotto). ಕೆಲವರಿಗೆ ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಸುಗಂಧ ಬೀರುವ ಗುಲಾಬಿಗಳ ಛಾವಣಿಯಡಿ ನಡೆದಾಡಲು ಬಲು ಖುಶಿ. ಅದರ ಇನ್ನೊಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಪುಟ್ಟ ಸಮ್ಮರ್ ಹೌಸ್ ದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದ ತೋಟ ಮತ್ತು ಮಹಲಿನ ಗಾಂಭೀರ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಸವಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ಹಾಲ್
ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಕಾಲದ ಒಬ್ಬ ಸಿರಿವಂತ ”ಜಮೀನ್ದಾರಿ’’ ಮನೆತನದ ವೈಭವವನ್ನು ನೋಡಬೇಕೆಂದರೆ ಇಂಥದೊಂದು ಭವ್ಯ ಮನೆಯಯೊಳಗೆ ಕಾಲಿಡಬೇಕು. ಅದು ಸಣ್ಣದೊಂದು ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ. ಹಸಿರುಟೊಂಗೆಗಳನ್ನು ಕೈಚಾಚಿ ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ 350 ವಸಂತಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಲೆಬನೀಸ್ ಸಿಡಾರ್ ಜಾತಿಯ ಮಹಾವೃಕ್ಷ ಅದರದ್ವಾರದಲ್ಲಿ. ಅದನ್ನು ಬಳಸಿದ ಡ್ರೈವ್ ಮೇಲೆ ಕುದುರೆಗಳ ಸಾರೋಟಿನಲ್ಲಿ ಆರೂಢನಾಗಿ ಬಂದ ’ಸಾಹೇಬ’ನನ್ನು ಪೋರ್ಟಿಕೋದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಲು ನಿಂತಿರುತ್ತಿದ್ದ ಅದರ ಮನೆಯಾಳು (footman). ಘನವಾದ ಮಹೋಗನಿ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದು ಒಳಗೆ ಹೋದವರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುವ ’ಮೊಗಸಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಇಟಲಿಯ ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಕಣ್ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಪಿ ಪಿಯಟ್ರೋ ಮ್ಯಾಗ್ನಿ ಕೊರೆದ ”ಉಯ್ಯಾಲೆಯಾಡುತ್ತಿರುವ ಕುವರಿ” ಯ ಶಿಲ್ಪ ಅತ್ಯಂತ ಆಕರ್ಷಕ. ಅದರಾಚೆಗೆ ಮೇಲ್ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳು ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಕೆಳಮನೆಯ ಕೋಣೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದ ಸ್ಕಾಗ್ಲಿಯೊ ಎನ್ನುವ ಇಮಿಟೇಷನ್ ಮಾರ್ಬಲ್ ’ಶಿಲಾ” ಸ್ತಂಭಗಳು; ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಮೆತ್ತನೆಯ ರತ್ನಗಂಬಳಿ, ಅನೇಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು; 400ಕ್ಕೂಹೆಚ್ಚಿನ ಮರದ ಫರ್ನಿಚರ್ಗಳು ’ಮಹೋಗನಿ ಗಾನ’ದ ನಿಟ್ಟುಸಿರನ್ನು ಬಿಡುತ್ತವೆ (ಮುಂದಿನ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಓದಿ). ಅದೇ ಮರದಿಂದ ಕೆತ್ತಿದ ಡೈನಿಂಗ್ ಟೇಬಲ್, ಕುರ್ಚಿ, ಊಟದ ಮನೆಯ ಪೀಠಗಳು, ದಿವಾನ ಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಓಟೋಮನ್ ಆಸನಗಳು, ಅವಕ್ಕೆ ’ಚಿನ್ಜ್’ ಹೊದಿಕೆಗಳು; ಗೋಡೆಯಮೇಲಿನ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಚಿತ್ರಗಳು; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮಾಲಕರ ರೇಸ್ ಕುದುರೆಗಳ ಚಿತ್ರಗಳು ಬಿಲಿಯರ್ಡ್ ರೂಮಿನ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ; ಅಮೂಲ್ಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಗಳು; ಬೆಳ್ಳಿ ಪಾರಿತೋಷಕಗಳು (Trophies) ವಿವಿಧ ಕೋಣೆಗಳನ್ನು ತುಂಬಿವೆ. ಈ ಮನೆ ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ “Upstairs and Downstairs Life Style” ಅನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅದೊಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಸರಣಿಯ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು ಸಹ. ಮೇಲ್ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತರ ವಾಸ. ಅಂದರೆ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಟ್ಲರ್ ಮತ್ತು ಸೇವಕರು. ಕೆಳಮನೆಯಲ್ಲಿ(basement) ವಿಶಾಲವಾದ ಕಿಚನ್. ಅದರಾಚೆಗೆ ಸೇವಕ ಸೇವಕಿಯರ ವಾಸಸ್ಥಳ, ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಕೋಣೆಗಳು. 1990ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕೊಂಡು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಸೋರುತ್ತಿದ್ದ ಸೂರುಗಳಿಗೆ ಆವಶ್ಯಕ ದುರಸ್ತಿ-ರಿಪೇರು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಕೊನೆಯ ಮಾಲಕರು ಬಿಟ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೇ ಮನೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿನ ವಾಲ್ ಪೇಪರುಗಳು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಮಾಸಿದ್ದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕೆಂಪು-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪಾಲಿಶಿನಿಂದ ಮಿರಿ ಮಿರಿ ಮಿಂಚುವ ಮಹೋಗನಿ ಬಾಗಿಲು ಟೇಬಲ್ಗಳು ಮಾತ್ರ ಕಳೆದ ವರ್ಷವಷ್ಟೇ ತಂದು ಕಟ್ಟಿದಂತೆ ಭ್ರಮೆ ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತವೆ.
ಮೋಡಿಮಾಡಿದ ರಾತ್ರಿಯ ತೋಟ (Enchanted Garden)
ಇದು ಬ್ರಾಡ್ಸ್ವರ್ತ್ ತೋಟದ ಶರದೃತುವಿನ ವಾರ್ಷಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳ ಎರಡು ವಾರ ರಾತ್ರಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೋಟದ ತುಂಬೆಲ್ಲ ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣದ ವಿದ್ಯುತ್ ಬಲ್ಬುಗಳಿಂದ ದೀಪಾಲಂಕಾರ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ! ಅದೆಷ್ಟೋ ಸಲ ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ಆ ತೋಟದ ಸೊಬಗನ್ನು ಕಣ್ಣಾರೆ ಕಂಡಿದ್ದರೂ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದೊಂದು ಇಂದ್ರನ ನಂದನವನವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಆ ನೋಟವನ್ನು ಸವಿಯಲು ಮೊದಲೇ ಸ್ಪೆಶಲ್ ತಿಕೀಟು ಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ sold out ಆಗುವ ಸಾದ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. ಈಗ ಕೋವಿಡ್ನಿಂದಾಗಿ ಈ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಂಭ್ರಮ ನಿಂತು ಹೋಗಿರಬಹುದು. ಇಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲೆಂದು ಆಶಿಸುವೆ.
