ಪ್ರಿಯ ಅನಿವಾಸಿ ಓದುಗರೆ, ನಿಮಗೆಲ್ಲ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ಶುಭಾಶಯಗಳು.

ಇದನ್ನು ನಾಡಹಬ್ಬವೆ೦ದು ಕರೆದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು. ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಭಾಗದಲ್ಲು ಹಿ೦ದುಗಳಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲದೆ, ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಧರ್ಮದವರೂ ಸಹ ಆಚರಿಸಿವ ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬ ಇದು. ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಮಲೇಸಿಯಾ, ಮಾರಿಷಸ್ ಮತ್ತು ಸಿ೦ಗಪೊರ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಈ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರಿ ರಜಾವಿದೆಯೆ೦ದು ಕೇಳಿದರೆ ಈ ಹಬ್ಬದ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ.

ಈಗ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಭಾರತೀಯರ ಸ೦ಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ, ಮನ್ನಿಸುವ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ, ದೀಪಾವಳಿ ಅಥವಾ ದೀವಾಳಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಗುರುತಾಗಿದೆ. ಯು.ಕೆ ದೇಶದ ಬಹಳಷ್ಟು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಗಳು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಇದರ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರೊತ್ಸಾಹಿಸಿ, ಯೋಜಿಸಿ ಫಲಪ್ರದವಾಗಿವೆ.

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದವರು, ನರಕ ಚತುರ್ದಶಿ, ಬಲಿಪಾಡ್ಯಮಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸಿದರೆ, ಉತ್ತರ ಭಾರತದವರು ಲಕ್ಷ್ಮಿಪೊಜೆ ಮತ್ತು ಅನ್ನಕೂಟವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಕಾರಣಗಳಿವೆ. ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಶಿಷ್ಟಶಕ್ತಿಗಳು ಗಳಿಸಿದ ವಿಜಯದ ಸ೦ಕೇತ ಈ ಹಬ್ಬ.

ಪಟಾಕಿ ಪ್ರತಾಪ

ಪಟಾಕಿಯ ಶಬ್ದ ಕೇಳಿಬರದಿದ್ದರೆ ಅದು ದೀಪಾವಳಿಯೆ೦ದೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಚಿನುಕುರುಳಿ ಪಟಾಕಿ, ಸುರು ಸುರು ಬತ್ತಿ ಸಣ್ಣ ಮಕ್ಕಳದಾದರೆ, ರಾಕೆಟ್, ಚಕ್ರಗಳು ಹದಿಹರೆಯದವರ ಸ್ವತ್ತು.  ಸುದರ್ಷನ ಚಕ್ರ ಎತ್ತೆತ್ತಲೋ ತಿರುಗಿ, ರಾಕೆಟ್ ಎನ್ನೆಲ್ಲಿಗೂ ಹಾರಿ ಅನಾಹುತ ಮಾಡಿದ ಕತೆಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಅನುಭವಗಳೆ೦ದರೆ ಅತಿಶಿಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲವೆ೦ದು ಹೇಳಬಹುದು.

ದೀಪಾವಳಿ, ಆ೦ಗ್ಲರ ಹಾಲೋವೀನ್ ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಬರುವುದರಿ೦ದ ಎಲ್ಲಾ ದೊಡ್ಡ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಗಳಲ್ಲಿ ಪಟಾಕಿಗಳು ಇಲ್ಲಿಯೂ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು, ಪಟಾಕಿಯ ಪ್ರತಾಪ ಯು,ಕೆ ಯಲ್ಲೇನು ಕಡಿಮೆಯಿಲ್ಲವೆ೦ದು ಹೇಳಬಹುದು.

ಸಿಹಿ ಮತ್ತು ಸಿಹಿ

ವಿಧವಿಧವಾದ ಸಿಹಿ ತಿನಿಸುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ, ಬ೦ಧುಬಾ೦ಧವರ ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರ ಜೊತೆ ಹ೦ಚಿ ತಿನ್ನುವುದು ಈ ಹಬ್ಬದ ಇನ್ನೊ೦ದು ವಿಶೇಷ. ಅ೦ಗಡಿಗಳು, ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಈ ದಿನ ಸಿಹಿಯನ್ನು ಹ೦ಚಿ ತಿನ್ನುವ ಪದ್ಧತಿಯಿದೆ.

ಇ೦ಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಬ೦ದ ನ೦ತರ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಭಾಗದಿ೦ದ ಬ೦ದವರು ಹೇಗೆ ಬೇರೆ, ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ೦ದು ಅರಿವಾಗುತ್ತಿದೆ.

ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ಬೇರೆ, ಬೇರೆ ಪ್ರಾ೦ತ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಅವರದೇ ಆದ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ರಾಜಧಾನಿ ಬೆ೦ಗಳೂರಿನ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತ ಒ೦ದು ರೀತಿಯಾದರೆ, ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ವಿಧಾನ ಇನ್ನೂ೦ದು ರೀತಿ.

