ನಾರ್ವೆಯ Fijords  ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದರ್ಶನ – ಬೆಳ್ಳೂರು ಗಧಾಧರ್

ಸ್ಕಾಂಡಿನೇವಿಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಗೆಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಮಯವೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದ್ದನ್ನು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದ ನೆನಪು. ಆಗ ಇದನ್ನು ಕಣ್ಣಾರೆ ಕಾಣುವ ಬಯಕೆ ಕನಸಿನಲ್ಲಿಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ . ಈ ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದನಂತರ ಉದ್ಯೋಗದ ಒತ್ತಡ, ಆರ್ಥಿಕಪರಿಸ್ಥಿತಿ , ಮಕ್ಕಳ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ, ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ  ಇವುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಉಳಿದಿದ್ದ  ರಜಾದಿನಗಳು  ಮಾತಾಪಿತೃಗಳು ,  ಬಂಧು ಬಳಗದವರು,  ಹಳೆಯ ಸ್ನೇಹಿತರುಗಳ ಸೆಳೆತದಿಂದ ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಮೀಸಲು. ಮಕ್ಕಳೂ ಸಹ ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕ ಯೂರೋಪು ಬದಲು ಇಂಡಿಯಾಗೆ ಹೋಗಲು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದರು.  ಮಕ್ಕಳು ದೊಡ್ಡವರಾದಹಾಗೆ ನಮ್ಮ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ  ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ನಾರ್ವೆಯ ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಗಳನ್ನು ನೋಡಬೇಕು ಅದರಲ್ಲೂ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯ ಸೂರ್ಯದರ್ಶನ ಮಾಡಬೇಕು – ಇವು ನಮ್ಮ ಬಕೀಟು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ (bucket list) ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಈ ವರ್ಷ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೆಗೆಯೋಣ ಅಂತ ಮನಸಿಗೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ land of the midnight sun ಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವ cruises ಹುಡುಕುವ ಕೆಲಸ ಶುರು ಆಯಿತು. ನಮ್ಮ ಅದೃಷ್ಟಕ್ಕೆ Thomson ರವರ Celebration cruise ಹಡಗು ಜೂನ್ ೧೧ ರಂದು New Castle ಬಂದರಿಂದ ೧೫ ದಿವಸಗಳ cruise ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿದ್ದಕೂಡಲೇ ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಹಣ ಕಟ್ಟಿ ನಮ್ಮ ಕ್ಯಾಬಿನ್ಅನ್ನು ಕಾದಿರಿಸಿ ಕೊಂಡೆವು.

ನಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣದ ವಿವರದ ಪ್ರಕಾರ ೧೫ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ೧೦ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವುದಿತ್ತು. ಪ್ರತಿ ಬಂದರಿನಲ್ಲೂ ಅಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಜಾಗಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲ್ಲಿನಾವು ನೋಡಿದ ಕೆಲವು ಜಾಗಗಳ, ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ಕೆಲವು ವಿಷಯಗಳ ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದೇನೆ.

Newcastle ನಿಂದ ಹೊರಟು ಸತತ ೩೮ ಗಂಟೆಗಳ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿ Flam ಬಂದರನ್ನು ತಲುಪಿದೆವು. Flam Fjord ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಉದ್ದದ ಅತಿ ಆಳದ S೦gne Fjord ನ ಉಪಫಿಯೋರ್ಡ್. ಅಂತರಿಕ್ಷ ಮುಟ್ಟುವಂತಹ ಕ್ಲಿಫ್ ಮುಖಗಳಿಂದ ಆವರಿಸಿರುವ ಜಾಗ. ಈ ಫಿಯೋರ್ಡ್ನಿಂದ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ಕಡಿದಾದ Flamban ರೈಲುದಾರಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಸುರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಗಿ ೮೬೫ಮೀ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ತಲುಪಿಸುತ್ತದೆ. ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಈ ರೈಲುಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಬೇಕೆಂದರೆ ಹಲವಾರು ತಿಂಗಳ ಮೊದಲೇ ಮುಂಗಡ ಹಣ ಕೊಟ್ಟು ಕಾದಿರಿಸಬೇಕು .ಇದು ನಮಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.

Flam ನಿಂದ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ Naeroy ಕಣಿವೆಯ ಮುಖಾಂತರ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ Stalheim ಹೋಟೆಲ್ ನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ರುಚಿಯಾದ ಡೇನಿಶ್ ಪೇಸ್ಟ್ರಿ ತಿಂದು ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ಕಾಫಿ ಕುಡಿದು ಹೋಟೆಲನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದರೆ ಕಾಣುವುದು ಅದ್ಭುತ ಕಣಿವೆ.  ಅಲ್ಲಿಂದ ೧೩ ಇಳಿಜಾರಿನ ಡೊಂಕುಗಳಿರುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವಾಗ ಕಾಣುವುದು ಜಲಪಾತಗಳು. ಇಲ್ಲಿಯ ಜನ ಹೇಳುವಹಾಗೆ ನಾರ್ವೆಯಲ್ಲಿ ಜನಗಳಿಗಿಂತ  ಹೆಚ್ಚು ಜಲಪಾತಗಳು ಇವೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ನಾರ್ವೆ ಯಲ್ಲಿ ಪೂರಾ ವಿಧ್ಯುಚಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಜಲಪಾತ ಗಳಿಂದಲೇ.

Naeroy ಫಿಯೋರ್ಡ್ ನಿಂದ ದೋಣಿ ಯಲ್ಲಿ Aurlands Fijord ನಲ್ಲಿ ೧೭ ಕಿ ಮೀ ದೂರದ Flam  ಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಎರಡು ಬದಿಯಲ್ಲೂ ಜಲಪಾತ ಗಳು,ಮುಗಿಲೆತ್ತರ  ಬೆಟ್ಟಗಳು.

ಯಾವ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಎಂತಹ ಪ್ರಳಯ ಈ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವೋ ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಾರದು. ಕಣ್ ತಣಿಸುವ ಮನ ಬೆರಗಾಗಿಸುವ ಈ ಜಾಗ ನಮ್ಮ ಮನಸಿನಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಳಿಯದೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.

Flam  ನಿಂದ ಸಂಜೆ ಹೊರಟು ಮಾರನೆಯ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ Bergen  ತಲುಪಿದೆವು.

