ಶೆರ್ಲಾಕ್ ಹೋಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ”ಚಾಂಡಾಳ ಚೌಕಡಿ” -ಶ್ರೀವತ್ಸ ದೇಸಾಯಿ ಬರೆದ ನಾಟಕ ವಿಮರ್ಶೆ

shrivatsadesai7 Comments
SPDesai for KSSVV anivaasi
ಲೇಖಕರು: ಶ್ರೀವತ್ಸ ದೇಸಾಯಿ
ಸಿನೆಮಾ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಕನ್ನಡಿಗರಲ್ಲಿ ನಾಟಕ ಆಡುವ ಮತ್ತು ನೋಡುವ ಚಟ ತುಂಬ ಕಡಿಮೆಯಾದುದರಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸಂಶಯವೂ ಇಲ್ಲ. ಸಿನೆಮಾದ ಝಂಝಾವಾತಕ್ಕೆ ತತ್ತರಿಸಿ ನಾಟಕ ಕಂಪನಿಗಳೆಲ್ಲ ಮುಚ್ಚಿ ಹೋದ ಮೇಲೆ, `ನೀನಾಸಂ` ತರಹದ ಹವ್ಯಾಸಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಪಶ್ಚಿಮದ ಆಧುನಿಕ ನಾಟಕದ ಶೈಲಿಯತ್ತ ಹೊರಳಿದವು. ಸಿನೆಮಾದ ಹಾವಳಿಯಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿವೆ ಆದರೂ, ನಾಟಕಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಬೇಡಿಕೆ ಇದೆ, ವ್ಯಾವಹಾರಿಕವಾಗಿ ಕೂಡ ಲಾಭ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಶ್ರೀವತ್ಸ ದೇಸಾಯಿಯವರು ತಾವು ಇತ್ತೀಚೆ ನೋಡಿದ ಶರಲೇಖ ಹೋಮ ಮತ್ತು ವಾತ್ಸಾಯನನ `ಚಂಡಾಳ ಚೌಕಡಿ` ನಾಟಕದ ಬಗ್ಗೆ ಆಪ್ತವಾದ ಲೇಖನ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. – ಸಂ
Sherlock Holmes on tour 2018-19 (with kind permission from Blackeyed Theatre)

ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು ಯಾರ್ಕ್ ಶೈರ್ ದ ಡೋಂಕಾಸ್ಟರ್ ದಲ್ಲಿ ಸರ್ ಆರ್ಥರ್ ಕೋನನ್ ಡಾಯ್ಲ ಬರೆದ ” ಎ ಸೈನ್ ಆಫ್ ಫೋರ್” (ಆ ನಾಲ್ವರನ್ನೇ ನಾನು ಕುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚಾಂಡಾಳ್ ಚೌಕಡಿ ಎಂದು ಕರೆದದ್ದು – ವಿವರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ) ಕಥೆಯ ರಂಗಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೋಡಿದೆ. ಅದು ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಐಡ್ ಥಿಯೇಟರ್ (Blackeyed Theatre) ಅವರ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅದು ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ  ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ನಾಟಕ ಪ್ರಯೋಗವಾಗಿತ್ತು.

ನಾನು ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿದ್ದಾಗಿನಿಂದಲೂ ಜಗತ್ತಿನ ಏಕಮೇವಾದ್ವಿತೀಯನಾದ ಡಿಟೆಕ್ಟಿವ್ ಶೆರ್ಲಾಕ್ಸ್ ಹೋಮ್ಸ್ ನನ್ನ ಅಚ್ಚುಮಚ್ಚಿನ ಪತ್ತೇದಾರನಾಗಿದ್ದ. ಆತನ ಪತ್ತೇದಾರಿ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವ ಕೋನನ್ ಡಾಯ್ಲ್ ಬರೆದ ನಾಲ್ಕು ಕಿರುಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮತ್ತು ಛಪ್ಪನ್ನೈವತ್ತಾರು ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಆತನ ಸಾಹಸವನ್ನೆಲ್ಲ ಓದಿದ್ದೆನಾದ್ದರಿಂದ ನನ್ನ ಊರಲ್ಲೇ ಈ ನಾಟಕ ಬಂದಾಗ ಅವಕಾಶ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ನೋಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ನಿರಾಶೆಯಂತೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಅದನ್ನು ನೋಡುವ ಇಚ್ಚೆಯಾಗುವಷ್ಟು ಹಿಡಿಸಿತು.

”ಎ ಸೈನ್ ಆಫ್ ದ ಫೋರ್” (ಐದು ಶಬ್ದಗಳು, ಆನಂತರ ’ದ’ ಲೋಪವಾಯಿತು) ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ 1890 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಲಿಪ್ಪಿನ್ಕಾಟ್ ಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಕೋನನ್ ಡಾಯ್ಲನ ಎರಡನೆಯ ಶೆರ್ಲಾಕ್ (ಹೋಮ್ಸ್) ಕಥೆಯನ್ನು ನಾನು ಮೊದಲು ಓದಿದ್ದು, 1963ರಲ್ಲಿ. ಮೊದಲನೆಯದು ’ಎ ಸ್ಟಡಿ ಇನ್ ಸ್ಕಾರ್ಲೆಟ್’. ಕಥೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ 1857ರ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ (ಬ್ರಿಟಿಶರು ಸಿಪಾಹಿ ದಂಗೆ ಎಂದು ಕರೆದರು!) ಚಿತ್ರಿತವಾಗಿದೆ. ಯುದ್ಧ, ಕಳವು, ಕೊಲೆ, ವಂಚನೆ. ಸೇಡು, ರೋಮಾನ್ಸ್, ಕೊನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ’ಚೇಸ” ಇವೆಲ್ಲ ಕೂಡಿದ ನವರಸ ಭರಿತ ಕಥೆ ಅದು. ನೀವೆಲ್ಲ ಓದಿದ್ದರೂ ಆ ಕಥೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸಲು ಅದರ ಸಾರಾಂಶವನ್ನು ಮೊದಲು ಕೊಡುತ್ತೇನೆ:

ಮೇರಿ ಮೋರ್ಸ್ಟನ್ ವೃತ್ತಾಂತ

ಕಥೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಇಸವಿ 1878. ಬಿಡಿಸಲು ಕ್ರೈಮ್ ಕೇಸುಗಳಿಲ್ಲದೆ ಬೇಜಾರು ಕಳೆಯಲು ಕೋಕೇನ್ ಸೂಜಿಮದ್ದು ಏರಿಸುವ, ಮೂಡು ಬಂದಾಗ ವಯೋಲಿನ್ ನುಡಿಸುವ, ಆದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಕ್ಷಿಪ್ತ ಸ್ವಭಾವದ ಡಿಟೆಕ್ಟಿವ್ ಶೆರ್ಲಾಕನ 221 B ಬೇಕರ್ಸ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಕೋಣೆಗೆ ಬರುತ್ತಾಳೆ ಮಕ್ಕಳ ಗವರ್ನೆಸ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮೇರಿ. ಆಕೆಯ ತಂದೆ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಮಾರ್ಸ್ಟನ್ ಭಾರತದಿಂದ ಸರ್ವಿಸ್ ಮುಗಿಸಿ ಮರಳಿ ಲಂಡನ್ನಿಗೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೆ ನಾಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಇನ್ನೂ ಆತನ ಸುಳುವೇ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಯಾರೋ ಒಬ್ಬ ಹಿತೈಷಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಂದರಂತೆ ಆರು ಅಮೂಲ್ಯ ಮುತ್ತುಗಳನ್ನು ಅವಳಿಗೆ ಅಂಚೆಯಲ್ಲಿ ತಲುಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆತನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮಾಡಲು ಹೋಂಸ್ ಮತ್ತು ಆತನ ಸಂಗಾತಿ ಡಾ ವಾಟ್ಸನ್ನರ ಸಹಾಯ ಕೋರಿ ಬಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳ ಬಳಿ ನಾಲ್ವರ ನಿಗೂಢ ಸಹಿಯಿರುವ ಒಂದು ಕಾಗದ (Sign of the Four) ಇದೆ. ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬ ಒಂದು ಮರಗಾಲಿನ ಜೋನಾಥನ್ ಸ್ಮಾಲ್ ಎನ್ನುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಂಪನಿ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ಹೊರಬಿದ್ದ ಸಿಪಾಹಿ. ಆತನೋ ಅತ್ಯಂತ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ”ಆಗ್ರಾ ನಿಧಿ”ಯ ಶೋಧದಲ್ಲಿದ್ದಾನೆಂದು ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಲೂಟಿಯ ಪಾಲುಗಾರರಾದ ನಾಲ್ವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಸ್ಮಾಲ್ ನನ್ನು ವಂಚಿಸಿ ಅದನ್ನು ’ಪಾಂಡಿಚೇರಿ ಲಾಡ್ಜ್ ’ ನಲ್ಲಿ ಗುಪ್ತವಾಗಿ ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದ ಮೇಜರ್ ಶೋಲ್ಟೋನ ಅವಳಿ-ಜವಳಿ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲೊಬ್ಬನೇ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಆ ಹಿತೈಷಿ ಥೇಡ್ಡಿಯಸ್ ಶೋಲ್ಟೋ. ಕ್ರೈಮ್ ಥ್ರಿಲ್ಲರ್ ಅಂದ ಮೇಲೆ ಹೆಣಗಳು ಬೀಳಲೇ ಬೇಕಲ್ಲವೆ? ಥೇಡ್ಡಿಯಸ್ ಶೋಲ್ಟೋನ ಸಹೋದರನ ಕೊಲೆಯನ್ನಷ್ಟೇ ನಾವು ರಂಗದ ಮೇಲೆ ನೋಡುವದು. ಈಗಾಗಲೆ ಇನ್ನು ಮೂವರ ಹತ್ಯೆಗಳಾಗಿವೆ, ಅಥವಾ ಆಗಲಿವೆ. ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಒಬ್ಬ ಮಹಾರಾಜನ ವಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಬೆಲೆಕಟ್ಟಲಾರದ ’’ಆಗ್ರಾ ನಿಧಿ” ಇಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಮಾಯವಾಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ಟೇಮ್ಸ ನದಿಯಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಹಡಗದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವದರಲ್ಲಿ ಶೆರ್ಲಾಕ್ ಹೋಂಸ್ ಸಫಲನಾದರೂ ಈ ಮೊದಲು ಅದನ್ನು ಕದ್ದು ತೊಗೊಂಡೋಡಿದ್ದವರು ಸ್ಮಾಲ್ ಮತ್ತವನ ಸಹಾಯಕ -ಅಂದಮಾನ್ ಮೂಲದ ಟೋಂಗಾ ಎನ್ನುವ ”ಕುಳ್ಳ, ಕರಿಯ, ಕಾಡುಮನುಷ್ಯನಂಥ ಅಸಹ್ಯಪ್ರಾಣಿ.” ಅವರು ಹೋಂಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕಾಟ್ಲಂಡ ಯಾರ್ಡ ಪತ್ತೇದಾರರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಸಿಕ್ಕರೂ ನಿಧಿ ಅವರ ಕೈಗೆ ಸಿಗುತ್ತದೆಯೇ? ಅದರ ಹಕ್ಕಿನ ವಾರಸುದಾರಳಾದ ಮೇರಿ ಶ್ರೀಮಂತಳಾಗುತ್ತಾಳೆಯೇ? ಆಕೆಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವ ’ಬಡ’ ಡಾಕ್ಟರ್ ವಾಟ್ಸನ್ನನ್ನು ವರಿಸುವಳೇ? ಇವನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿಯೇ ಇಡುತ್ತೇನೆ. ಹೋಂಸನ ಪೈಪೋಟಿ ಯಾರು ಅಂದರೆ ಸ್ಕಾಟ್ಲಂಡ್ ಯಾರ್ಡಿನ ಅಧಿಕೃತ ಡಿಟೆಕ್ಟಿವ್ ಅಥೆಲ್ನಿ ಜೋನ್ಸ್. ಆತ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದರೂ (ಥೇಡ್ಡಿಯಸ್ ನೇ ಸ್ವತಃ ದಾಯಾದಿಯ ಕೊಲೆಗಾರ ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಕೈದುಮಾಡಿದ್ದು) ಕೇಸ್ ಬಿಡಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಕೊನೆಗೆ ಅವನಿಗೇ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಬರುತ್ತದೆ!