ಡಾ// ಅರವಿ೦ದ ಕುಲಕರ್ಣಿಯವರು ಮತ್ತು ಡಾ// ವೈಶಾಲಿ ದಾಮಲೆಯವರು ಅವರ ವಿಶಿಷ್ಟ ರೀತಿಯ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ನಮಗೆ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ

1. ನಮ್ಮ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ದೀಪಾವಳಿ 

ನಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮನೆಯಲ್ಲಿ 7 ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ನಾನು ಚಿಕ್ಕವನಿದ್ದಾಗ ಅಜ್ಜ, ತಂದೆ ತಾಯಿಯರ ಜೊತೆಗೆ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸಿ ಆನಂದಪಟ್ಟ ದಿನಗಳ ನೆನಪು  ಇನ್ನೂ ಹಸಿರಾಗಿದೆ. ಅಂದು ಎಲ್ಲ ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಆಕಾಶ ಕಂದೀಲುಗಳು ಝಗ ಝಗಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಹಿರಿಯರು,ಮಕ್ಕಳು, ಸೂರ್ಯೋದಯದ ಮುನ್ನ ಎದ್ದು ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಿರಿಯರು ಕೊಟ್ಟ ಉಡುಗರೆಯಾದ  ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆ, ಕೋಟು, ಅಂಗಿ, ಚಣ್ಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಸುಕತೆಯಿಂದ ಹಾಕಿಕೊಂಡು, ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಟೋಪಿ ಹಾಕಿ ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳು ಸಾಲಾಗಿ ನೆಲದಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಮನೆ ತುಂಬ ಎಣ್ಣೆ ದೀವಿಗೆ ಸಾಲಾಗಿ ಇಟ್ಟು, ದೇವರ ಮುಂದೆ ರಂಗೋಲಿ ಹಾಕಿ, ತಾಯಿಯ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಆರತಿ ತಾಟು ಹಿಡಿದು ತಂದೆ, ಅಜ್ಜ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಬೆಳ್ಳಿಯ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನಿಟ್ಟು ಆರತಿ ತಾಟಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು.

ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಹಾಕಿಕೊಂಡ ಟೊಪ್ಪಿಗೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು, ತಲೆಗೆ ಸುವಾಸನೆಯ ಎಣ್ಣೆ ಹಚ್ಚಿ, ಹಣಿಗೆ ಕುಂಕುಮ ಇಟ್ಟು ಆರತಿ ಹಾಡನ್ನು ಹಾಡುತ್ತ ತಾಯಿ ನಮ್ಮ ತಂಗಿಯರೊಂದಿಗೆ ಆರತಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅದಾದ ನಂತರ ಎಲ್ಲರೂ ಮೊದಲು ದೇವರಿಗೆ, ಆಮೇಲೆ ಅಜ್ಜ, ತಂದೆ ತಾಯಿ ಹಾಗು ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮನಸಾ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆಮೇಲೆ ತಾಯಿ ಅಕ್ಕರೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಉಂಡಿ, ಚಕ್ಕಲಿ, ಶಂಕರಪಾಳೆ, ಧಾರವಾಡದ ಅವಲಕ್ಕಿ, ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ಉಪ್ಪಿಟ್ಟುಗಳೆನ್ನೆಲ್ಲ ಹೊಟ್ಟೆ ಬಿರಿಯುವ ಹಾಗೆ ತಿಂದು ತೇಗಿದ ನಂತರ ಎಣ್ಣೆ ಹಚ್ಚಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಹಬ್ಬದ ನಿಮಿತ್ತ ಕೆಲವು ದಿವಸ ಶಾಲೆಗೆ ಸೂಟಿ! ಹೀಗಾಗಿ ಹೊಟ್ಟೆ ಭಾರ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಗೆಳೆಯರೊಂದಿಗೆ ಆಟ. ಮತ್ತೆ ಹಸಿವು. ಪುನಃ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಜೊಲ್ಲು ಸುರಿಸುತ್ತ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಹೋಳಿಗೆ, ಚೀರುತಾ, ಪೂರಿ ಭಾಜಿ, ಚಿತ್ರಾನ್ನ, ತುಪ್ಪಾನ್ನ, ಮೊಸರನ್ನ ತಿಂದು ಮಜ್ಜಿಗೆಕುಡಿದು ಪುನಃ ಆಟಕ್ಕೆ ಹಾಜರ!