.   Bergen

Bergen   ನಾರ್ವೆ ಯ ಎರಡನೆಯ ದೊಡ್ಡ ನಗರ. ಏಳು ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮತ್ತು ಏಳು ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಗಳ  ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ Bergen  ಸುಂದರವಾದ ನಗರ.  ಮನೆಗಳ ತ್ರಿಕೋಣಾಕಾರ ಮೇಲ್ ಛಾವಣಿಗಳು, ಕಾಮನಬಿಲ್ಲಿನಂತಹ ಬಣ್ಣದ ಮನೆಗಳು, ಇವುಗಳ ಹಿಂದೆ ಮರಭರಿತ ಬೆಟ್ಟಗಳು – ಈ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಅದೇ Bergen. ೧೭೦೨ ರಲ್ಲಿ ಬರ್ ಗೆನ್ ಅಗ್ನಿಗೆ ಆಹುತಿಯಾಯಿತು. ನಗರವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದಹಾಗೆಯೇ ಪುನಃ ಕಟ್ಟಿದರು. ಈಗ ಇದು Unesco World Heritage Site  ಫನಿಕುಲರ್ ರೈಲ್ವೆ ಹತ್ತಿ ಮೇಲೆ ಹೋದರೆ ೧೦೦೦ ಅಡಿಗಳ ಮೇಲಿನಿಂದ ನಗರದ ಬಂದರು ಮರದಕೆಫೆಗಳು , ಮೀನುಗಾರರ ದೋಣಿಗಳು, ಮೀನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ  ಮತ್ತು ಇತರ ಮುಖ್ಯ ಜಾಗಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು

norway 10

. Hellesylt ಮತ್ತು Gairanger

ನಾರ್ವೆಯ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಿಸ್ಮಯಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಕೃತಿ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು   ನೋಡಬೇಕೆಂದರೆ Hellesylt ಮತ್ತು  Gairanger ಗೆ  ಹೋಗಲೇಬೇಕು.

Hellesylt – ಈ ಹಳೆಯ ವೈಕಿಂಗ್ ಬಂದರಿನ ಸುತ್ತಲೂ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುವುದು ಪರ್ವತಗಳು, ಜಲಪಾತಗಳು ಮತ್ತು ಸರೋವರಗಳು. ಬಂದರಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇರುವ ನೊರೆ ನೊರೆ ಜಲಪಾತ ನೋಡಬೇಕಾದದ್ದೇ.
Hellesylt ನಿಂದ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪರ್ವತ ಕಣಿವೆಗಳ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲೆ ಬಹು ಆಳವಾದ Hornindalsvannet ಸರೋವರ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ Nord ಫಿಯೋರ್ಡ್. ನಂತರ ಹಸಿರು ನೀಲಿ ಸುಳಿಸುತ್ತಿನಿಂದ ಮೋಹಿಸುವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಟ್ರಿನ್ ಸರೋವರ .ಮುಂದೆ ಫ್ಲೈಡಾ ಲ್ viewpoint ನಿಂದ ಕಾಣುವುದು ಶೃಂಗ ಹಿಮರಾಶಿ ಮತ್ತು ಸರೋವರಗಳು. ಈ viewpoint ನಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಗೈರೆಂಗರ್ ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಪಾತಾಳದಲ್ಲಿ ಇದೆಯೇನೋ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ, ಕತ್ತೆತ್ತಿ ನೋಡಿದರೆ ಹಿಮ ಮುಚ್ಚಿದ  ಭವ್ಯವಾದ Dalsnibba  ಪರ್ವತ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ನಿಸರ್ಗದ ಸೊಬಗನ್ನು ನೋಡಲು ಎರಡು ಕಣ್ಣು ಸಾಲದು

     

Foaming waterfall in Hellesylt

 

 

norway 12

Ring of stone – Bride had to go through the ring before wedding to prove she is not pregnant !

Gadadhara and wife Leela in Gairanger

. Molde 

Molde ಯನ್ನು  ಗುಲಾಬಿ ಹೂವುಗಳ ಪಟ್ಟಣ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುಖೋಷ್ಣವಾದ ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗಳ ಇಳಿಜಾರಿನಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿನ ವಲಯದ Romsdal ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ವೈಕಿಂಗ್ ಕಾಲದಿಂದ ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದವರೆವಿಗೂ ಇದ್ದ ಜನ ಜೀವನವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ೪೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಟ್ಟಡಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ವಾರ್ಡೆನ್ viewpoint ಗೆ ಹೋದರೆ ರೊಮ್ಸ್ಡಾಲ್ ಪರ್ವತ, ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣದ ಬಿಳಿಬಣ್ಣದ ಮರದ ಮನೆಗಳು, ಪಚ್ಛೆ ಹಸುರಿನ ತೋಟಗಳ ಭವ್ಯ ದೃಶ್ಯ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

norway 3

A house in Viking period .

. Tromso  

ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್  ವೃತ್ತದಿಂದ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡಊರು ಟ್ರಾಮ್ಸೋ. ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಉತ್ತರ ಧ್ರುವ ಉದ್ದೇಶಿತ ಪ್ರಯಾಣಿಗರು ಇಲ್ಲಿಂದಲೇ ಹೊರಟಿದ್ದಾರೆ. . ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಂತರ ನಿಸರ್ಗದ ಬೆಳಕಿನ ಪ್ರದರ್ಶನ ವೇ ಟ್ರಾಮ್ಸೋ ನ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಟ್ರಾಮ್ಸೋನ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ಲಾನೆಟೋರಿಯಂ ನಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನದ ರುಚಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

.  Honningsvag-  Honnigsvag ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವೃತ್ತದ ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಗೇರೋಯಾ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಊರು. ಈ ಊರು ಯೂರೋಪಿನ ಉತ್ತರದ ಕೊನೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ north cape ಗೆ ಹೋದೆವು. ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಮಾಡಿರುವ Hairpin ತಿರುವುಗಳ ರಸ್ತೆ, ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಹಿಮವತ್ಪರ್ವತ, ಅಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಿಮ ಸಾರಂಗಗಳು, ಮಧ್ಯೆ ನಿರ್ಜನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ   ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ‘ಸಾಮಿ’ ಜನ. ಸಾಮಿ ಜನಗಳು ಅಂದರೆ ನಾರ್ವೆಯ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇವರ ವೇಷ ಭೂಷಣಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಹೇಗಿದ್ದರೋ ಹಾಗೆಯೇ ಇದ್ದಾರೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಇದು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಫಾಯಿದೆ ಗಾಗಿ ಇರಬಹುದು. ನಮ್ಮ   ಗೈಡ್ ಹೇಳಿದ – ಅವರ ಗಂಡಸರ ಟೋಪಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕುಚ್ಚು ಇದೆ ನೋಡಿ. ಕುಚ್ಚು ಬಲಗಡೆ ಇದ್ದರೆ ಅವನಿಗೆ ವಿವಾಹವಾಗಿದೆ ಅಂತ, ಎಡಗಡೆ ಇದ್ದರೆ ಅವನಿನ್ನೂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ, ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಅವನು desperate ಅಂತೆ.