Animal Cemetery (with painting of Coup in inset)
ಮುದ್ದು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕಬ್ರಸ್ತಾನ (Animal cemetery)
ಬ್ರಿಟಿಶರಿಗೆ ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಂದರೆ (pets) ಪಂಚಪ್ರಾಣ. ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮುದ್ದು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ಗೋರಿಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಲಂಡನ್ನಿನ ಹೈಡ್ ಪಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿ 300ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಹೂತಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆಂಗ್ಲ ಕವಿ ಬೈರನ್ ತನ್ನ ಮುದ್ದು ನಾಯಿ ಬೋಟ್ಸ್ ವೇನಿಗೆ ಸಂಗಮರವರಿ ಕಲ್ಲಿನ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಬ್ರಾಡ್ಸ್ವರ್ತ್ ನಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಂಡ ಮುದ್ದು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ತೋಟದ ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪೇಶಲ್ ಕಬ್ರಸ್ತಾನವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ‘ಕೂಪ್’ ಎನ್ನುವ ನಾಯಿಯಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಪಾಲಿ ಎನ್ನುವ ಗಿಣಿಯ ವರೆಗೆ ಸಾಲಾಗಿ ಮಣ್ಣುಮಾಡಿದ ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಗೋರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಣಬಹುದು. ಕೂಪ್ ನ ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಸಹ ’ಹಾಲ್’ ನ ಮೊದಲ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿದೆ.
ಅವನತಿಯತ್ತ ಸರಿದ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ವರ್ತ್
ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ನವರು 1990ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಒಂದುಕಾಲದಲ್ಲಿ ’ರಾಜವೈಭವ’ದಿಂದ ಮೆರೆದ ಈ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಬರಬರುತ್ತ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಅವನತಿಯತ್ತ ಸರಿಯಲಾರಂಭಿಸಿತ್ತು. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಥೆಲ್ಲುಸನ್ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹತ್ತಾರು ಸೇವಕರು, ಅಡಿಗೆಯವರು, ಆಳುಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರರಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಪಕ್ಷಿಗಳ ಶೂಟಿಂಗ್ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಆತನೇರ್ಪಡಿಸಿದ ಅದ್ದೂರಿ ಪಾರ್ಟಿಗೆಂದು ಬಂದ ಅಂತಸ್ತಿನ ಜನರಲ್ಲಿ ಈತನ ಆತಿಥ್ಯ ಮನೆಮಾತಾಗಿತ್ತು. ಮನೆಯ ಮಾಲೀಕರ ನಡತೆಯಲ್ಲೂ ಆಢ್ಯತೆ ಇತ್ತು. ತನಗೆ ಇಷ್ಟವಿದ್ದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಂಸವನ್ನು ರೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿರದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಅಸಿಸ್ಟಂಟ್ ಕುಕ್ ಟೇಬಲ್ಲಿನ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿ ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲೇ ಆಕೆಯೇ ಹಿಂದೆಯೇ ಆ ಜಾಯಿಂಟು ರವಾನಿಯಾಗಿ ಬಂದು ಬೀಳುತ್ತಿತ್ತು! ಅದರ ಜೊತೆಗೇ ’ಸಾಹೇಬನ’ ಅಬ್ಬರ, ಬೈಗುಳ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಎಸ್ಟೇಟಿನ ಆಮದು ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು. ಮಾಲಕರ ಸ್ವಾಮಿತ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳ ಆಮದು ಕುಂಠಿತವಾಯಿತು. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಕಾರ ತೆತ್ತಬೇಕಾದ ಮರಣ ಸುಂಕ (ಡೆತ್ ಡ್ಯೂಟಿ) ಇಂಥ ಎಲ್ಲ ”ಕಂಟ್ರಿ ಜೆಂಟ್ಸ್” ಗಳಿಗೆ ಮಾರಕವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ದೊಡ್ಡ ಮನೆಗಳ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಗಳು ಸೋರಿ ರಿಪೇರಿ ಕೆಲಸದ ವೆಚ್ಚ ದುಬಾರಿಯಾಯಿತು. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಮನೆಯಯನ್ನು ಕಾಯಿಸುವ ಬದಲು ವಾಸದ ಕೋಣೆಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ಬೆಚ್ಚಗಿಡಬೇಕಾದ ಪ್ರಸಂಗ ಬಂತು. ಕೊನೆಯ ಮಾಲಕಿ ಸಿಲ್ವಿಯಾ ಗ್ರಾಂಟ್-ಡಾಲ್ಟನ್ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಒಂದೇ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಪಾಳು ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ವರ್ತ್ ಹಾಲ್ ಗೆ ಪುನರ್ಜನ್ಮ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆ.
