ಬದುಕಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ಘಳಿಗೆಗಳು ಬರುತ್ತವೆ. ಆಗ ನಾವು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲವು ನಿರ್ಧಾರಗಳು  ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನಷ್ಟೇ ತರದೆ ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಆ ನಿರ್ಧಾರಗಳಿಗೆ ಬದ್ದರಾಗಿ ಬದುಕನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದು ಮಾತ್ರವೇ ನಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನದ ಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.

ಹಾಗೊಂದು ಘಳಿಗೆಯಲ್ಲೇ ನಾವೆಲ್ಲ ಈ ಪರದೇಶಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿರುವುದು.

ಕನ್ನಡದ ಒಬ್ಬ ಬುದ್ದಿವಂತ, ರೂಪವಂತ, ವಿದ್ಯಾವಂತ ಯುವಕನೊಬ್ಬ ತುಂಬಾ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ ಕಾಲ ಬಹಳ ಭಿನ್ನ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ತಾಯ್ನಾಡಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಸೆಳೆತ ತೀವ್ರವಾಗಿತ್ತು.ಪರನಾಡಿನ ಈ ನೆಲದಲ್ಲಿ ವರ್ಣೀಯರ ಬಗೆಗಿನ ಧೋರಣೆಗಳು ’ಮುಕ್ತ ’ವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲವದು! ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು ಇನ್ನೂ ಹುಟ್ಟೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.

1965 ರಲ್ಲಿ ರಾಮಮೂರ್ತಿಯವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಅವರು ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಬದುಕು, ಸಮಾಜ, ಜನರ ಧೋರಣೆಗಳು, ರಾಜಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ಅನುಭವಿಸಿದ ಒಂಟಿತನ ಅಸದಳವಾದ್ದು. ಆ ವಾತವರಣದಲ್ಲಿ ಅವರಂತೆಯೇ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ಕರ್ನಾಟಕ ಮೂಲದ ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಜನರನ್ನು ಹುಡುಕಲು ನಡೆಸಿದ ಯತ್ನ, ಆ ಮೂಲಕ ಈ ದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಹಿರಿಯ ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಹುಟ್ಟಿದ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇವರು ಮಹತ್ತರವಾದ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅಂದಿನವರ ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ  ಮತ್ತು ಅವರಿದ್ದ ಅಂದಿನ ವಾತಾವರಣದ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿಯದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಎಂತಹ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕನ್ನಡ ಸಂಘವೊಂದನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟರೆಂಬುದು ನಮಗೆ ಅರಿವಾಗುವುದು ಕಷ್ಟ.

ಈ ತಲೆಮಾರಿನವರ ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದರೆ, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೆನಪುಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತ ಇಂತವರು ಭಾವೋದ್ವೇಗಗಳಿಲ್ಲದ ಚುಟುಕು ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಲೇ ಯಾವುದನ್ನ ಹೇಳಲಿ ಎನ್ನುವ ಯೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ಮೌನವಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರು ನೀಡುವ ಯಾಧೃಚ್ಛಿಕ ಮಾಹಿತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಭಾವತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅರಿಯುವುದು ಕಷ್ಟವೇನಲ್ಲ. ಇದೇ ತಿಂಗಳು 8 ನೇ ತಾರೀಖು, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬರಹಗಾರ್ತಿ, ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಿ, ಭಾರತದ ಪಂಜಾಬ್ ಮೂಲದ ಅನಿತಾ ಆನಂದ್ ರೇಡಿಯೋ 4 ನಲ್ಲಿ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಮೂಲಕ £3 ಪಡೆದು  ಈ ರೀತಿ ಬಂದ ಏಶಿಯನ್ನರ ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಹಲವರನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿದರು.ಆ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ರಾಮಮೂರ್ತಿಯವರು ತಮ್ಮ ನೆನಪಿನ ಬುತ್ತಿಯನ್ನು ಅನಿವಾಸಿಗಾಗಿ ಬಿಚ್ಚಿಟ್ಟಿದ್ದರು.