Victoria Spearing’s original design concept (With permission from Blackeyed Theatre)

ಕಥಾವಸ್ತು ತೊಡಕಿನದು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 1857ರಲ್ಲಿ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆದ್ದ ಸಿಪಾಹಿಗಳಿಂದಾದ ಅಶಾಂತಿ, ಆಗ್ರಾ ನಿಧಿಯ ಅಪಹರಣ, ಭೀಕರ ಕೊಲೆ, ಅದರ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ಅಂದಮಾನ್ ಕಾರಾಗೃಹ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಮರಗಾಲಿನ ಸ್ಮಾಲ್, ಅವನನ್ನು ವಂಚಿಸಿ ನಿಧಿಯನ್ನು ತಾನೊಬ್ಬನೇ ಲಪಟಾಯಿಸಿದ ಮೇಜರ್ ಶೊಲ್ಟೋ, ಮೇರಿಯ ತಂದೆಯ ನಿಗೂಢ ನಿರ್ಗಮನ, ಇವೆಲ್ಲವುಗಳನ್ನು ಸಂಭಾಷಣೆಯಲ್ಲೇ ತೋರಿಸಬೇಕು. ಪುಸ್ತಕದಿಂದ ರಂಗ ಭೂಮಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿದ ನಿಕ್ ಲೇನ್ ಅವರ ಬರಹ ಮತ್ತು ಡೈರೆಕ್ಷನ್ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಎಡವುವದಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಪರಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತೆರೆಯಿಲ್ಲದ ರಂಗ ಮಂಚದ ಮೇಲೆ ತಂದ ಯಶಸ್ಸು ಸ್ಟೇಜ್ ಡಿಸೈನರ್ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಸ್ಪಿಯರಿಂಗ್ ಅವರ ಕುಶಲ ರಂಗ ಸಜ್ಜಿಕೆಯ ಮತ್ತು ಸ್ಟೇಜ್ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ (props) ದಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇಡೀ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಆರೇ ಜನ ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲಿ ನಟರು (ensemble cast). ಅವರೇ ಹದಿನೇಳು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಆಡುವದಲ್ಲದೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಒಂದೊಂದು ವಾದ್ಯವನ್ನು ಸಹ ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ! ಅಂದರೆ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಸಂಗೀತ, ಮುದ್ರಿತ ಧ್ವನಿಪ್ರಸಾರ ಇಲ್ಲವೆಂತಲ್ಲ. ಅದು ಅತಿ ಕಡಿಮೆಯೇ. ನಾಟಕದ ಅಂಕದ ದೃಶ್ಯಗಳು ಬದಲಾಗುವಾಗ props ಜೋಡಣೆ ಸಹ ನಟರೇ ಮಾಡುವದು. ಬಲಾವಣೆಗೆ ಒಂದೂವರೆ ನಿಮಿಷ ಸಹ ಹಿಡಿಯುವದಿಲ್ಲ. ಹೋಂಸ್-ವಾಟ್ಸನ್ ಕುಳಿತ ಕುರ್ಚಿ ಮತ್ತಿತರ ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಒಂದರ ಮೇಲೆ ಒಂದಾಗಿ ಜೋಡಿಸಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಮೂವರು ಕುಳಿತು ಕುದುರೆಯ ಖುರಪುಟದದೊಡನೆ ಹೊರಟಂತೆ ಮೈಯಲಾಡಿಸಿದರೆ ಲಂಡನ್ನಿನ ಕಾಬ್ಬಲ್ ಸ್ಟೋನ್ ಹಾಸುಗಲ್ಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಓಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಕ್ಯಾಬ್ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತದೆ! ಅದು ಸಹ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಸ್ಪಿಯರಿಂಗ್ ಅವರೇ ಯೋಜಿಸಿದ್ದು. ಆಳವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಗೋಪುರಗಳ ಆಕಾರವನ್ನು ಲಂಡನ್ನಿನ ಬಂದರಿನ ಸುತ್ತಲಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಅದನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಮೊದಲ ಮಾದರಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದಳಂತೆ. (ಚಿತ್ರ ನೋಡಿರಿ). ಸಿಪಾಹಿಗಳು ದಂಗೆ ಏಳುವ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೀನಾರುಗಳು, ಗೋಪುರಗಳ ತುದಿಗಳು ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ನಿನ ಟೇಮ್ಸ್ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಯ್ದು ಹೋಗುವ ಮೊನಚಾದ ಮೂಗಿನ ಹಡಗವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನಗೊಂಡದ್ದನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಕರತಾಡನದೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಾಗತಿಸ್ಸಿದ್ದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಲ್ಲ! ಈ ಹಿಂದೆ 14 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಲ ಕೋನನ್ ಡಾಯ್ಲ ನ ಈ ಕಥೆ ನಾಟಕ, ಸಿನಿಮಾ ಅಥವಾ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಇದು ನವೀನ ಮತ್ತು ಭಿನ್ನ ರೂಪದ್ದು ಎನಿಸಿತು. ಇದು ಪ್ರವಾಸೀ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಟೂರಿಂಗ್ ಗೆ ಹೇಳಿಮಾಡಿಸಿದಂತಿದೆ ಎಂದು ನನ್ನ ಎಣಿಕೆ. ಈ ಕಂಪನಿಯವರು (www.blackeyedtheatre.co.uk). ಇದನ್ನು ಹಾಲೆಂಡ ಸೇರಿ ಮುಂದಿನ ಹದಿನೆಂಟು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದೇಶದ 55 ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಿದ್ದಾರೆಂದ ಮೇಲೆ ಇದರ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಮನದಟ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.