ಭವ್ಯ ದಿವಾನಖಾನೆ
ಈಗ ಬ್ರಾಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ನಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬೇಸಿಗೆಯ ಪ್ರತಿ ಆದಿತ್ಯವಾರ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಹೊರಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಅದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತ ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಎರಡೂವರೆಗೆ ಚಹ ಸೇವಿಸುತ್ತ ಕೇಕ್ ತಿನ್ನುವದು ಈಗ ಕಂಡುಬರುವ ಸರ್ವೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ದೃಶ್ಯ. ಇದೇನಾ ಅಮೀರ್ ಖುಸ್ರೋವಿನ ಕನಸಿನ ’ಹಮೀ ಅಸ್ತ, ಹಮೀ ಅಸ್ತ, ಹಮೀ ಅಸ್ತ್?
ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಗೆ. ಒಂದು ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಪ್ರೇಮ, ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾರ್ಥ ಅಡಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಒಂದು ತಾಯಿ ಮಗುವಿಗೆ ತೋರುವ ಪ್ರೇಮ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಪ್ರೇಮದ ಉತ್ತಮ ನಿದರ್ಶನ. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ, ಭಕ್ತಿ ರಸದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರೀತಿ ಕೂಡ ಇದೇ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಪ್ರೇಮದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಗಂಡು-ಹೆಣ್ಣಿನ ಮಧ್ಯೆ ಉಂಟಾಗುವ ಅನುರಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರೇಮದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ವಾರ್ಥತೆ ಇರಬಹುದು. ಲೌಕಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣ ಬಹುದಾದ ರಾಧಾ-ಕೃಷ್ಣೆಯರ ಪ್ರೇಮದಲ್ಲಿ ಆ ಸ್ವಾರ್ಥವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ದಾಸಿಯಾಗಿ ಕೃಷ್ಣನಿಗಾಗಿ ಪರಿತಪಿಸುವ ಮೀರಾಳ ಪ್ರೀತಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಲವಾಗಿ, ನಿಷ್ಕಳಂಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ನಿಸ್ವಾರ್ಥವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿನ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಮೈ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಒಂದಾದರೂ ಅದು ಅನೇಕ ಬದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಬೇಡುತ್ತದೆ. ಪರಸ್ಪರ ಕೊಡುವಿಕೆ, ತ್ಯಾಗ, ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರೇಮಾಂಕುರವಾದ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ, ಒಬ್ಬರ ಪ್ರೀತಿ ಹೆಚ್ಚು ಏಕಮುಖವಾಗಿ ಹರಿಯತೊಡಗಿದಾಗ, ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಆ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ವಿಮುಖಿಯಾದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಅಪೇಕ್ಷೆ, ನೀರೀಕ್ಷೆಗಳ, ನಿರಾಸೆಗಳ ಮತ್ತು ಶಂಕೆಗಳ ಪ್ರವಾಹವೇ ಮೂಡಿ ಬಂದು ಭಾವನೆಗಳ ಅಲ್ಲೋಲ ಕಲ್ಲೋಲವಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಣ್ಣು (ಅಥವಾ ಗಂಡು) ತೋರುವ ಆ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಲಾಗದೆ ತಟಸ್ಥವಾಗಿ ಉಳಿಯುವ ಗಂಡು (ಅಥವ ಹೆಣ್ಣು) ಆ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗದೆ ಉಳಿಯುವುದು ಶೋಚನೀಯ. ಒಂದು ಸಂಬಂಧ ಹದವಾಗಿರುವಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಸ್ವಾರ್ಥತೆಯನ್ನು ತರಬಹುದು. ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಬಿರುಕುಗಳು ಉಂಟಾದಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಜೋತು ಬೀಳುವುದಕ್ಕಿಂತ, ಅದನ್ನು ಕಡಿದು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಸಾಗುವುದು ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಒಳಿತು. ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಜ ಸ್ವಭಾವದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತ್ಯಾಗಮಯಿ. ಅವಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯನ್ನು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರೀತಿಯ ಪ್ರವಾಹ ಹರಿದಿರುವಾಗ, ಒಬ್ಬರು ಇನ್ನೊಬ್ಬರನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರೀತಿಸಿದಾಗ ಅವಲಂಬಿಸಿದಾಗ ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿ ಪ್ರೇಮಗಳಲ್ಲಿ ತರತಮಗಳಿಲ್ಲ, ಬಡತನ ಸಿರಿತನವಿಲ್ಲ, ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಎಂಬುದು ನಿರರ್ಥಕ! ಕಾಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಗಲಿಕೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ಖುಷಿ ಅನುಭವ ಅಡಗಿರಬಹುದು. ಪ್ರೀತಿ ಎಂದರೇನು? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಮರ್ಪಕವಾದ ಉತ್ತರವಿಲ್ಲ ಅದು ಮಾತುಗಳನ್ನು, ತರ್ಕವನ್ನು ಮೀರಿದ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಅನುಭವ, ಅದನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿಯೇ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಕೆ.ಎಸ್.