ಶ್ರೀಯುತ ರಾಮಮೂರ್ತಿಯವರು ಕನ್ನಡ ಬಳಗ ಹುಟ್ಟಿದ ಮತ್ತು ಬೆಳೆದು ಬಂದ ಬಗ್ಗೆ ಮಹತ್ತರವಾದ ಬರಹ- ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.  ಈ ಲೇಖನ ಸಂದೇಶ ಎನ್ನುವ  ಸ್ಮರಣ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಮುನ್ನವೇ ಅನಿವಾಸಿಯ ಓದುಗರನ್ನು ತಲುಪಲಿದೆ. ಅವರ ಉದ್ದೇಶ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಬಳಗದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುವುದೇ ಆಗಿತ್ತಾದರೂ ನನ್ನಂತವರ ಆಸಕ್ತಿ ಅವರ ಕಾಲದ ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿಯುವುರಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉಮೇದನ್ನು ತೋರಿಸಿತ್ತು.ಒಂದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ ಇನ್ನೊಂದರ ಮಹತ್ವವೂ ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಕಾರಣ ಕೂಡ.

ಐವತ್ತು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಹೊಸ ಬದುಕಿನ ಬಗೆಗಿನ ಅತ್ಯಂತ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಬರಹವಿದು.  ಇದನ್ನು ಓದಿದ ನಂತರ, ಕಾಲ ತರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯರಾದ ಕನ್ನಡಿಗರ ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ, ನಿಮಗನ್ನಿಸಿದ್ದನ್ನು ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಬರೆದು ತಿಳಿಸಿ- ಡಾ.ಪ್ರೇಮಲತ ಬಿ.

---

  ಹಿಂದಿನ ಒಂದು ಕಥೆ…… 

ನಾನು 1965 ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಬಂದಾಗ ಇಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಜನ ಕನ್ನಡದವರಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಯೋಚನೆ ಸಹ  ಮಾಡಲಿಲ್ಲವೇನೋ. ಕಾರಣ, ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ ನನಗೆ ಇಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿರುವ ಯಾರದೇ  ಮನೆಯವರ ಪರಿಚಯವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು  ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿ ಮಾಡುತಿದ್ದ LRDE ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆ ಯಿಂದ  ಇಲ್ಲಿಗೆ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳ ತರಬೇತಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ಇಬ್ಬರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಯೋಚನೆಯೂ  ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ.

ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಬೇಕಾದರೆ U.K  Home Office ನಿಂದ Employment Voucher ಪಡೆಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ನನಗೆ ಯಾರೋ ಈ ವಿಚಾರ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಅಂಚೆಯ ವಿಳಾಸ ಸಂಪಾದಿಸಿ ಒಂದು ಪತ್ರವನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿಸಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಮರತೆ . ಈ ಹೋಮ್ ಆಫೀಸ್ ಒಂದು ಸರಕಾರಿ ಕಚೇರಿ ಅಲ್ಲವೇ? ಇಂತಹ ಕಾಗದಗಳು ಎಷ್ಟೋ ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರಿಂದ ಉತ್ತರ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಅಂತ ಭಾವಿಸಿ ಸುಮ್ಮನಾಗಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಸುಮಾರು 5-6 ತಿಂಗಳ ನಂತರ “On  Her Majesty’s Service ” ಲಕೋಟೆ ಯಲ್ಲಿ   Employment Voucher ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇವೆ ಇದರ ಅವಧಿ 6 ತಿಂಗಳು ಮಾತ್ರ ಎನ್ನುವ ಸಂದೇಶವು ಇತ್ತು. ಸರಿ ಇದ್ದ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಟ್ಟು ಸ್ವಲ್ಪ ದುಡ್ಡು ಏರ್ಪಾರ್ಟ್ ಮಾಡಿ ಏರ್ ಇಂಡಿಯ ನಲ್ಲಿ one way ಟಿಕೆಟ್ ಬುಕ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ,   ಒಳ್ಳೆ ಸರಕಾರಿ ಕೆಲಸ ಬಿಟ್ಟು ಯಾವುದೋ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದಕ್ಕೆ  ನಿನಗೆ  ಹುಚ್ಚು ಎಂದರು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಮಾದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ಲಾನ್ ಇತ್ತು ಆದರೆ  ಅದನ್ನು ಪ್ರೀಪೋನ್ ಮಾಡಿ ಆಗಸ್ಟ್ 1965 ರಲ್ಲಿ  ಮದುವೆಯೂ ಸರಳವಾಗಿ ನಡೆದು ಹೋಯಿತು! ಸಾಯಂಕಾಲ ನನ್ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ  ಮೈಸೂರ್ ಅನಂತಸ್ವಾಮಿ ಅವರ ಸುಶ್ರಾವ್ಯ ಸಂಗೀತ ಕಛೇರಿ ನಡೆದ ಸುಂದರ ನೆನಪು .

ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಂದ £3  ಪೌಂಡ್ ಪಡೆದು ಮುಂಬೈ ತಲುಪಿದಾಗ ಭಾರತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಯುದ್ಧ ಶುರುವಾಗಿ ವಿಮಾನ ಹೊರುಡುವದೇ ಸಂದೇಹವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಸರಾಗವಾಗಿ ಆಗಿ ಲಂಡನ್ ಸೇರಿದೆ.

ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ 50 ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ನೆಲಸಿದ್ದ ಕನ್ನಡದವರ ಬಗ್ಗೆ ಏನೂ ಮಾಹಿತಿ ನನ್ನಲ್ಲಿ  ಇರಲಿಲ್ಲ . ನಾನು ಬಂದ  ಕೆಲವೇ ತಿಂಗಳ ನಂತರ ನನ್ನ 3-4 ಸ್ನೇಹಿತರು  Employment Voucher ನಿಂದ ಬಂದರು, ಇವರೇ  ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಸಂಗಾತಿಗಳು ಅಷ್ಟೇ. ಒಂದು ಸಲ ಸ್ಥಳೀಯ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ನಲ್ಲಿ  ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಅನ್ನುವ ಹೆಸರು ನೋಡಿ ಇವರು ಕನ್ನಡದವರು ಇರಬಹುದೆಂದು 4 ಪೆನ್ನಿ (ಹಳೆ ಪೆನ್ನಿ) ಗಳನ್ನೂ ಹಾಕಿ ಪೋಬ್ಲಿಕ್ ಫೋನ್ ಬಾಕ್ಸ್ ನಿಂದ ಕರೆ ಮಾಡಿದೆ. ಆದರೆ ಆ ಮನುಷ್ಯ ” Not interested ” ಅಂತ ಹೇಳಿ ಫೋನ್ ಇಟ್ಟ! ಕನ್ನಡದವರನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಪುನಃ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.

1960 ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ  ಸುಮಾರಾಗಿ ವೈದ್ಯರು ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಶುರುವಾಯಿತು. ಹೀಗೆ ನಮ್ಮ ಗೆಳೆಯ ದಿ : ರಾಜಾರಾಮ್ ಕಾವಳೆ ಅವರ ಪರಿಚಯು ಆಯಿತು.  ಆದರೆ ಭೇಟಿಯಾಗುವುದು ಸಮಸ್ಯೆ. ಕಾರು  ಇರಲಿಲ್ಲ. ರೈಲ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು. ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸಂಪರ್ಕ ಕಷ್ಟ.ಇನ್ನು ಮೊಬೈಲ್, ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಇವೆಲ್ಲ ಇಲ್ಲದ ಕಾಲವದು.

ಕ್ಷಮಿಸಿ,  ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಗೆ ನಾನು ಯಾವಾಗ ಬಂದೆ, ಏನು ಮಾಡಿದೆ ಅನ್ನೋ ವಿಷಯ ಕೇಳುವ ಆಸಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಕುತೂಹಲ ಇಲ್ಲವೇನೋ. ಆದರೆ, ನಮ್ಮ ಸಂಪಾದಕರು ಐವತ್ತು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮ ಪೀಳೆಗೆಯವರು ಎದುರಿಸದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಗಿನ ಸಮಾಜದ  ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯಿರಿ ಅಂತ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮಾತುಗಳು. 

ಇದು ಸುಮಾರು 1966-7 ರ ಸಮಯ. ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ ಮುಗಿದು ಕೇವಲ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಈ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇನ್ನೂ ಸುಧಾರಿಸಿಲಿಲ್ಲ. ಹೊಸ ಮನೆಗಳು ಕಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ  ಶುರು  ಮಾಡಿದ್ದರು.  ನಮಗೆ ಬಾಡಿಗೆ ಮನೆ ಸಿಕ್ಕುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ವರ್ಣ ನೋಡಿ ಮನೆ ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಇಲ್ಲ ಅಂತ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. Race Relations Act ಅವಾಗ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಐರಿಶ್ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೂ ಇದೇ ಗತಿ, ಕೆಲಸ ಸಿಗುವುದೇ ಕೆಲವರಿಗೆ ಕಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು.

 

ಆದರೆ ನನಗೆ ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲೇ ಕೆಲಸ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸಂಬಳ £850 ಅಂದರು.ಇಲ್ಲ £1000 ಕೊಡಿ ಅಂತ ಕೇಳಿ ಒಪ್ಪಿಸಿ ಸೇರಿದೆ.ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ one bed ಫ್ಲಾಟ್ ಸಹ ವಾರಕ್ಕೆ £7 ರಂತೆ  ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ನನ್ನ ಪತ್ನಿ ಸೀತ ಈಗ ಬಂದಿದ್ದಳು, ನಮ್ಮ  ಸಂಸಾರ Hounslow  ನಲ್ಲಿ  ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. 