Holmes 1930

ಇನ್ನು ಅಭಿನಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ ಆರೂ ನಟರು ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವ ತುಂಬಿದ್ದಾರೆ. ನಾಟಕ ನೋಡುವ ಮೊದಲು ನನ್ನ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆ ನಿಂತದ್ದು ಮಧ್ಯ ವಯಸ್ಸಿನ ಡಿಯರ್ ಸ್ಟಾಕರ್ (Deer stalker)) ಹ್ಯಾಟ್ ಧರಿಸಿ, ತನ್ನ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಜೋತುಬಿದ್ದ ಬಾಗಿದ ಪೈಪನ್ನು ಕಚ್ಚುವ ಶೆರ್ಲಾಕ್ ಹೋಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಥೂಲ ಕಾಯದ ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ಪೆದ್ದನಂತೆ ನಟಿಸುವ ಡಾಕ್ಟರ್ ವಾಟ್ಸನ್. ಆದರೆ ಈ ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೂ ನಾವು ನೋಡುವದು ಎಳೆವಯಸ್ಸಿನ ಹೋಂಸ್-ವಾಟ್ಸನ್ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ ಶಿಪ್ಪನ್ನೇ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಜಯಭೇರಿ ಹೊಡೆದ ಬಿಬಿಸಿಯ ’ಶೆರ್ಲಾಕ್ ’ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಕಂಬರ್ಬ್ಯಾಚ್- ಮಾರ್ಟಿನ್ ಫ್ರೀಮನ್ ಜೋಡಿಯ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯನ್ನು ಇದು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಸರಿಯೇ, ಏಕೆಂದರೆ ಸೈನ್ ಆಫ್ ಫೋರ್ ಈ ಪತ್ತೇದಾರನ  ಬರೀ ಎರಡನೆಯ ಸಾಹಸವೆ ಅಲ್ಲವೆ? ಲೂಕ್ ಬಾರ್ಟನ್ನನ ಹೋಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಾಟ್ಸನ್ನನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಜೋಸೆಫ್ ಡೆರ್ರಿಂಗ್ಟನ್ ಮಾತ್ರ ಒಂದೊಂದೇ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ನಾಟಕದ ಡಾ. ಜಾನ್ ವಾಟ್ಸನ್ ನೈಜ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯನಾಗಿರುವದು ಆಕಸ್ಮಿಕವಲ್ಲವೇನೋ. ಅವರಿಬ್ಬರ ಅಭಿನಯ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಿಟಾರ್ ಪಟು ಝಾಕ್ ಲೀ (ಜೊನಾಥನ್ ಸ್ಮಾಲ್) ತನ್ನ ಸುದೀರ್ಘ ಸ್ವಗತದಲ್ಲಿ ಕಥೆಯ ತೊಡಕು ಬಿಡಿಸುವಾಗ ಮಾತ್ರ ಸ್ವಲ್ಪ ಎಳೆದಂತೆ ಕಂಡರೂ ಕಥೆ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಸೀರಿಯಸ್ ಡಿಟೆಕ್ಟಿವ್ ಶೆರ್ಲಾಕ್ ಹೋಂಸ್ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಲೂಕ ಬಾರ್ಟನ್ ಮತ್ತು ಶೋಲ್ಟೋ ಅವಳಿಗಳ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ರೂ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ ಇವರ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಹಾಸ್ಯ ತುಂಬಿದ್ದು ದಿಗ್ದರ್ಶಕರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ.

My copy of complete Sherlock Holmes

ಚಾಂಡಾಳ ಚೌಕಡಿ: ಈ ನುಡಿಗಟ್ಟು – ನಾಲ್ಕು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು- ದುರುಳರ ಗುಂಪಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದೇ ಅ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಇದರ ಮೂಲ ಮಹಾಭಾರತದ ದುಷ್ಟ ಚತುಷ್ಟಯ (ದುರ್ಯೋಧನ, ದುಶ್ಶಾಸನ, ಶಕುನಿ, ಕರ್ಣ) ಇರಬಹುದು. ಈ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮರಾಠಿ, ಭೋಜಪುರಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿನಿಮಾಗಳು ಸಹ ಆಗಿವೆಯಂತೆ. ಕೋನನ್ ಡಾಯ್ಲನ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ ಸಹಿ (sign) ಮಾಡಿದ ನಾಲ್ವರು ಅಪರಾಧಿಗಳೆಂದರೆ ಜೊನಾಥನ್ ಸ್ಮಾಲ್, ದೋಸ್ತ್ ಅಕ್ಬರ್, ಮೆಹಮತ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್.

ಟೋಂಗಾ ಎನ್ನುವ ಅಂದಮಾನಿನ ಕುಳ್ಳ ಮನುಷ್ಯನ ವರ್ಣನೆಯಷ್ಟೇ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕೇಳುತ್ತೇವೆ- ಆ ಜನರು ”ಸಣ್ಣ ಕಣ್ಣು, ಸದ್ದಾ ಮುದ್ದಾ ಆಕಾರದ ದೊಡ್ಡ ತಲೆ, ವಿಕಾರವಾದ ಮುಖವುಳ್ಳ ನರಭಕ್ಷಕರು ಇತ್ಯಾದಿ”. ಆ ಪಾತ್ರ ರಂಗಮಂಚಕ್ಕೆ ಬರುವದಿಲ್ಲ. ಆತನ ಉಲ್ಲೇಖ ಬಂದಾಗೆಲ್ಲ ಓದುಗರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಹೇಸಿಕೆ ಹುಟ್ಟುವ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ನೋಟಕ್ಕೆ ಕೋನನ್ ಡಾಯ್ಲ ರೇಸಿಸ್ಟ್ ಎನಿಸಿದರೂ ಕಥೆಯನ್ನು ಬರೆದದ್ದು ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಮಹಾರಾಣಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿಯಾಗಿದ್ದ ಕಾಲ. ಆಗಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲ ತಪ್ಪು ತಿಳುವಳಿಕೆಗಳು ಇದ್ದವು; ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಲ್ಲಿ ಪರಕೀಯರ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲವಿದ್ದಂತೆ ಕೆಲವರಿಗೆ ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆಯೂ ಇತ್ತು. ಕೆಲವು ಅಸತ್ಯಗಳ ಪ್ರಚಾರವಿತ್ತೆಂದೂ ಅದನ್ನೇ ಕೋನನ್ ಡಾಯ್ಲ -ಆತ ಎಂದೂ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ- ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅವನು ಅನ್ಯದ್ವೇಶಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ (xenophobist or racist) ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಬಂದವರೇ ಹೆಚ್ಚು. (See McBratney below **) ಅದೇನೆ ಇರಲಿ, ಟೋಂಗಾ ವಿಷಲೇಪಿತ ಬಾಣಗಳನ್ನು ಊದುವ ಅಂದಮಾನಿನ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಜನಾಂಗದವನೆಂದು ಇದರಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನದು ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ.