ಎನ್ ಅವರ " ಒಂದು ಗಂಡಿಗೊಂದು ಹೆಣ್ಣು, ಹೇಗೋ ಸೇರಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಮಾತಿಗೊಲಿಯದಮೃತ ಉಂಡು ಬಾಳು ಹಗುರವೆನಿಸಿರೆ" ಎಂಬ ಕವನದ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಈ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಮಲತಾ ಅವರ “ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ” ಎಂಬ ಕವನವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಈ ಕವನಕ್ಕೆ ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಮಂಜಸವಾದ ರೇಖಾ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಡಾ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣ ಗುಡೂರ್ ಅವರು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.
-ಸಂಪಾದಕ
ರೇಖಾ ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ- ಡಾ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣ ಗುಡೂರ್
ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ
ಹೆರಳನೆದೆಯ ಮೇಲೆಸೆದುಕೊಂಡು
ಕಣ್ಣ ಫಲಕದಲಿ ಮಿಂಚ ಹೊದ್ದು
ಎದೆಗೊತ್ತಿದ ಪಟದ ಅಂಚಿಗೆ ತುಟಿಯನೊತ್ತಿದ
ತೇವ ಆರದಂತೆ ಮೆಲುಕು ಹಾಕುತ್ತೇನೆ
ತಿಳಿಸದಂತೆಯೇ ಬರಸೆಳೆದು
ತಬ್ಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ, ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ
ಗಾಳಿ ಗಂಧದಲಿ ಉಸಿರ ಬಿಸಿ
ಮೈಯೇರಿ ಧಗಧಗಿಸಿ
ಕನಸುಗಳು ಪಕಳೆ ಬಿರಿತು ಅರಳಿದಂತೆ
ಬೆವೆತ ಸುಖದ ಮತ್ತಿನಲಿ
ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆಯೂ ನಿನ್ನ
ಅತಿಥಿಯೆಂದುಕೊಳ್ಳುವ ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ
ಬಯಸಿದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿಸಿ
ನೀಡಿ, ಕಿಂಚಿತ್ತೂ ಬೇಡದ ನಿನ್ನ
ಎದೆ ಕಪಾಟಿನಲಿ ಮುಚ್ಚಟೆ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟು
ಸವಿ ಬುತ್ತಿಯಾಗಿಸಿ, ಇಹದಿ
ಬಿಮ್ಮನೆ ನಿರ್ಲ್ಯಕ್ಷಿಸಿ ನಡೆವ
ಸದಭಿಮಾನದ ಪ್ರತೀಕ, ನಾನು ಸ್ವಾರ್ಥಿ
ಆಗೀಗ ಒಗೆವ ನೋಟವನೂ ಕಣ್ತಪ್ಪಿಸಿ
ಅಪ್ಪಿ ತಪ್ಪಿಯೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದೆ
ಎದೆತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡು, ನಿನ್ನ ಚುಂಬಿಸಿ
ರಾಗಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಭಾವ ತುಂಬಿಸುತ
ನನ್ನ ಕನಸುಗಳ ಹೊಲಿದು ತೊಡಿಸಿ
ಸುಖಿಸಿ ನಲಿವ ನಾನು ಕಡು ಸ್ವಾರ್ಥಿ
ಹೆದರಿಕೆಯೇನಿಲ್ಲ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ
ತಯಾರಿಯಿಲ್ಲದೆಯೂ ನಮ್ಮದಾಗುವ
ಅನುಭವಗಳೇ ಹಾಗೆ
ಬಹು ಜಟಿಲ, ಈ ಜಗ ಬಲು ಕುಟಿಲ
ಕಾಯುತಿರುವಂತೆ ನಮಗೆ ನಾವೇ
ಕನಸಿಸುವುದೆಲ್ಲ ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಪವಿತ್ರತೆ
ಅಧಿಕಾರವಾಣಿಯಿಲ್ಲದ ಮುಕ್ತತೆ
ಅದು ನನ್ನದೂ ಮತ್ತು ನಿನ್ನದೂ
ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಕಥೆ, ಕವಿತೆ
ನಾನೆಷ್ಟು ಅವಿತುಕೊಂಡರೂ
ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯಂತೆ, ಆಳುತ್ತಿದ್ದವೇ ಹೀಗೆ?