ಇವೆಲ್ಲವೂ ದಾಟಿ ನಾರ್ತ್ ಕೇಪ್ ತಲುಪಿದೆವು.   ೭೧deg ೧೦min ೨೧sec ನಲ್ಲಿರುವ ನಾರ್ತ್ ಕೇಪ್ ಯೂರೋಪಿನ ಉತ್ತರದ ಕೊನೆ. ಸುಮಾರು ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳಿಂದಲೂ ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯಿಂದಲೂ ಇಲ್ಲಿಯ ನಿಸರ್ಗದ ಸೊಬಗನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸಲು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ . ನಾರ್ತ್ ಕೇಪ್ನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಹಳ ಹಿಡಿಸಿದ್ದು ಪ್ರಪಂಚದ ಮಕ್ಕಳ ಸ್ಮಾರಕ. ೧೯೮೯ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚದ ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳ ಏಳು ಮಕ್ಕಳು ರಚಿಸಿದ ಈ ಸ್ಮಾರಕ ಎಲ್ಲಾ ಎಲ್ಲೆಗಳನ್ನು  ತೊರೆದ ಸಹಕಾರ, ಸ್ನೇಹ, ನಿರೀಕ್ಷೆ , ಸಂತೋಷ ಗಳ ಸಂಕೇತ.

norway 4

A Sami Man

. Harstad ಮತ್ತು Leknes

Honningsvag ನಿಂದ ಹೊರಟ ಮೇಲೆ ಮುಂದಿನ ಎರಡು ಊರುಗಳಲ್ಲಿ – Harstad ಮತ್ತು Leknes – ಕಾಲದ ಅಭಾವದಿಂದ ನಾವು ಬರಿ ಊರಲ್ಲಿ – ಅದರಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ –  ಸುತ್ತಾಡಲು ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯಜೀವನಕ್ಕೆ ಅವಶ್ಯಕ ವಸ್ತುಗಳ ಬೆಲೆ ನೋಡಿ ಹೆದರಿಕೆಯೂ ಆಯಿತು. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಸೂಪರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನ ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅವರ ಉತ್ತರ – ಇಲ್ಲಿ ಆದಾಯವೂ ಹೆಚ್ಚು, ತೆರಿಗೆಯೂ ಹೆಚ್ಚು, ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ, ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ನಿವೃತ್ತಿ ವೇತನ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಹಾಯಗಳೂ ಇವೆ. ಖನಿಜತೈಲದ ಆದಾಯದಿಂದ ನಾರ್ವೆ ಒಂದು ಸಮೃದ್ಧಿ ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಜೂನ್ ೧೯ ಸಂಜೆ Honningsvag ಬಿಟ್ಟಾಗ ಮೋಡ ಕವಿದ ವಾತಾವರಣ ಆಗಾಗ ತುಂತುರು ಮಳೆ. ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿಯ ಸೂರ್ಯ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಈ ವಾತಾವರಣ ಕೊಕ್ಕೆ ಹಾಕುತ್ತೇನೋ ಎನ್ನುವ ಕಳವಳ.  ನಮ್ಮ ಅದೃಷ್ಟಕ್ಕೆ ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿ ಹತ್ತಿರ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ತುಂತುರು ಮಳೆ ನಿಂತು ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುವಂತೆ ಮೋಡಗಳು ಸರಿದಾಗ  ನಮಗೆ ಸೂರ್ಯ ದರ್ಶನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಯ್ತು.  ಕಣ್ಣು ಕುಕ್ಕುವ ಉಜ್ವಲ ಪ್ರಕಾಶ, ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಕಿರಣಗಳ ತೀಕ್ಷಣ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ.

norway6

 

Midnight Sun partially behind clouds

norway 9

Sun at Midnight

On the deck just after midnight

ಈ ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಜೂನ್೧೨ ರಿಂದ ಜುಲೈ ೧ ರವರೆಗೂ ಸೂರ್ಯ ಬಾನಂಚಿನ ಕೆಳಗೆ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ೨೪ ಘಂಟೆ ಹಗಲು ಇರುತ್ತದೆ. ಸ್ಕಾಂಡಿನೇವಿಯದ ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಹಾಗೂ ರಷ್ಯಾದಲ್ಲೂ ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿ ಸೂರ್ಯ ನೋಡಬಹುದಂತೆ. ಆದರೆ ಫಿಯೋರ್ಡಿನಿಂದ ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ (Summer Solstice) ಯಂದು ನಾವು ನೋಡಿದ ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿಯ ಸೂರ್ಯನ ಉಜ್ವಲ ಪ್ರಕಾಶ  ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ಎಂದೂ ಮರೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಮುಂದಿನ ಎರಡು ರಾತ್ರಿಯೂ ನಾವು ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದೆವು.

. Alesun

Alesund ಫೀನಿಕ್ಸ್ ತರಹ ಬೂಧಿ ಯಿಂದ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಸಣ್ಣ ನಗರ. ಜನವರಿ ೨೩,೧೯೦೬ ರಲ್ಲಿ   ಅಗ್ನಿದೇವನಿಗೆ  ಆಹುತಿಯಾದ ಈ ಸಣ್ಣ ನಗರವನ್ನು   Art Nouveau ಶೈಲಿ ಮತ್ತೆ ಕಟ್ಟಿದರು.  ಈ ನಗರ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಚೆಲ್ಲಿರುವ ಹಲವಾರು ದ್ವೀಪಗಳ ಬದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಹಲವಾರು ಸೇತುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರದ ಕೆಳಗಿನ ಸುರಂಗ ಗಳ ಮುಖಾಂತರ ಸಾಗ ದ್ವೀಪ ಎಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ Giske ಮತ್ತು Godoy ದ್ವೀಪಗಳ ನೋಡಬೇಕಾದ್ದೇ. Giske ವೈಕಿಂಗ್ ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ರೋಲೋವಿನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಂತೆ. Giske ಯಲ್ಲಿನ ಕ್ರಿ.ಶ ೧೧೫೦ ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದ    ಕ್ರೈಸ್ತ ದೇವಾಲಯ ಚಿಕ್ಕದಾದರೂ ಬಹಳ ಸುಂದರವಾದದ್ದು.

ಬಿಳಿ ಅಮೃತಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಈ ದೇವಾಲಯ ಈಗ ಅಮೃತಶಿಲೆ ಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಹೊರಗಡೆ ಪ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಹಚ್ಚಿದೆ. ಮರದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿರುವ ದೇವಾಲಯದ ಪವಿತ್ರ ಪೀಠ (Altar) ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆ ಗಳು ಅತಿ ಅಲಂಕೃತವಾಗಿವೆ.  ಗೊಡೊಯ್ ನ ದೀಪಗೃಹ (Lighthouse) ಹತ್ತಿ ಮೇಲೆ ಹೋದರೆ ಕಾಣುವ ದೃಶ್ಯ ಹತ್ತಿದ ಶ್ರಮವನ್ನು ಮರೆಸುತ್ತದೆ.

Alesund ನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ನಾರ್ವೆ ಸಂಚಾರ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟು ನಮ್ಮ ಹಡಗು North Seaಗೆ ಬಂದಿತು. North Sea ಯ ಪ್ರಯಾಣ ಅಷ್ಟೇನೂ ಸುಖಕರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ನಮ್ಮ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಸಹಪ್ರವಾಸಿಗರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿಯ ಸೂರ್ಯ ದರ್ಶನ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಪ್ರವಾಸದ ಇತರ ರಸನಿಮಿಷಗಳನ್ನು ಮೆಲಕುಹಾಕುತ್ತ ಸುಮಾರು ೩೮ ಘಂಟೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿ New Castle ತಲುಪಿದೆವು.

ಭೂವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಗಳು ಉಂಟಾಗಿದ್ದು ಬೃಹತ್ ಹಿಮರಾಶಿ ಗಳ ಕರಗುವಿಕೆಯಿಂದ. ಇದಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಕೋಟಿ ಕೋಟಿ ಸಂವತ್ಸರಗಳು ಬೇಕಾಯಿತೋ ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು

ನಾರ್ವೆ ಯಲ್ಲಿನ ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟು ಇರುವ ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಗಳು ನಾರ್ವೆಯ ಮುಖ್ಯ ಸಂಕೇತವೇ ಸರಿ. ಉಪ್ಪು ನೀರಿನ ನೀಲಿ ಸರೋವರಗಳಂತಿರುವ ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಗಳು ಎರಡು ಬದಿಯಲ್ಲೂ ಅಂತರಿಕ್ಷ ಮುಟ್ಟುವಂತಹ ಕಡಿದಾದ ಮುಖವುಳ್ಳ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮದ್ಯೆ ಸಮುದ್ರದ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ತೋಳುಗಳಂತೆ ನಾಡಿನ ಒಳಭಾಗದವರೆಗೂ ಚಾಚುತ್ತವೆ. ಮಧ್ಯೆ ಮಧ್ಯೆ ಭಾರಿ ಜಲಪಾತಗಳು.

ನಮ್ಮ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾರ್ವೆಯ ಆಕರ್ಷಣೆ ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿಯ ಸೂರ್ಯ ದರ್ಶನ,

ಹಲವರಿಗೆ ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಗಳ ಇನ್ನೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆ ನಾರ್ವೆ ಯ ಗತಕಾಲದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ – ಅತಿ ಕಡಿದಾದ ಬೆಟ್ಟ  ಗುಡ್ಡಗಳ ಕಠಿಣ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹಿಮಸಾರಂಗ, ಮೀನು, ಹಣ್ಣು ಹಂಪಲುಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಜನರ ಜೀವನ.

ನಾವು cruise ನಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ಊಟ, ತಿಂಡಿ, ವಸತಿ ಇವುಗಳ ಯಾವ ಯೋಚನೆಯೂ ಇಲ್ಲದೆ ನಮ್ಮ ಪ್ರವಾಸ ಸುಗಮವಾಗಿ ಆರಾಮವಾಗಿ ಉಲ್ಲಾಸಕರವಾಗಿ ಅನುಭವಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇದರ ಜೊತಗೆ ಫಿಯೋರ್ಡ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಡೆಯೂ ಬೆಟ್ಟಗಳಿದ್ದರಿಂದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಮತ್ತು ಟಿವಿಗಳಿಂದ ದೂರವಾಗಿ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಮನೋರಂಜನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಇತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸಹಪ್ರವಾಸಿಗಳೊಡನೆ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಣೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

“ನಾರ್ವೆ ಫಿಯೋರ್ಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ರಾತ್ರಿಯ ಸೂರ್ಯ” ನ ನಮ್ಮ ಬಕೆಟ್ ಲಿಸ್ಟ್ ನಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ್ದಾಯಿತು.

New Castle ನಿಂದ ಹೊರಟು ಮನೆ ಸೇರಿದಮೇಲೆ ವಾಸ್ತವತೆ ಹೊಡೆದೆಬ್ಬಿಸಿತು!!

ಚಿತ್ರ ಲೇಖನ- ಬೆಳ್ಳೂರು ಗಧಾಧರ್

 

 

 

.

 

 

ಬಾಲ್ಯದ ಆಟ,ಹುಡುಗಾಟದ ಸವಿನೆನಪು –ಅರುಣ ಹಾಲಪ್ಪ

 

ಹೊಸ ಪರಿಚಯ     

IMG_1554
ಅರುಣ ಹಾಲಪ್ಪ    

ಅರುಣಾ  ಮೂಲತಃ  ಶಿವಮೊಗ್ಗದವರು . ಕಳೆದ ೧೦ ವರ್ಷಗಳಿಂದ U K ಯ  ಶೆಫೀಲ್ಡ್ ನಗರದಲ್ಲಿ  ವಾಸವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಪದವಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದು ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿ.ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್  ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ ಶೆಫೀಲ್ಡ್  ನ Sheffield Futures ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ  Project Admin  ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡ್ತಾ ಇರುವ ಅರುಣಾ ಅವರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವಾಗಲು ಅಭಿಮಾನ ಜಾಸ್ತಿ.

ಕನ್ನಡ ದಲ್ಲಿ  ಅವರು  ಬರೆದಿರುವ ಮೊದಲ ಲೇಖನ ಇದು .  ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲೆ ಉತ್ತಮ ಲೇಖನವನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಚಿತ್ರ ಸಮೇತ ಕಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಅಭಿನಂದನೆಗಳು. ಬರಹದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಉಜ್ವಲ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಕೋರೋಣ. ಅನಿವಾಸಿ ವೇದಿಕೆ  ಈ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲೇಖಕ/ಕಿ ಯರನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಲ್ಲದಾದರೆ ಅದಕ್ಕಿನ್ನ ಸಾರ್ಥಕತೆ ಬೇರೊಂದಿಲ್ಲ–ಸಂ

 

 


ಅವತ್ತು ಒಂದು ದಿನ ಹೀಗೆ ತರಕಾರಿ ತರೋಕೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ, ಒಂದು ಫೋನ್ ಕಾಲ್ ಬಂತು, ಯಾರಪ್ಪಾ  ಅಂತ ಫೋನ್ ರಿಸೀವ್ ಮಾಡಿದೆ .ಪ್ರೇಮಲತಾ ಕೇಳಿದ್ರು “ಅನಿವಾಸಿ” ಗೆ ಒಂದು ಬರಹ ಬರೀತೀರಾ ಅಂತ. ಹೂಂ ಅಂತ ಏನೋ ಅಂದೆ, ಆದ್ರೆ ಏನಪ್ಪಾ ಬರೀಬೇಕು ಅನ್ನೋ ಚಿಂತೆ ಶುರು ಆಯಿತು. ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿ ಮಾಡಿ ಏನೂ  ಹೊಳೀತಿಲ್ಲ ಏನಪ್ಪಾ ಮಾಡೋದು ಅಂತ ಇದ್ದಾಗ , ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರು ಯಾರೋ  ಬುಗುರಿ ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿದ್ರು ,ಅದನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ  ಹಿಡ್ಕೊಂಡು ‘ಅಮ್ಮ ಇದನ್ನ ಹೇಗೆ ಆಡೋದು’ ಅಂತ ನನ್ನ ಮಗ ಶಿವಾಂಶ್ ಕೇಳಿದ…..ಬುಗುರಿ ಅಂದ ತಕ್ಷಣ ಹೊಳೆದಿದ್ದು ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆ ಅನುಭವಗಳು ಹಾಗು ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ಆಟಗಳು.ನಾನು ಚಿಕ್ಕವಳು ಇದ್ದಾಗ ಆಡ್ತಾ ಇದ್ದ ಆಟಗಳ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಲಾಭಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಬರಿಯೋಣ ಅಂತ ಅನ್ಸ್ತು.