ಒಂದು ತಮಾಷಿ ವಿಚಾರ. ಸೀತ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಾರದ ಮುಂಚೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಇದ್ದ  ಈಗಿನ Boots  ನಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಒಂದು ಬಾಟಲ್” ಸ್ನೋ” (Snow ) ಕೊಡಿ ಅಂತ ಕೇಳಿದೆ ಇದು 1966  ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲ ಪಾಪ ಆಕೆ ಕಕ್ಕಾಬಿಕ್ಕಿ ಯಾಗಿ ” you get snow only in winter dear, you can’t buy it in a bottle ” ಅಂದಳು, ನಾನು,  ಇಲ್ಲ ನೋಡಿ ಇದು ಬಾಟಲ್ ನಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತೆ ಹೆಂಗಸರು ಮಖಕ್ಕೆ ಹಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಅಂದೆ. ” Oh  you mean face  cream ” ಅಂದಳು. ನಗಬೇಡಿ,  ನನಗೆ ಇಂಡಿಯಾ ದಲ್ಲಿ Afghan Snow  ನೋಡಿದ್ದೆ , ಇಲ್ಲೋ ಇದು  ಸಿಗಬಹುದು ಅಂತ ಕೇಳಿದೆ ಅಷ್ಟೇ !! 25 ವರ್ಷದ ಹುಡಗನಿಗೆ ಇವೆಲ್ಲ ಹೊಸದು ಅಲ್ಲವೇ ?

ಆಗ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆ ನಮಗೆ ಬೇಕಾಗಿದ್ದ ದಿನಸಿ ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಗಳು. ನಮ್ಮ ಮನೆ, sorry flat ಹತ್ತಿರ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಂಜಾಬಿ ಅಂಗಡಿ ಮಾತ್ರ ಇತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಿ ಬೇಳೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಇತ್ತು ಆದರೆ ತರಕಾರಿ ಇಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಜನಕ್ಕೆ ಆಲೂಗೆಡ್ಡೆ ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಕೋಸುಗೆಡ್ಡೆ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ದೊಡ್ಡ Supermarket ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ sainsbury’s ಇತ್ತು. ಸುಮಾರು 30 ಅಡಿ ಉದ್ದ, 15 ಅಡಿ ಅಗಲದ ಅಂಗಡಿ. self Service ಇಲ್ಲ. ಅರ್ಧ ಪೌಂಡ್ (Metric ಇನ್ನೂ  ಇರಲಿಲ್ಲ )ಬೆಣ್ಣೆ ಅಥವಾ ಸಕ್ಕರೆ ಕೊಡಿ ಅಂತ ಕೇಳಬೇಕು.  ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ತಿನ್ನುವುದು ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆ ನಮ್ಮಂಥಹ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿಗಳಿಗೆ. ಎಲ್ಲೊ ಒಂದು Indian Restaurant ಇತ್ತು.ಇಲ್ಲಿ ನಮ್ಮಂತ  ಗಿರಾಕಿಗಳು ಅವರಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಇಲ್ಲಿಯ ಬಿಳಿಯವರು  ಮಾತ್ರ!

ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫ್ರಂಟ್ ಅಂತ ಸಂಸ್ಥೆ ಆಗ ಪ್ರಭಲವಾಗಿತ್ತು. ಇವರು Non white  ಜನಗಳು ಈ ದೇಶಕ್ಕೆ ಬರುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಏಪ್ರಿಲ್ 1968 ನಲ್ಲಿ Enoch Powell ಅನ್ನುವ ರಾಜಕಾರಣಿ “Rivers of Blood ” ಅನ್ನುವ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದ . ಈತ Conservative ಸರಕಾರದ ಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಆದರೂ ಇಂತಹ ಭಾಷಣ ಕೇಳಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೀತ್ ಇವರನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ಮಂತ್ರಿಗಿರಿಯಿಂದ ತೆಗೆದರು. ಇದರಿಂದ ಈ ದೇಶದ ಜನರಿಗೆ ವರ್ಣ ಭೇದದ ಸಮಸ್ಯೆ ಅರಿವಾಗಿ ಮುಂದಿನ Race Relations Act ನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಅನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ ಏನೂ  ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ.