ಸೈನ್ ಆಫ್ ಫೋರ್ ನಾಟಕ ಈ ದೇಶದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿತವಾಗುತ್ತಿದೆ*, ಆಸ್ಥೆಯಿದ್ದವರು ಹೋಗಿ ನೋಡಬಹುದು. ಟಿಕೀಟು ದರ ಸ್ವಲ್ಪ ದುಬಾರಿಯೆನ್ನ ಬಹುದು; ಸೀನಿಯರ್ ಸಿಟಿಸನ್ ರಿಯಾಯಿತಿಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ನನ್ನ ಗೊಣಗು! ಹೋಮ್ಸ್ ಭಕ್ತರು ಮಿಸ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ. ನಾನೂ ಆತ ಪದೇ ಪದೇ ಹೇಳುವದನ್ನೇ ತಿರುಚಿ ಹೇಳುವೆ: “Come on, Watson. The game is afoot. Get into your clothes, and go and see!”

(I gratefully acknowledge the permission granted by Adrian McDougall, Artistic Director of Blackeyed Theatre for their consent to reproduce  Victoria Spearing’s sketch and the poster of the play- Author)

*Link: www.blackeyedtheatre.co.uk

**McBratney, J. (2005). RACIAL AND CRIMINAL TYPES: INDIAN ETHNOGRAPHY AND SIR ARTHUR CONAN DOYLE’S THE SIGN OF FOUR. Victorian Literature and Culture, 33(1), 149-167. doi:10.1017/S106015030500077X

 

 

Advertisements

ಡಾ. ಪ್ರೇಮಲತ ಬಿ. ನೋಡಿದ `ಸಕಹಿಪ್ರಾಶಾ,ಕಾ,ಕೊ:ರಾರೈ` ಎನ್ನುವ ಸಿನೆಮಾ

premalatha B11 Comments
premalata
ಲೇಖಕರು: ಡಾ ಪ್ರೇಮಲತ ಬಿ
(ಶೀರ್ಷಿಕೆ ನೋಡಿ ಏನಾದರೂ ತಪ್ಪಾಗಿದೆಯಾ ಅಂದುಕೊಂಡಿರಾ? ಖಂಡಿತ ಇಲ್ಲ. ಬರೆದುಕೊಡಿ ಎಂದು ಕೇಳಿದ ಕೆಲವೇ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಪ್ರೇಮಲತ ಅವರಿಗೆ ತುಂಬ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. `ಸಕಹಿಪ್ರಾಶಾ,ಕಾ,ಕೊ:ರಾರೈ` ಎನ್ನುವ ಸಿನೆಮಾ ಇಂಗ್ಲಂಡಿನ ಕೆಲವು ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದಿದೆ, ಬರುತ್ತಿದೆ. ನೋಡಿದವರೆಲ್ಲ `ಪರ್ವಾಗಿಲ್ಲ` ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನನಗಿನ್ನೂ ನೋಡುವ ಭಾಗ್ಯ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಪ್ರೇಮಲತ ಅವರು ಸೀದಾ ಸಿನೆಮಾ ಟಾಕೀಜಿಗೇ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಸಿನೆಮಾ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಡವೇಕೆ? ಓದಿ. ಕೆಳಗೆ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಹಾಕುವುದನ್ನು ಮಾತ್ರ ಮರೆಯಬೇಡಿ – ಸಂ)

“ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಬರ್ತೀಯ, ಈ ಬಾರಿಯಾದರೂ ಒಂದು ಸಿನಿಮಾ ನೋಡು “ ಎಂದಳು ಭಾರತದ ನನ್ನ ಅಕ್ಕ.

“ ಹೌದಲ್ಲವಾ” ಅಂತ ನಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಿನಿಮಾ ಪಟ್ಟಿ ನೋಡಿದೆ. ಪ್ರೀತಿ –ಪ್ರೇಮ, ಫೈಟಿಂಗ್ ಗಳ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡುವುದೆಂದರೆ, ‘ನೋಡಿದ್ದನ್ನೆ ನೋಡುವ’ ಕಷ್ಟ. ವೈಚಾರಿಕ ಸಿನಿಮಾಗಳು ಜಾಸ್ತಿ ಓಡದ ಕಾಲವಿದು. ಇನ್ನು ಸಾಂಸಾರಿಕ ಚಿತ್ರಗಳು ಬರುವುದು ನಿಂತ ಮೇಲೆ ಸಂಸಾರಗಳು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಿನಿಮಾಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಮನೆಗಳಲ್ಲೇ ಮನರಂಜನೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಯುಗವಿದು. ಹಾಗಾಗಿ ನನ್ನ ‘ಟಿಕ್ ಲಿಸ್ಟಿ’ಗೆ ಬರಲು ಸಿನಿಮಾಗಳು ತಿಣುಕಾಡಿದವು.

ಕೊನೆಗೆ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೪ನೇ ತಾರೀಖು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದ “ಸರ್ಕಾರೀ ಕನ್ನಡ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ಕಾಸರಗೋಡು, ಕೊಡುಗೆ :ರಾಮಣ್ಣ ರೈ” ಎನ್ನುವ ಉದ್ದ ಹೆಸರಿನ ಸಿನಿಮಾಕ್ಕೆ ಹೋಗೋಣ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆವು. ಹೆಸರು ಕೇಳಿದ ಕೂಡಲೇ ಅರೆ-ಬರೆ ಅದರ ತಿರುಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಸಿನಿಮಾಕ್ಕೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಇನ್ಯಾರ್ಯಾದರೂ ಬರ್ತಾರಾ, ಇಲ್ಲವಾ ಎನ್ನುವ ಅನುಮಾನದಲ್ಲೇ ಗುಬ್ಬಿ ವೀರಣ್ಣನವರ ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ‘ಪ್ರಶಾಂತ್’ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನ ಸಿನಿಮಾ ಮಂದಿರ ತಲುಪಿದೆವು. ನಾನು ಬೇಕಂತಲೇ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿತ್ತು ಅಂತ ಈ ಸಿನಿಮಾದ ರಿವ್ಯೂ ಕೂಡ ಓದಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದೆ. ಮೂರೂವರೆ ನಕ್ಷತ್ರ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತೆಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಒಂದಷ್ಟು ನಿರಿಕ್ಷೆಯೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದಂತೆ ಸೇರಿ ಕೊಂಡು ಬಿಟ್ಟಿತ್ತು.