ಆಹಾ ಎಂಥಾ ದಿನಗಳು ಅವು ,ನೆನಸಿಕೊಂಡ್ರೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಏನೋ ಸಂತಸ  ಹಾಗು ಮುದ. ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆ ಸೊರಬ, ಅಪ್ಪಟ ಮಲೆನಾಡು. ಮೂರು ಹೊತ್ತು ಸೋ  ಅಂತ ಸುರಿಯೋ ಮಳೆ, ತಂಪು ಗಾಳಿ, ಘಮ್  ಅಂತ ಮಣ್ಣಿನ ಪರಿಮಳ, ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ಕೆಂಡದಲ್ಲಿ ಸುಟ್ಟಿರೋ ಅಕ್ಕಿ ಹಪ್ಪಳ ,ಗೆಣಸು, ಹೀಗೆ ಮಲೆನಾಡಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳ್ತ ಇದ್ದ್ರೆ ವಿಶೇಷಣಗಳು ಸಾಲಲ್ಲ. ಬೇಸಿಗೆ ರಜಾ ಬಂತು ಅಂದ್ರೆ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಗೆ ಹೋಗೋ ತವಕ ಹಾಗು ಸಂತಸ ನನಗೆ .ಎರಡು ತಿಂಗಳು ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮ ಅಕ್ಕ ಯಾರದ್ದೂ ನೆನಪು ಇರ್ತಾ ಇರ್ಲಿಲ್ಲ .ಹಾಗೆ ಕಳಿತಾ ಇತ್ತು ನನ್ನ ರಜಾ ದಿನಗಳು.

ಮಲೆನಾಡಿನ ಮನೆಗಳು ಅಂದ್ರೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಮ್ಮಿ ಒಂದೇ ತರಹ  ಮಂಗಳೂರು ಹಂಚಿನ ಮನೆಗಳು ,ದೊಡ್ಡ ಅಂಗಳ, ಅಂಗಳದ  ತುಂಬಾ ಬೆಳ್ಳಗೆ ಚೆಂದದ ರಂಗೋಲಿ, ಮನೆ ಮುಂದೆ ಜಗಲಿ ಕಟ್ಟೆ. ಮಲೆನಾಡಿನ ಆ ಸೊಗಡು ತುಂಬಾ ಚೆಂದ .ನಾನು ಹಾಗು  ನನ್ನ ಮಾಮನ  ಮಗಳು ಕಟ್ಟೆ ಸವಿಯೋ ತನಕ ಕಲ್ಲಾಟ ಆಡ್ತಾ ಇದ್ದ್ವಿ .ಈಗಿನ ಕಾಲದ ಮಕ್ಕಳು ಹೇಗೆ ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್ಸ್ನಲ್ಲಿ  ನಾನು ಅಷ್ಟು ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡಿದೆ, ನಾನು ಇಷ್ಟನೇ ಲೆವೆಲ್ ಗೆ ಹೋದೆ ಅಂತ ಬೀಗ್ತಾರೋ ಹಾಗೆ ನಾವು ಯಾರ ಕಲ್ಲು ಎಷ್ಟು ದುಂಡಗೆ ಆಗತ್ತೆ ಅಂತ  ಪೈಪೋಟಿ  ಮಾಡ್ತ ಇದ್ದ್ವಿ. ಆಗ ಮನೆಯೊರೆಲ್ಲ ಹೇಳೋರು ಅಷ್ಟು ಕಲ್ಲಾಟ ಆಡಿದರೆ ಮಳೆ ಬರಲ್ಲ ಆಡಬೇಡಿ ಅಂತ. ಆಗಿನ ಆಟಗಳು ಆಗಿನ ಮುಗ್ಧತೆ ಈಗಿಲ್ಲ ಅಂತ ತುಂಬಾ ಬೇಸರ ಆಗತ್ತೆ. ಆಧುನಿಕತೆಯ ಘೀಳಲ್ಲಿ ನಾವು, ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ನಮ್ಮ ಮೂಲವನ್ನೇ ಕಳೆದು ಕೊಳ್ತಾ ಇದೀವಿ ಅಂತ ಅನ್ಸತ್ತೆ.

aruna 1        aruna 3

 

ನನಗೆ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಗೆ ಹೋಗೋಕೆ ಮುಖ್ಯವಾದ ಆಕರ್ಷಣೆ ಅಂದ್ರೆ ಕಾಡಿಗೆ ಹೋಗೋದು ,ಕವಳೆ ಹಣ್ಣು ಕಿತ್ತು ತಿನ್ನೋದು. ಈಗಲೂ ನೆಂಸ್ಕೊಂಡ್ರೆ ಬಾಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಬರತ್ತೆ .ಮಾಮ ನನ್ನ ಹಾಗೂ ನನ್ನ ತಂಗೀನ ಬಜಾಜ್ ಸ್ಕೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಕಾಡಿಗೆ ಕವಳೆ ಹಣ್ಣು  ಮತ್ತು ಚಳ್ಳೆ ಕಾಯಿ ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು ಬರೋಕೆ  ಕರ್ಕೊಂಡು ಹೋಗ್ತಾ ಇದ್ದ್ರು. ನಮಗೆ ಕಾನಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡೋದು ಅಂದ್ರೆ ಅದೇನೋ ದೊಡ್ಡ ಉಡುಗೊರೆ ಸಿಕ್ಕಿರೋ ಅಷ್ಟು ಸಂತಸ . ಕಾಡಿಗೆ ಹೋದ್ಮೇಲೆ ಮಾಮ ಮುತ್ತಲ ಎಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಟ್ಟಲು ಮಾಡಿ ಕೊಡ್ತಾ ಇದ್ದ್ರು. ಮುಳ್ಳು ಅಂತಾನೂ ನೋಡದೆ ನಾವು ಕವಳೆ ಕಾಯಿ, ಹಣ್ಣು ಎಲ್ಲಾ ಕಿತ್ತಿದ್ದೋ  ಕಿತ್ತಿದ್ದು.  ಅದರಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟಲಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದು ಕಮ್ಮಿ , ಜಾಸ್ತಿ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಹೋಗ್ತಾ ಇತ್ತು.ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿ ಅವರ “ಪರಿಸರದ ಕಥೆ” ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಇರೋ ತರಾನೆ ಇರ್ತ ಇತ್ತು ನನ್ನ ಅನುಭವಗಳು. ನಿಸರ್ಗದ ಮಧ್ಯ ಬೇಳಿಯೊ ಸುಖನೇ ಬೇರೆ.