1972-3 ನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಸಾವಿರಾರು ಭಾರತೀಯರನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಓಡಿಸಿದಾಗ ಅವರೆಲ್ಲಾ  ಬಂದಿದ್ದು ಈ ದೇಶಕ್ಕೆ . ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೀತ್, ಜನಗಳು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದರೂ, ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಮಾನವೀಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ನಾವು ಯಾರೂ ಮರೆಯಬಾರದು. ಈ ಜನಾಂಗದಿಂದ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು shopping revolution  ಶುರು ಆಯಿತು ಎನ್ನುವುದು ಸತ್ಯ,.

English Premier League ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೂ Afro Caribbean ಅಥವಾ Asian ಮೂಲದವರ ಆಟಗಾರರು ಇರಲಿಲ್ಲ,  ಇದ್ದರೂ  ಅವರನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಈಗ ನೋಡಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಟೀಮ್ ನಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಜನ ಇಂಥವರು ಇದ್ದಾರೆ.

ಮೊಟ್ಟಮೊದಲನೆಯ ಆಫ್ರೋ ಕಾರಿಯಾಬೀನ್ ಮೂಲದ Member of Parliament 1987 ರಲ್ಲಿ, ಲೇಬರ್ ಪಾರ್ಟಿ ಯ Dianne Abbott. ( ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ನೂರು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ಇಬ್ಬರು ಭಾರತೀಯರು Conservative ಮತ್ತು Liberal ಪಾರ್ಟಿ ಇಂದ ಇಲ್ಲಿಯ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿಗೆ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿದ್ದರು )

ಲಂಡನ್ನಲ್ಲಿ 1993 ನಲ್ಲಿ Stephen Lawrence ಎಂಬ 17 ವರ್ಷದ  Afro Caribbean ಹುಡುಗನ ಕೊಲೆ ಜನರ ಮನ ತಟ್ಟಿತು. ಪೊಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೇನು ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿ ತನಿಖೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಆಗಿನ ಸರಕಾರ ಹೈಕೋರ್ಟಿನ ನಿವೃತ  ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ Sir William  McPherson ಅನ್ನುವರನ್ನು ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ನೇಮಿಸಿದರು. ಇವರ ವರದಿ ಈ ದೇಶದ  ಜನರ ಹೃದಯವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತು. ಪೊಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆ “Institutionally Racist ” ಅಂತ ತೀವ್ರ ವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದರು, ಇಲ್ಲಿಂದ ಅನೇಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದು ವರ್ಣ ಭೇದದ  ಹಾವಳಿ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ ಆಯಿತು

ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನಲ್ಲಿ ವರದಿಗಾರರು ಬಿಳಿ ಮಖಗಳು ಮಾತ್ರ .  ಆದರೆ 1973 ನಲ್ಲಿ ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದ Sir Trevor McDonald ಮೊದಲೆನೆಯ ಆಫ್ರೋ Caribbean ವರದಿಗಾರ ನಂತರ News ರೀಡರ್.

ಒಂದು ಹೇಳಬಲ್ಲೆ, ಈಗಿನ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಮತ್ತು 20/30 ವರ್ಷದ ಹಿಂದಿನ ಯು.ಕೆ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳು ಅನ್ನಬಹುದು.

ನನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವದಿಂದ ಒಂದು ಹೇಳಬಲ್ಲೆ, ಬಹುಷಃ ನಾನು ಅದೃಷ್ಟವಂತ.ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನಮಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಕಡೆ ನನ್ನನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ತುಂಬಾ ಗೌರವದಿಂದ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದರು, Positive Discrimination ಅನ್ನುವುದು ನನಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಿತ್ತು ಅಂದರೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ.

ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿ ನಮ್ಮ career ಮುಂದೆವರಿಸಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿ ಅವರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಭಾಷೆ ಪರಿಚಯ ಮಾಡುವುದು ದೊಡ್ಡ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು.  ಇದಕ್ಕೆ 1983 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕನ್ನಡ ಬಳಗ ಇಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಿದ್ದು ನಮ್ಮ ಅಧೃಷ್ಠ.

ನಿಮಗೆ ಈ ಪುರಾಣ ಕೇಳಿ ಸಾಕಾಗಿರಬಹುದು, ಈಗ ನಮ್ಮ ಬಳಗದ ವಿಚಾರ .

                             -ರಾಮಮೂರ್ತಿ,ಬೇಸಿಂಗ್ಸ್ಟೋಕ್

(ಮುಂದಿನ ವಾರ- ಕನ್ನಡ ಬಳಗ ಬೆಳೆದು ಬಂದ ದಾರಿ)