Sarkari-Hi-Pra-Shaale-Kasaragodu-1

ಏನಾಶ್ಚರ್ಯ! ಸಿನಮಾ ಮಂದಿರದ ಬಳಿ ಟಿಕೇಟು ಪಡೆಯಲು ಯುವಕ ಯುವತಿಯರ ತಂಡಗಳೇ ದಂಡು ಕಟ್ಟಿ ನಿಂತಿದ್ದರು. ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ ಎರಡೇ ದಿನಗಳಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಜೊತೆಗೆ ಭಾನುವಾರವಾದ್ದರಿಂದ ತುಮಕೂರು ನಗರದ ಕನ್ನಡ ಜನರು ಭಿನ್ನವೆಣಿಸದೆ ಬಂದಿದ್ದರು.

ಬಾಲ್ಕನಿಗೆ ನಮಗೆ ಟಿಕೇಟು ದೊರಕಿತು. ಅದೇ ಕಮಟು ವಾಸನೆಯ, ಪಾನ್ ಬೀಡಾ ತಿಂದು ಉಗುಳಿದ ಗೋಡೆಗಳ ಈ ಸಿನಿಮಾ ಮಂದಿರಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದೆಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೂ, ಯೌವನದ ಮೆರುಗಗಳಿಗೂ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅನುಭೂತಿಯೂ ಹೌದಾಗುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನೆಲ್ಲ ಅನುಭವಿಸುತ್ತ ಕುಳಿತಿದ್ದವಳಿಗೆ ಪಕ್ಕದ ಸೀಟಿನಲ್ಲಿ, ಹಿಂದೆ,ಮುಂದೆ ಮರ್ಯಾದಸ್ಥ ಜನರು ಬಂದು ಕೂತರೆ ನಿರಾಳವಾಗಿ ಚಿತ್ರ ನೋಡಬಹುದೆಂದು ಅನಿಸಿತು. ಹಾಗಂತ ಹೇಳಿಯೂ ಬಿಟ್ಟೆ.

ಜೊತೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಕ್ಕ “ ಈಗೆಲ್ಲ ಹುಡುಗರು ಚುಡಾಯಿಸುವುದು, ಕಿಚಾಯಿಸುವುದು ನಿಂತು ಹೋಗಿದೆ” ಎಂದಳು.

“ಹೌದಾ?” ಅಂತ ಅಚ್ಚರಿಯಿಂದ ಕೇಳಿದೆ.

“ಹೂಂ, ಯಾಕೆಂದ್ರೆ ಅದರ ಅಗತ್ಯವೇ ಇಲ್ವಲ್ಲಾ, ಈಗೆಲ್ಲ ಹುಡುಗ ಹುಡುಗಿಯರು ಪಟ್ಟಂತ ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್ ಆಗಿಬಿಡ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ದಂಡು ದಂಡೇ ಗೆಳೆಯ, ಗೆಳತಿಯರಿರ್ತಾರೆ “ ಅಂತ ನನ್ನ ನಾಲೆಡ್ಜ್ ಅನ್ನು ಅಪ್ಡೇಟ್ ಮಾಡಿದಳು.

ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಕಂಡಿತು. ವೀಕೋ ವಜ್ರದಂತಿ, ಕೋಲ್ಗೇಟ್, ರಿನ್ ಸೋಪು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾ ವಾಷಿಂಗ್ ಪೌಡರಗಳ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗೆ ಕಾದು ಕುಳಿತಿದ್ದವಳಿಗೆ ನಿರಾಸೆಯಾಯ್ತು. ಯಾಕಪ್ಪಾ ಒಂದೂ ಬರಲಿಲ್ಲ ಅಂತ ಕಂಗಾಲಾದೆ. “ತಂಬಾಕು ಸೇದುವುದನ್ನು ಬಿಡಿ “, “ಶೌಚಾಲಯ ಬಳಸಿ” ಅನ್ನೋ ಅಕ್ಷಯ್ ಕುಮಾರ್ ನ ಒಂದೆರಡು ಸಂದೇಶ ನೀಡುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಮಾತ್ರ ಕಾಣಿಸಿ ನಿರಾಸೆ ತಂದವು. “ ಹೀಗೂ ಉಂಟೆ?“ ಅನ್ನೋ ಕಸಿವಿಸಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದೆ.

ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕುಳಿತಿದ್ದವರೆಲ್ಲ ದಡಕ್ಕನೆ ಎದ್ದು ನಿಂತರು. ಕಕ್ಕಾವಿಕ್ಕಿಯಾಗಿ ಅವರೆಡೆ ನೋಡುತ್ತ ನಾನೂ ಎದ್ದುನಿಂತೆ. ಯಾರಾದರೂ ಗಣ್ಯರು ಬಂದರೇನೋ ಎಂದು ಕತ್ತು ಉದ್ದ ಚಾಚಿ ನೋಡಿದೆ. ಈ ಕಸರತ್ತಿನಲ್ಲಿ ‘ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಶುರುವಾಗಲಿದೆ’ ಎನ್ನುವ ಸಂದೇಶ ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಬಂದಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿರಲೇ ಇಲ್ಲ!

“ಈಗೆಲ್ಲ ಸಿನಿಮಾ ಶುರುವಾಗುವ ಮುನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಹಾಕ್ತಾರೆ..” ಅಂತ ಅಕ್ಕ ಮತ್ತೆ ನನ್ನನ್ನು ತಿವಿದು,ತಿದ್ದಿದಳು. ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ಮನೆಯ ಬಳಿಯೇ ಇದ್ದ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ಜೋರು ಮಳೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಈಗ ಹಠಾತ್ತನೆ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲರೊಡನೆ ಹಾಡುವ ಸುಸಲಿತ ಸಂದರ್ಭ ಸಿಕ್ಕಿ ಬಿಟ್ಟಿತ್ತು. ಜೋರಾಗಿಯೇ ಹಾಡಿ ಗೀತೆ ಇನ್ನೂ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿಕೊಂಡೆ.