aruna5

ನಮ್ಮದೆಲ್ಲ ಆಗ “Organic” ಆಟಗಳು ಅಂತಾನೆ ಹೇಳಬಹುದು. ಹುಣಸೆ ಬಿಕ್ಕದಲ್ಲಿ , ಬಳೆ ಚೂರುಗಳಲ್ಲಿ , ಪರಕೆ ಕಡ್ಡಿಗಳಲ್ಲಿ, ಎಲೆ, ಕಲ್ಲು , ಮಣ್ಣು ,ಹೀಗೆ ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ  ಆಟ  ಆಡ್ತಾ ಇದ್ದ್ವಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳ ಹಾಗೆ  ಆಟ  ಆಡುವುದರಿಂದ  ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳು ಆಗ್ಬಹುದು ಅನ್ನೋದೇ ಇರ್ಲಿಲ್ಲ. “ಆಡು ಮುಟ್ಟದ ಸೊಪ್ಪಿಲ್ಲ” ಅನ್ನುವ  ಗಾದೆ ಮಾತಿನ ಹಾಗೆ ನಾವು ಆಡದೆ ಇರೋ ಆಟಗಳಿಲ್ಲ . ಈಗಲೂ ಕಣ್ಣು ಮುಂದೆ ಕಟ್ಟಿದ ಹಾಗಿದೆ ನಾವು ಆಡ್ತಾ ಇದ್ದದ್ದು. ನಾನು ಆಗ್ಲೇ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ವಿಧ ವಿಧವಾದ ಆಟಗಳನ್ನ ಆಡ್ತಾ ಇದ್ದ್ವಿ. ಅದ್ರಲ್ಲಿ  ಒಂದು ಬಳೆ ಆಟ. ಈ ಆಟದಲ್ಲಿ ಚೂರಾಗಿರೋ ಬಳೆ ತುಂಡುಗಳನ್ನ ಕೈ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿ, ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಯಾವ ಬಳೆ  ಚೂರನ್ನ ಹೇಳ್ತಾರೋ ಆ ಚೂರನ್ನ ಬಿಟ್ಟು ಬೆರೆಲ್ಲದನ್ನ ಕೆಳಗೆ ಹಾಕಬೇಕಿತ್ತು. ಇದೆ ತರಹದ ಇನ್ನೊಂದು ಆಟ “ಕಡ್ಡಿ ಆಟ” ,ಇದು ಹೇಗೆ ಅಂದ್ರೆ ಒಣಗಿರೋ ತೆಂಗಿನ ಗರಿಯನ್ನ  ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ ೧೨ ಕಡ್ಡಿಗಳನ್ನ ತಯ್ಯಾರು ಮಾಡಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಡ್ಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಉದ್ದ ಇರ್ತ ಇತ್ತು.  ರಾಜ ಕಡ್ಡಿ ಅಂತ ಹೆಸ್ರು ಅದಕ್ಕೆ. ರಾಜ ಕಡ್ಡಿ ಮಿಸುಕಾಡದೆ ಇರೋ ಹಾಗೆ ,ಒಂದೊಂದೇ ಕಡ್ಡಿಗಳನ್ನ ಎತ್ತಬೇಕಿತ್ತು.ಇಂತಹ ಆಟಗಳಿಂದ ಸೈರಣಿಕೆ, ಏಕಾಗ್ರತೆ  ಎಲ್ಲ ಬೆಳೀತಾ ಇತ್ತು ಅನ್ನೋದು ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.

ನಾವುಗಳು ಮನೆ ಒಳಗೆ ಇರ್ತಾ ಇದ್ದದ್ದೇ ಕಮ್ಮಿ ಅಂತಾನೆ  ಹೇಳಬಹುದು. ಮೂರು ಹೊತ್ತು ಹೊರಗೆ ಕಾಲ ಕಳಿತಾ  ಇದ್ದ್ವಿ. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ಹೊರ ಜಗತ್ತಿನ ವಡನಾಟ ಜಾಸ್ತಿ ಆಗ್ತಾ ಇತ್ತು, ಸ್ನೇಹಿತರೇ ಆಗ್ಬೇಕು ಅಂತಿಲ್ಲ ,ಯಾರನ್ನ ಬೇಕಾದ್ರೂ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು  ಆಟ  ಆಡೋ ಮನೋಭಾವ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ಈಗಿನ ವಿಪರ್ಯಾಸ ಏನಪ್ಪಾ ಅಂದ್ರೆ ,ಮನೆಯ ಮೂರು ಗೋಡೆಯ ಮಧ್ಯ ಕೂತು ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವುದೋ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಕಾಣದೆ ಇರೋ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಯೋತೆ ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್ಸ್ ಆಡುವುದು. ಪ್ರಪಂಚ ಜ್ಞಾನ, ಆತ್ಮೀಯತೆ ಎಲ್ಲಾ ಜನರ ಖುದ್ದು ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಬರುತ್ತೆ ಹೊರೆತು ಮನೆಯ ಮೂರು ಗೋಡೆ ಮಧ್ಯೆ ಕೂತ್ಕೊಂಡು ಅಲ್ಲ. ಗೋಲಿ, ಚಿನ್ನಿ ದಾಂಡು,ಲಾಗೋರಿ, ಬುಗುರಿ, ಗಾಳಿಪಟ ಹಾರಿಸೋದು ಹೀಗೆ ಇನ್ನೂ ತರಾವರಿ ಆಟಗಳು ನಮ್ಮದು. ಈ ತರಹದ ಆಟಗಳನ್ನ ಆಡ್ತಾ ಇದ್ದಿದ್ದರಿಂದ “motor skills” , “hand eye coordination” ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ಶಾರೀರಿಕ ಹಾಗೂ ಮಾನಸಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅನೂಕೂಲವಾಯಿತು ಅನ್ನೋದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಮಕ್ಕಳು ಈ ತರಹದ ಆಟಗಳನ್ನ ಆಡಿದ್ದೇ  ನೋಡಿಲ್ಲ ನಾನ. ಯಾವಾಗ್ಲೂ Ipad ಅಥ್ವಾ smart phone ನಲ್ಲಿ ಆಟ, ಬರೀ ಒಂದೇ ಬೆರಳಿನ ಉಪಯೋಗ ನೋಡಿದ್ರೆ  Charles Darwin ನರ  Theory of Evolution ನೆನಪಾಗಿ, ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಭಯ ಆಗತ್ತೆ.