ಎಂದೂ ಮುಗಿಯದ ಪ್ರೀತಿಯೆಂದರೆ,
ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ಹಂಬಲಿಸಿ ಕಾಯುವಿಕೆ
ಚರ್ಮದಡಿ ಹೊಕ್ಕ ನಮ್ಮದೇ ಸೊಕ್ಕು
ಭಾವತೇರುಗಳ, ಬೇಕು ಬೇಡಗಳ
ಪ್ರೇಮಿಸುವುದರ ಜಾಣ ಕಾಣ್ಕೆ
ಬಣ್ಣಿಸಿ ಹೇಳಲೆಚ್ಚೇನಿದೆ ನಾನು ಪರಮ ಸ್ವಾರ್ಥಿ
-------------------------------------ಡಾ.ಪ್ರೇಮಲತ ಬಿ.
೧ಜಗದ ಕೊಳೆಯತೊಳೆಯೆಇಳೆಗೆ ಬಂದೇ ಏನೇಇಬ್ಬನಿ?೨ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲ ಬಿಕ್ಕಳಿಸಿಜಾರದೇ ಉಳಿದ ಕಂಬನಿಇಬ್ಬನಿ೩ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲಅಪ್ಪಿತಬ್ಬಿಅಪ್ಪಿತಪ್ಪಿಉಳಿದ ಮುತ್ತಿನ ಹನಿಇಬ್ಬನಿ೪ಮುಂಜಾವಿನ ಕೊರಳಿಗೆವಜ್ರದ ಹರಳುಇಬ್ಬನಿ೫ನೇಸರನ ಸ್ವಾಗತಕೆಥಳಿ ಹೊಡೆದ ನೀರುಇಬ್ಬನಿ೬ರಾತ್ರಿಯ ಸೆಕೆಗೆಮೂಡಿದ ಬೆವರುಇಬ್ಬನಿ೭ಪ್ರೇಮಿಯ ಕೂದಲಿನಅಂಚಿಗೆ ಉಳಿದ ಹನಿಇಬ್ಬನಿ೮ಕಣ್ಣು ಬಿಟ್ಟ ಮಗುಅಮ್ಮನನ್ನು ಕಂಡ ಖುಷಿಯಲ್ಲಿಮೂಡಿದ ಕಣ್ಣಂಚಿನ ಪಸೆಇಬ್ಬನಿ೯ಮುಂಜಾವಿನೆದೆಯಿಂದಉ ದು ರಿಬೀಳುವ ಹನಿಇಬ್ಬನಿ೧೦ಮತ್ತೆ ಬೆಳಗಾಯಿತುಮತ್ತೆ ಹೊಸಜೀವ ಬಂದಿತುನಿಸರ್ಗದ ಆನಂದ ಬಾಷ್ಪಇಬ್ಬನಿ೧೧ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತುಯಾವುದೋ ಕೀಟ ಮಾಡಿದ ಗಾಯಕ್ಕೆಎಲೆ ಮೇಲೆ ಮೂಡಿದ ಗುಳ್ಳೆಇಬ್ಬನಿ೧೨ಅನಂತದಲಿ ಬಿಂದುಬಿಂದುವಿನಲಿ ಅನಂತಒಂದು ಮಂಜಿನ ಹನಿಯೊಳಗೊಂದು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ೧೩ಎಲೆಯ ಮೇಲೆಮುಂಜಾವಿನಮುತ್ತಿನ ಗುರುತುಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತುಹಾಗೇ ಇರಲಿ ಬಿಡು೧೪ಪದಗಳಲ್ಲಿಹುಡುಕಿದರೂ ಸಿಗದ ಕವಿತೆಪುಟ್ಟ ಹುಲ್ಲಿನೆಳೆಯ ಮೇಲೆಮುಂಜಾವಿನ ಮಂಜಿನೊಳಗೆನಗುತ್ತ ಕಣ್ಬಿಡುತ್ತಿತ್ತು
*****
ʼಹೋದಲೆಲ್ಲ ಹಾದಿ ʼ ಸರಣಿ:
೧. ಬೆಂಚಿನ ಸ್ವಗತ
೧ಮುಂಜಾವಿನ ಬಾಗಿಲು ಅದೇ ತೆರೆದಿತ್ತುಅರ್ಲಿಮಾರ್ನಿಂಗ್ ವಾಕಿನ ಮಧ್ಯವಿರಾಮಕ್ಕೆಬಂದು ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಕೂತರು ಇಬ್ಬರುವಯಸ್ಸು ಎಪ್ಪತ್ತೋ ಎಂಬತ್ತೋಒಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ತೀರಿಹೋದ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನುಪರದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೆನಯುತ್ತ‘ನನ್ನ ಬದುಕು ಈ ಬೆಂಚಿನಂತೆ ಒಂಟಿ,’ ಎಂದು ಹಲುಬಿದರು.ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು೨ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಚಕ್ಕರ್ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಹಾಜರ್ಕಿಲಿಕಿಲಿ ನಗುಚಿಲಿಪಿಲಿ ಮಾತುಕದ್ದು ಕದ್ದು ಮುತ್ತುಹುಸಿಮುನಿಸುಅಳುನಟನೆತುಂಟನಗು‘ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ಎಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೀಯಾ?’ ಎಂದಳು‘ಈ ಬೆಂಚು ಇಲ್ಲಿರುವವರೆಗೂ,’ ಎಂದಅವನ ಕೆನ್ನೆಗೊಂದು ಮುತ್ತು ಸಿಕ್ಕಿತು೩ಲಂಚ್ ಬ್ರೇಕಿನಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರದ ಆಫೀಸಿನಿಂದ ಬಂದುಡಬ್ಬಿ ಬಿಚ್ಚಿದರು; ಅವನ ಡಬ್ಬ ಇವನುಇವನ ಡಬ್ಬ ಅವಳು ಹಂಚಿಕೊಂಡರುಇವನ ಹೆಂಡತಿ ಕೊಡುವ ಕಾಟ ಅವಳು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡಳುಅವಳ ಗಂಡ ಕೊಡುವ ಕಷ್ಟ ಇವನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡ‘ನಮ್ಮ ಬದುಕು ಈ ಬೆಂಚಿನಂತೆಎಲ್ಲೂ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ, ಏನೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ,’ ಎಂದರುಮತ್ತೆ ಆಫೀಸಿಗೆ ಹೋಗುವ ಸಮಯವಾಯಿತು೪ಈಗ ರಾತ್ರಿಯ ನೀರವಮೌನದಲ್ಲಿಬೀದಿದೀಪಗಳ ಮಬ್ಬುಬೆಳಕಲ್ಲಿಒಂಟಿಯಾಗಿದಿನದ ನೂರಾರು ಕತೆಗಳ ನೆನೆಯುತ್ತದಿನದ ಸಾವಿರಾರು ಕವನಗಳ ಕನವರಿಸುತ್ತನಿದ್ದೆ ಬರದೇಕೂತೇ ಇದ್ದೇನೆ
೨. ಎಲ್ಲಿ ಹೋಗುವಿರಿ ಹೇಳಿ ಹಾದಿಗಳೇ
ಕಲ್ಲು ಮುಳ್ಳಿನ ಹಾದಿಯನೆನಪುಗಳು ಕಳೆದಿಲ್ಲಬಿದ್ದು ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲಾದ ಗಾಯದ ಗುರುತುಗಳುಚುಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡ ಅಪಮಾನಗಳುಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಒಳ್ಳೆಯವರುಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲಿಹಲ್ಲು ಕೊರೆದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿಜೊತೆಗೆ ಬಂದವರುನನಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚೇ ನೋವುಂಡವರುಹೂವಿನ ದಾರಿಯ ಮೇಲೆನಡೆಸುವೆ ಎಂದು ಭರವಸೆ ಕೊಟ್ಟವರುಹೂವಿನ ಜೊತೆ ಮುಳ್ಳೂ ಇರುತ್ತದೆಎಂದು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಮರೆತರುನನಗೆ ಅರಿವಾಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅವರಿದ್ದೂ ಇರಲಿಲ್ಲಅಲ್ಲಿಯೂ ಸಲ್ಲಲಿಲ್ಲಇಲ್ಲಿಗೂ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲದೇಶಬಿಟ್ಟ ಪರದೇಸಿಕಲ್ಲಿಗಿಂತ ಕಲ್ಲಾಗಿಪರಸಿಕಲ್ಲಿನ ಹಾದಿಯ ಮೇಲೆಅಂಗಡಿ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿನಡೆವ ಜನರ ಮುಖಗಳಲ್ಲಿಸುಖ ಸಂತೋಷ ಹುಡುಕುತ್ತೇನೆಹಾದಿಹೋಕ ನಾನುಹಾದಿಹೋಕನಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದೇನೆವಾರಾಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಬಿಡುವು ಹುಡುಕುತ್ತೇನೆಹುಲ್ಲುಹಾಸಿನ ಹಾದಿಯಫೋಟೋ ತೆಗೆದುಫೋನಿನ ವಾಲ್-ಪೇಪರ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆಹೈವೇಯ ಸೈನ್-ಬೋರ್ಡುಗಳುಈಗ ನನ್ನ ಮಿತ್ರರುನನ್ನ ಕಾರಿನ ದಾರಿ ಹೇಳಿಕೊಡುವವರುಹಗಲು ಸಂಜೆ ಅದೇ ಹಾದಿಕಾರಿಗಿಂತ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಬದುಕು ನಡೆಸುತ್ತೇನೆ*ಕಾಲ ಮಾಗುತಿದೆದಾರಿ ಸವೆಯುತಿದೆತಾಣದ ಮರೀಚಿಕೆಹಾಗೇ ಉಳಿದಿದೆಹಾಗೇ ಉಳಿದರೇ ಬದುಕೆ?
ಅನಿವಾಸಿ - ಯು.ಕೆ ಕನ್ನಡಿಗರ ತಂಗುದಾಣ 