“ಅಯ್ಯೋ.. ಏನೆಲ್ಲ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿವೆ, ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳದೆ ನಾನೆಷ್ಟು ಗಾಂಪಳಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಪರಿತಪಿಸುತ್ತಲೇ ಕುಳಿತುಕೊಂಡೆ. ಅನಿವಾಸಿಗಳ ಪಾಡೇ ಹೀಗೆ. ಎರಡೆರಡು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಅಪ್ಡೇಟ್ ಆಗ್ತಾ ಇರ್ಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಎಲ್ಲಾದರೂ ಒಂದು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದೆಯೇ ಹಿಂದುಳಿದವರಾಗಿ ಬಿಟ್ಟಿರ್ತೀವಿ!

ಸಿನಿಮಾ ಶುರುವಾಯ್ತು. ಅಪ್ಪಟ ಬಯಲು ಸೀಮೆಯವಳಾದ ನನಗೆ ತಟ್ಟನೆ ಕಾಸರುಗೋಡಿನ ಕಚ್ಚಾ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಶುರುವಾದ ಸಂಭಾಷಣೆ ಅರ್ಥವಾಗದೆ ಎಲ್ಲರೂ ನಕ್ಕ ಕಾರಣ ಬೆಪ್ಪಳಂತೆ ನಾನೂ ನಗುತ್ತ ಕೂತೆ.ಒಂದೆರಡು ಸಂಭಾಷಣೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಾಡಿಗೆ ಜೋರು ಶಿಳ್ಳೆಗಳು ಬಿದ್ದವು. ಮೊದಲೆಲ್ಲ ಬರೀ ಗಾಂಧೀ ಕ್ಲಾಸಿನಲ್ಲಿ ಕೂತವರು ಮಾತ್ರ ಸಖತ್ತಾಗಿ ಶಿಳ್ಳೆ ಹೊಡೀತಿದ್ರು ಎನ್ನುವ ನೆನಪು. ಇದೀಗ ಬಾಲ್ಕನಿಯ ಬಾಲೆಯರೂ ಸಾರಾ ಸಗಟಾಗಿ ಶಿಳ್ಳೇ ಹೊಡೆದದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೆ.

ಸಿನಿಮಾ ನಿಜವಾಗಿ ಶುರುವಾದ ಮೇಲೆ ಕಾಸರುಗೋಡಿನ ಭಾಷೆ, ಕಥೆ ಎಲ್ಲ ತಿಳಿಯಾಗುತ್ತ ಹೋಯಿತು. ಅನಂತನಾಗ್, ಪ್ರಮೋದ್ ಶೆಟ್ಟಿ, ಪ್ರಕಾಶ್ ತುಮಿನಾಡ್ ,ರಂಜನ್, ಸಪ್ತ ಪವೂರ್,ಸಂಪತ್,ಚಿರಾಗ್, ಪ್ರಕೃತಿ, ಮಹೇಂದ್ರ ಇತ್ಯಾದಿ ನಟರಿರುವ ಈ ಚಿತ್ರ ‘ರಂಗಿತರಂಗ ‘, ‘ಉಳಿದವರು ಕಂಡಂತೆ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಚಿತ್ರಗಳಂತೆಯೇ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಚೆಲುವನ್ನು, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ. ತಿಳಿಹಾಸ್ಯ, ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ಧಾರಾಳವಾಗಿರುವ ಸಿನಿಮಾ ಇದು. ಜೊತೆಗೆ ಹಲವು ಗ್ರಾಮ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳು ಅವುಗಳ ನೈಜರೂಪದಲ್ಲಿ ತೆರೆದುಕೊಂಡಂತೆ ಸಿನಿಮಾವನ್ನು ಎಂಜಾಯ್ ಮಾಡಲು ಶುರುಮಾಡಿದೆ. ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಸಾಬರ ಹುಡುಗನ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕ ರಿಶಬ್ ಶೆಟ್ಟಿಯ ಬಾಲ್ಯದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರೆ, ದಡ್ಡನಾಗಿ, ಪದೇ ಪದೇ ಫೇಲಾಗುತ್ತ ಅದೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರವೀಣನ ಪಾತ್ರ ತನ್ನ ಸೋದರನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿದೆ ಎಂದು ಸ್ವತಃ ನಿರ್ದೇಶಕನೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ. ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಬರುವ ಹುಡುಗನ ಮೊದಲ ಪ್ರೀತಿ, ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದ ಧಾವಂತಗಳು, ಭುಜಂಗನ ಉತ್ತರಕುಮಾರನಂತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಟೀಚರುಗಳ ಪಾಡು, ಮುಖ್ಯೋಪಧ್ಯಾಯನ ಪೀಕಲಾಟ ಎಲ್ಲವೂ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಹಿಡಿಸುವ, ನಗಿಸುವ ಪಾತ್ರಗಳೇ.

ಮರಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವ ಹಾಡುಗಳಿಲ್ಲದ, ಮಾರಾ ಮಾರಿಯಿಲ್ಲದ, ವಿಪರೀತ ಎನ್ನಿಸುವ ಕೃತಕ ಹಾಸ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ಸಹಜವಾಗಿ ನಗಿಸುವ ಉತ್ತಮ ಚಿತ್ರ ಇದು ಎನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾತಿಲ್ಲ. ಹಾಗಯೇ ಅವಶ್ಯಕತೆಯೇ ಇರದ ಹಲವು ಪಾತ್ರಗಳೂ ಈ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿವೆ (ಅಯ್ಯಪ್ಪ ಸ್ವಾಮಿ ಪೋಲೀಸು ಸಬ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಪಾತ್ರ, ರಮೇಶ್ ಭಟ್ ಮಾಡಿರುವ ನೆರೆಮನೆಯವನ ಪಾತ್ರ). ಆದರೆ ಹಾಗೊಂದಿಷ್ಟು ಪಾತ್ರ ಕಲ್ಪಿಸಿ ನಿಜ ಕತೆಗೆ ತಳುಕು ಹಾಕುವಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೋತಿಲ್ಲ ಎನ್ನಬಹುದು. ಅದೇ ರೀತಿ ಯಾವ ಸಂದೇಶವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಕೊಡದೆ ಒಂದು ಮನರಂಜನಾತ್ಮಕ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ನಡೆಸಿದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಹಗೂರವಾಗಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮುಂದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಕುಂದಾಪುರದ ಒಂದು ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಪ್ರಸಂಗದ ನೆನಪಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಕಥೆಯೊಂದನ್ನು ಹೆಣೆದಿದ್ದಾರೆ.

ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಲ್ಲದೆ ಮುಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆಗಳು ಕೇರಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಕಾಸರುಗೋಡಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಇವೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಮುಚ್ಚಿಯೂ ಹೋಗಿವೆ. ಮನರಂಜನೆಯ ಜೊತೆಗೇ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿಭರಿತ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು, ಅದರಿಂದಾಗುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಲು ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ಅವಕಾಶವೂ, ಪಾತ್ರಗಳೂ ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದರೂ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನೇ ಮುಖ್ಯವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕತೆಯನ್ನು ಸುಖಾಂತ್ಯ ನೀಡಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದಾರೆ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಆದರೆ, ಕನ್ನಡದ ಬಗೆಗಿನ ಒಂದೊಂದು ಡೈಲಾಗಿಗೂ ಕರತಾಡನ , ಕನ್ನಡದ ಬಗೆಗಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಿಗೆ ಚಪ್ಪಾಳೆಗಳು ಬಿದ್ದಕಾರಣ ಕನ್ನಡತನವನ್ನು ಯುವ ಜನತೆಯ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಹಗುರವಾಗಿ ಈ ಚಿತ್ರದ ಮೂಲಕ ಸವರಿದ್ದಾರೆ ಅನ್ನಬಹುದು.

ಅನಂತನಾಗ್-ನ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ, “ನನ್ನ ತಮ್ಮ ಶಂಕರ” ಎನ್ನುವ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೆ. ಆತ ಸ್ವತಃ ಹಾಡುವುದನ್ನೂ ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. “ಹೊಟ್ಟೆಗಾಗಿ ,ಗೇಣು ಬಟ್ಟೆಗಾಗಿ ಹಾಡನ್ನು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿಕೊಟ್ಟ ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿ ಜಾಣ್ಮೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಬೆರಗಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಸಿನಿಮಾದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಆತನ ವಿಶಿಷ್ಠವಾದ,ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಕನ್ನಡದ ಉಚ್ಚಾರದಲ್ಲಿ ಇವತ್ತಿಗೂ ಒಂದು ತುಂಟತನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಕಾಲ ಯಾವ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನೂ ಮಾಡಿಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸಿತು. ಈ ಸಿನಿಮಾದಲ್ಲಿ ಆತನದು ಎಂದಿನ ವಿನೋದ ಭರಿತ ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರವೇ. ಅನಂತನ ಪ್ರತಿ ಹೆಜ್ಜೆಗೂ, ಮಾತಿಗೂ ಸಿನಿಮಾ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿದ್ದ ಇಂದಿನ ಯುವ ಜನತೆ ಶಿಳ್ಳೆ ಹೊಡೆದು ಮೆಚ್ಚುಗೆ ನೀಡಿತು.

ಸಣ್ಣ ಬಂಡವಾಳದಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪರಿಸರ, ಗಡಿನಾಡ ವಿಶಿಸ್ಟ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಒಂದು ಮುಖದ ಪರಿಚಯದೊಂದಿಗೆ, ಹೊಸಮುಖಗಳ ತಾಜಾತನ, ಪ್ರತಿಭೆಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಒಂದು ಮೇರು ಭಾಗವಾದ ಮಂಗಳೂರು ಭಾಷೆ, ಪರಿಸರ, ಪ್ರಕೃತಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಹೊಸತನದೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಕ ರಿಷಬ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟು ತೋರಿಸಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ‘ರಿಕಿ’, ‘ಕಿರಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ’ ಸಿನಿಮಾದ ನಂತರ ಮೂರನೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಿನಿಮಾ ಮಾಡಿ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ಶುರುಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಯುವ ಜನತೆಯನ್ನು ಸೋಶಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾಗಳ ಮೂಲಕ ತಲುಪಿ, ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಲು ಹುರಿದುಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಚಿತ್ರದ ವಾಸುಕಿ ವೈಭವ್ ರ ಹಾಡುಗಳು ಯೂ-ಟ್ಯೂಬಿನಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಯನ್ ವ್ಯೂ ಗಳಿಸಿವೆ. ವೆಂಕಟೇಶ ಅಂಗುರಾಜ್ ರ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಕೂಡ ಕಣ್ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ.

೧೯೫೬ರಲ್ಲಿಯೇ ಕೇರಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಚರಿತ್ರೆಗೆ, ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಕೈಹಾಕದೆ, ಕೇವಲ ಗಡಿಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷಾ ಮಾಧ್ಯಮದ ಉಳಿವಿಗಾಗಿ ನಡೆವ ಹಾಸ್ಯಭರಿತ ಹೋರಾಟದ ಕಥೆಯ ಜಾಡನ್ನು ಹಿಡಿದು , ಸ್ಥಳೀಯರನ್ನೇ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿ, ಉತ್ತಮ ಚಿತ್ರ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ರಿಶಬ್ ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ.

ಇದೇ ಮೂಡಿನಲ್ಲಿ, ‘ಸರ್ಕಾರೀ ಕನ್ನಡ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ಕಾಸರಗೋಡು, ಕೊಡುಗೆ ; ರಾಮಣ್ಣ ರೈ’ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಜಾಡಿಸಿ ಕೊಡವಲೂ ಆಗದೆ, ಮೆಚ್ಚದೆ ಇರಲೂ ಆಗದೆ, ಬೇಜಾರಿಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಹೊರಬಿದ್ದೆವು. ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ, ಭುಜಂಗ, ಉಪಾಧ್ಯಾಯನ ಪಾತ್ರಗಳು ಮನಸ್ಸಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದವು.

ಈ ಚಿತ್ರ ತಂಡಕ್ಕೆ ಶುಭ ಹಾರೈಸೋಣ.