ಇನ್ನೂ ಆಟಗಳನ ಬಿಟ್ಟು ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯ ಬೇರೆ ಅನುಭವಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳ್ಬೇಕು ಅಂದ್ರೆ ಮೊದಲು ನೆನಪಾಗೋದು,ಮಾವಿನ ಮರ. ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯ ಹಿತ್ತಲಲ್ಲಿ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಮಾವಿನ ಮರಗಳಿದ್ದ್ವು. ನನಗೆ ಅವೆರೆಡು ಮರಗಳು ಬರೀ ಮರಗಳಲ್ಲ ಒಂಥರಾ ಸ್ನೇಹಿತರ ತರಹ ಅನ್ಸ್ತಾ ಇತ್ತು. ಈ  ಮರಗಳು ಇಲ್ಲದೆ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆನ  ನೆಂಸ್ಕೊಳೋಕೆ ಸಾಧ್ಯನೇ ಇರ್ತ ಇರ್ಲಿಲ್ಲ. ಆ ಮರಗಳ ನೆರಳಿನ ತಂಪು ಈಗ್ಲೂ ಹಿತ ಕೊಡತ್ತೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ. ಒಂದು ಮಜವಾದ ಸಂಗತಿ ನೆನಪಾಗತ್ತೆ ಮಾವಿನ ಮರ ಅಂದ್ರೆ, ಈ ಎರಡು ಮಾವಿನ ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಿಣಿ ಮೂತಿ ಮಾವಿನ ಕಾಯಿ ಮರ. ಗಿಣಿ ಮೂತಿ ಮಾವಿನ ಕಾಯಿ ಅಂದ್ರೆ ಕೇಳಬೇಕೆ ಯಾರಿಗಾದ್ರೂ ಬಾಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಬರತ್ತೆ. ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆ ಹತ್ತಿರ ಒಂದು  ಶಾಲೆ ಬೇರೆ ಇತ್ತು, ಇನ್ನು  ಮುಗೀತಲ ಕಥೆ . ಪ್ರತಿದಿನ ಶಾಲೆ ಬಿಟ್ಟ ಮೇಲೆ ಮಕ್ಕ್ಳು ಕಲ್ಲು ತೂರೊದು,ನಾವು ಅದಕ್ಕೆ ಶಾಲೆ ಬಿಡುವ ಮೊದಲೇ ಕಾವಲು ನಿಲ್ತ ಇದ್ದ್ವಿ. ಯಾರು ಕಲ್ಲು ಹೊಡೀತಾರೋ ಅವರನ್ನ ಹಿಡಿಯೋಕೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡೋದು. ಈ ಕೆಲಸವನ್ನ ಅದೆಷ್ಟು ಹೆಮ್ಮೆ ,ನಿಷ್ಠೆ ಇಂದ  ಮಾಡ್ತ ಇದ್ದ್ವಿ ಅಂದ್ರೆ ನೋಡಿದವ್ರು ಮೆಚ್ಚ್ಕೋಬೇಕು.  ನನಗೆ ತಿರುಗಿ ಸ್ಪಂದಿಸದೆ ಇರೋ ಒಂದು ಮರದ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಅಷ್ಟು ಒಲವು  ಇರೋಕೆ ಕಾರಣ , ಆಗಿನ ನಿಷ್ಕಲ್ಮಶ ವಾತಾವರಣ ಹಾಗು ನಿಸರ್ಗದ ಜ್ಯೋತೆಗೆ ನನಗಿದ್ದ  ಒಡನಾಟ ಅನ್ಸತ್ತೆ. ಈಗಲೂ ನೆನಪಿದೆ  ಇರುವೆ ಸಾಲು ಹೋಗ್ತಾ ಇದ್ದ್ರೆ ,ನಾನು ಅದಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿ ಕೊಡ್ತಾ ಇದ್ದೇ. ಅಮ್ಮ ಯಾವಾಗ್ಲೂ ಸಕ್ಕರೆ ಅಥವಾ ಪುಟಾಣಿ ಕೊಡ್ತಾ ಇದ್ದ್ರು  ಹೋಗಿ ಆ ಸಾಲಿಗೆ ಹಾಕೋಕೆ. ಆ ಇರುವೆಗಳು ಸಕ್ಕರೆ ಹರಳನ್ನ ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಹೋಗ್ತಾ ಇದ್ರೆ ಅದನ್ನೇ  ಘಂಟೆ ಗಟ್ಟಲೆ ನೋಡ್ತಾ ಕೂತ್ಕೊತಾ  ಇದ್ದೇ. ಅದೇ ಇಂದಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಏನೇ ಹೊಸ ಆಟದ ಸಾಮಾನು ಕೊಡಿಸಿದ್ರು ಕೇವಲ ೫ ನಿಮಿಷ ,ಆಮೇಲೆ ಅಮ್ಮ “Bore” ಅಂತ ಶುರು ಮಾಡ್ತಾರೆ. ನನಗೆ ಇದ್ದ ಆ ತರಹದ ವಾತಾವರಣ ನನ್ನ ಮಗನಿಗೆ ಇಲ್ಲ ಅಂತ ತುಂಬಾ ಬೇಸರ ಆಗತ್ತೆ ಕೇಳೊವೊಮ್ಮೆ.

aruna 2

ಮಲೆನಾಡು ಅಂದ ತಕ್ಷಣ “ಯಕ್ಷಗಾನ” ದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಲ್ಲ ಅಂದ್ರೆ ತಪ್ಪಾಗತ್ತೆ. ಎಂಥಾ ಅದ್ಭುತವಾದ ಅನುಭವ ಅಂತೀನಿ. ಆಹಾ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಹಬ್ಬ.’ಇವತ್ತು ರಾತ್ರಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಇದೆ’ ಅಂತ ಮಾಮ ಹೇಳಿದ್ರೆ ಸಾಕು ಕುಶಿನೋ ಕುಶಿ ನಮಿಗೆಲ್ಲ. ಬೇಗ ಬೇಗನೆ  ಊಟ ಮಾಡಿ ,ಊರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹತ್ರ ಹೋಗಿ ಮುಂದಿನ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕೂತ್ಕೊಂಡು ಬಿಡ್ತಾ ಇದ್ದ್ವಿ. ರಾತ್ರಿ ಸರಿಯಾಗಿ ೯.೩೦ ಗೆ ಆರಂಭ ಆಗಿದ್ದು ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಮುಗಿಯೋದು. ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಎರಡು ಮೂರು ದಿನ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನೇ ಮೆಲುಕು ಹಾಕ್ತಾ ಇದ್ದ್ವಿ. ಯಾವ 3D /4D ಸಿನಿಮಾನೂ ಅಷ್ಟು ಕುಶಿ ಕೊಡಲ್ಲ, ಅಷ್ಟು ಸವಿತಾ ಇದ್ದ್ವಿ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಅನುಭವವನ್ನ. ಇನ್ನು ವಾರದ ಸಂತೆ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲೇಬೇಕು ನಾನು. ಏನು ಹುಮ್ಮಸ್ಸು ನಮಗೆ  ಸಂತೆಗೆ ಹೋಗೋದು ಅಂದ್ರೆ. ಎಷ್ಟು ವರ್ಣರಂಗೀತವಾಗಿ ಇರ್ತಾ ಇತ್ತು ಸಂತೆ. ಒಂದು ಕಡೆ ಊರಿಂದ ಬೆಣ್ಣೆ ಹೊತ್ತು  ತಂದು ಮಾರ್ತಿರೋ ಅಜ್ಜಿಗಳು, ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಅಂಗಿ, ಪೇಟಿಕೋಟ್ ,ಚಡ್ಡಿ ಮಾರ್ತಿರೋರು, ತರತರಾವರಿ ಕಾಳುಗಳನ್ನ  ನೋಡಿದ್ದೆ ನಮ್ಮೋರ ಸಂತೇಲಿ ನಾನು. ಜೇಡಿ  ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಮಕ್ಕಳ ಅಡುಗೆ ಸಾಮಾನು, ಗಿರ್ಗಿಟ್ಲೆ,ಇನ್ನೂ ಹತ್ತು ಹಲವಾರು ರಂಗು ರಂಗಿನ ಸಾಮಾನುಗಳ ಸಾಗರ ಆಗಿತ್ತು ನಮ್ಮೋರ ಸಂತೆ. ಇನ್ನೂ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದ ಹಾಗೆ ಇದೆ ಸಂತೆಯ ಚಿತ್ರಣ. ನಮ್ಮ  ಮನೆಗೆ ಧೈಯಣ್ಣ  ಅಂತ ಒಬ್ಬ್ರೂ ಬರೋರು. ಅವ್ರು ಸಂತೇಲಿ ಖರೀದಿ ಮಾಡಿದ ಸಾಮಾನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಬರೋಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡೋಕೆ ಅಂತಾನೆ ಬರ್ತಾ ಇದ್ದ್ರು. ಮಂಗಳವಾರ ಬಂತು ಅಂದ್ರೆ  ಸರಿಯಾಗಿ ಬೆಳಗ್ಗೆ ೯ ಘಂಟೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಚೀಲಗಳನ್ನ ಹಿಡ್ಕೊಂಡು ಹಾಜರಿ ಹಾಕ್ತಾ ಇದ್ದ್ರು . ನಾವೂ  ಅಷ್ಟೇ ಅವತ್ತು ಬೇಗ ಎದ್ದು ಸಂತೆಗೆ ಹೋಗೋಕೆ ತಯಾರು. ಸಂತೇಲಿ ಮಾಮಾನ ಹಿಂದೆ ಧೈಯಣ್ಣ ,ಅವರ ಹಿಂದೆ ನಾವು ಸಾಲಾಗಿ ಹೋಗೋದು. ಸೌತೆಕಾಯಿ, ಗಜ್ಜರಿ  ತಗೊಂಡ್ರೆ ಚೀಲಕ್ಕೆ ಹೋಗೋ ಮೊದ್ಲು ಎರಡು ಸೌತೆಕಾಯಿ ನಮ್ಮ ಕಯ್ಯಿಗೆ ಬರೋದು, ತೊಳಿಯೋದೆಲ್ಲ ದೂರದ ಮಾತು ,ಸೀದಾ ಬಾಯಿಗೆ ಹೋಗ್ತಾ ಇತ್ತು. ಹೀಗೆ ಏನೇ ತಗೊಂಡ್ರು ಮೊದ್ಲು ನಮಗೆ ನೈವೇಧ್ಯ ಆಗ್ತಾ ಇತ್ತು. ಆಗಿನ ಖರೀದಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷತೆ ಏನಂದ್ರೆ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಳಕೆ ಬಹಳ ಕಮ್ಮಿ, ನಾವು ಏನೇ ಖರೀದಿ ಮಾಡಿದ್ರು ಅದನ್ನ ಒಂದೇ ಚೀಲಕ್ಕೆ ಹಾಕಿಸ್ತಾ ಇದ್ದ್ವಿ, ಅನಂತರ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಹಿತ್ತಲಲ್ಲಿ ಚಿಕಮ್ಮ ಹಾಗು  ಅಮ್ಮನ ಜ್ಯೋತೆ  ಕೂತು ಎಲ್ಲಾ ತರಕಾರಿ, ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನ ಬೇರ್ಪಡಸ್ತಾ ಇರುವಾಗ ಯಾವ ತರಕಾರಿ ಹೇಗೆ? ಎಲ್ಲಿ? ಬೆಳೆಯತ್ತೆ ,ಹೀಗೆ  ಇನ್ನೂ ಎಷ್ಟೊಂದು ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳ್ತ ಇದ್ದ್ವಿ. ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ತರಕಾರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಹಸಿರಿನ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ,ಒಲವು ಹುಟ್ಟಿಸಲು ಎಷ್ಟು ಚೆಂದದ ವಿಧಾನ ಅಲ್ವಾ?!

 

aruna 4  aruna 6

ಹೀಗೆ ಇನ್ನೂ ಹೇಳ್ತಾ ಹೋದ್ರೆ ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆ ಕಥೆಗಳ  ಪಟ್ಟಿ ಮುಗಿಯಲ್ಲ. ನಾನು ಆಧುನಿಕತೆಯ ವಾತಾವರಣದಿಂದ  ದೂರ, ಪರಿಸರದ ಜ್ಯೋತೆಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಎಷ್ಟು ಪುಣ್ಯ ಮಾಡಿದ್ದೆ ಅನ್ಸತ್ತೆ. ಪ್ರಕೃತಿ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಪಾಠಶಾಲೆ,ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಸ್ಮಯ ಹಾಗು ಸರಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡತ್ತೆ. ನಾನು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಆಟ, ಪಾಠಗಳು  ,ಅತ್ಯಾಮೂಲ್ಯವಾದದ್ದು,ನನ್ನ ಅನುಭವಗಳು ಕೇವಲ ನನ್ನ ಸ್ವತ್ತು , ನಾನು ಆಸ್ವಾಧಿಸಿರೋದನ್ನ ಯಾರಿಂದಲೂ ಕಸಿಯಲು ಸಾಧ್ಯ ಇಲ್ಲ ಅನ್ನೋ ಸಂತಸ ನನ್ನದು.ನಾನು ಈ ಲೇಖನ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ನನಗೆ ಚಿ ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಅವರ  ಸಾಹಿತ್ಯ  “ಮುನಿಯನ ಮಾದರಿ” ಚಿತ್ರದ  ಹಾಡು ನೆನಪಾಯಿತು

“ಇಂದಿಗಿಂತ ಅಂದೇನೆ ಚೆಂದವು ,ಆಹಾ ಎಂಥ ಸೊಗಸು ಆ ನಮ್ಮ ಕಾಲವು

ಅಂಥ ವಯಸು , ಅಂಥ ಮನಸು ಬಾರದು ಬಯಸಲು ,ದೊರಕದು ಬೇಡಲು

ಯಾರೇ ಬರಲಿ ಯಾರೇ ಇರಲಿ ನಮ್ಮ ಮಾತೆ  ನಮ್ಮದು,

ಕಲ್ಲು ಮುಳ್ಳೇನು  ಚಳಿ ಗಾಳಿ ಮಳೆಯೇನು ನಮ್ಮ ತಡೆಯೋರು ಯಾರು

ತೋಟ ನಮ್ಮದು, ಬಾವಿ ನಮ್ಮದು ,ಊರು ಕೇರಿ ನಮ್ಮದು

ಮೀನು ನೀರಲ್ಲಿ ,ಮರ ಕೋತಿ ಮರದಲ್ಲಿ ,ಏನು  ಆ ನಮ್ಮ ಜೋರು

ಅಂದು ಯಾರಿಲ್ಲ ನಮ್ಮನ್ನು ಹಿಡಿಯೋರು.

ನಾವು ಕಳೆದ ಅಂದಿನ ದಿನಗಳು ಮತ್ತೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬರಲಿ, ಇಂದಿನ ಮಕ್ಕಳು  ಕೇವಲ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ  ಪ್ರಕೃತಿ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು  ಆಸಕ್ತಿ ಬೆಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಿ ಹಾಗು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವು ಮೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಲಿ ಅನ್ನೋದು ನನ್ನ ಆಶಯ .

ಚಿತ್ರ -ಲೇಖನ  -ಅರುಣಾ ಹಾಲಪ್ಪ

ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ-Google Images