ಈ ಸಾಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಆಂಗ್ಲ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ, ಬೆಳೆದ ಮಕ್ಕಳು, ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿ ವರುಷ ತಪ್ಪದೆ ಇನ್ನೂ ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವೆವು. ಆದರೆ ಇಷ್ಟೇ ಬದಲಾವಣೆ ಎಂದರೆ ಹೊರಗಡೆ ಕಂದೀಲಿನ ಬದಲು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್, ಒಳಗೆ ಎಣ್ಣೆಯ ಬದಲು ಮೋಂಬತ್ತಿ ದೀಪ! ಬೆಳ್ಳಿ ರೂಪಾಯಿಯ ಬದಲು ’ಬೆಳ್ಳಿ-ಬಂಗಾರ’ ಮಿಶ್ರಿತ ಪೌಂಡ್ ನಾಣ್ಯ ಮಕ್ಕಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ! ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಕರಿ ಟೋಪಿಯ ಬದಲು ಬಿಳಿ ಟೋಪಿ, ಬಿಳಿಯರ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ. ಆದರೂ ನಸುಕಿನಲ್ಲೆದ್ದು ಅದೇ ಆರತಿ, ತಿಂಡಿ, ತಿನಸು, ಎಣ್ಣೆ ಹಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು ಸ್ನಾನ, ಬದಲಾಗಿಲ್ಲ! ಅಲ್ಲದೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆಲ್ಲ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ಕಥೆ, ಮಹತ್ವಗಳ ಬೋಧನೆ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವೆವು. ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯಯಲ್ಲೂ ನಮ್ಮ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪದ್ಧತಿ ಉಳಿಯಲಿ ಎಂದು ಆಶಿಸುವೆ.

ಡಾ ಅರವಿಂದ ಕುಲಕರ್ಣಿ, ರಾಡ್ಲೆಟ್, ಯು ಕೆ.

 2. ನಮ್ಮ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ದೀಪಾವಳಿ

ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಆಗಲೇ ಚಳಿ ಶುರುವಾಗಿದೆ, ಶರದೃತುವಿನ ಆರಂಭವಾಗಿ  ಮರಗಳೆಲ್ಲ ಬೋಳಾಗುತ್ತಿವೆ. ಇನ್ನೇನು, ಗಡಿಯಾರದ ಮುಳ್ಳು ಹಿಂದೆ ಸರಿದು ದಿನದ ಹದಿನಾರು ಗಂಟೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಬೇಕಲ್ಲಾ ಎಂಬ ಬೇಸರ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಕಾಡತೊಡಗಿದೆ. ಕತ್ತಲೆಯ ದಿನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇಷ್ಟು ಬೇಗ ಯೋಚಿಸಿ ಖಿನ್ನರಾಗದಿರಿ ಎನ್ನಲೇನೋ ಎಂಬಂತೆ ಈ ಬಾರಿ ನಮ್ಮ ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬ ಒಂದು ತಿಂಗಳಿನಷ್ಟು ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಬಂದಿದೆ.

ನಾನು ಹುಟ್ಟಿ-ಬೆಳೆದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿಯ ಆಚರಣೆಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ವೈವಿಧ್ಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸೊಗಡಿದೆ. ಆಶ್ವಯುಜ ಮಾಸದ ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷದ ತ್ರಯೋದಶಿಯ ದಿನ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿಯ ಸಂಭ್ರಮ ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಿನ ಸಂಜೆ ಬಚ್ಚಲು ಮನೆಯ ಒಲೆಯನ್ನು ಸಾರಿಸಿ, ಎದುರುಗಡೆ ರಂಗೋಲಿ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ನೀರಿನ ಹಂಡೆಯನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸಿ, ಅರಿಶಿನ- ಕುಂಕುಮವನ್ನು ಏರಿಸಿ, ಮನೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲೇ ಬೆಳೆದ ಸೌತೆಯ ಬಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ಥರ-ಥರದ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಹಂಡೆಗೆ ಶೃಂಗಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನರಕ ಚತುರ್ದಶಿಯ ದಿನ ಪ್ರಾತಃಕಾಲ ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯರೆಲ್ಲ ಈ ಹಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಯಿಸಿದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ತೈಲಾಭ್ಯಂಗ  ಮಾಡುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ದೀಪಾವಳಿಗೆ ದೀಪಗಳು ಎಷ್ಟು ಮುಖ್ಯವೋ, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ ದೋಸೆ. ದೇವರಿಗೆ ದೋಸೆ ಹಾಗೂ ಸಿಹಿ ಅವಲಕ್ಕಿಯ ನೈವೇದ್ಯ ದೀಪಾವಳಿಯ ವಿಶೇಷ. ಅಕ್ಕಿ, ತೆಂಗಿನ ಕಾಯಿ ಹಾಗೂ ಬೆಲ್ಲವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಮಾಡುವ ಖಾದ್ಯಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿರುವಷ್ಟು ಬಹುಶಃ ಇನ್ನೆಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲವೇನೋ. ನಾವು ಮೂಲತಃ ರೈತವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದ್ದು, ಅಕ್ಕಿ-ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಹೊರಗಿನಿಂದ ದುಬಾರಿ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ತಂದು ಹಬ್ಬವನ್ನಾಚರಿಸುವಷ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ ಅನುಕೂಲ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ದೋಸೆ ಮತ್ತು ಸಿಹಿ- ಅವಲಕ್ಕಿಯನ್ನು ದೀಪಾವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಅಡುಗೆಯಾಗಿ ಮಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಶುರುವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ನಮ್ಮ ತಂದೆ-ತಾಯಿ  ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ನೆನಪು. ತುಳುನಾಡಿನ ಒಡೆಯನೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ದೀಪಾವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭೂಲೋಕಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಬಲಿಚಕ್ರವರ್ತಿಯನ್ನು ಭೂಮಿಗೆ ಸ್ವಾಗತಿಸಿ, ಪೂಜಿಸುವ ಬಲೀಂದ್ರ ಪೂಜೆ ತುಳುನಾಡಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆ. ಮರದ ಕೊಂಬೆಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಆಕೃತಿಯೊಂದನ್ನು ಹೂ-ಹಾರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ, ಅದರ ಮೇಲೆ ದೀಪವನ್ನಿಟ್ಟು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೀಪರೂಪಿ ಬಲಿಚಕ್ರವರ್ತಿಗೆ ಅಕ್ಷತೆ ಕಾಳು ಹಾಕುತ್ತಾ ತುಳುಭಾಷೆಯ ಈ  ನುಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:

ಅಳೀಂದ್ರ ದೇವೆರೇ ಬಲೀಂದ್ರ ದೇವೆರೇ

ಆ ರಾಜ್ಯೊಂತಾ ಫೊಲಿ ಕೊಣೊಫಾಡ್ಲೆ

ಈ ರಾಜ್ಯಂತಾ ಬಲಿ ಕೊಣೊಪೋಲೆ

ಅಳೀಂದ್ರಾ ಬಲೀಂದ್ರಾ ಕೂಊಊಊಊಊ

ಬಲಿಚಕ್ರವರ್ತಿಯೇ, ಪಾತಾಳಲೋಕದ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ನಮ್ಮ ಭೂಲೋಕಕ್ಕೂ ತಂದುಹಾಕು, ನಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕ ಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಸಂತೃಪ್ತನಾಗು ಎಂಬುದು ಇದರ ಭಾವಾರ್ಥ. ಇದನ್ನು ಹೇಳಿ ಕೊನೆಗೆ ಕೂ…….. ಎಂದು ಕೂಗುವಾಗ ಯಾರು ಜೋರಾಗಿ ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಹೊತ್ತು ಕೂಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಮನೆ ಮಕ್ಕಳ ನಡುವೆ ನಡೆಯುವ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಹಬ್ಬದ ಮೆರುಗನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು  ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಬಲಿಪಾಡ್ಯಮಿಯಂದು ನಡೆಸುವ ಗೋಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬದ ನನ್ನ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಆಚರಣೆ. ವರ್ಷವಿಡೀ ನಮ್ಮ ಹೊಲವನ್ನು ಹಸನಾಗಿಸಿ, ನಮಗೆ ಹಾಲು, ಬೆಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಸಾಕಿ-ಸಲಹುವ ಕಾಮಧೇನುವಿಗೆ ಮಾಡುವ ಪೂಜೆ, ನಾವು ಅದಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸುವ ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಸಂಕೇತ ಎಂದು  ನನ್ನ ಭಾವನೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ದೋಸೆ, ಅವಲಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಾಲು ಮನೆಯ ಆಕಳುಗಳಿಗೇ ಮೀಸಲು. ಅರಿಶಿನ- ಕುಂಕುಮ, ಹೂ-ಹಾರಗಳಿಂದ ಸಿಂಗರಿಸಿಕೊಂಡ ಹಸುಗಳ, ಅದರಲ್ಲೂ ಪುಟ್ಟ ಕರುಗಳ ಚಂದ ನೋಡಲು ಎರಡು ಕಣ್ಣುಗಳು ಸಾಲದು. ದೀಪಾವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೀಪ ಬೆಳಗುವುದರಿಂದ ನಮ್ಮ ಮನೆ-ಮನಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ ಅಂಧಕಾರ, ಅಜ್ಞಾನಗಳು  ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಕರ್ಮಗಳೂ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುವುವು ಎಂಬುದು ನಂಬಿಕೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಂತೂ ದೀಪಾವಳಿಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ, ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಾದ್ಯಂತ ಹಲವು ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ದೀಪೋತ್ಸವಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ, ಲಕ್ಷ-ಲಕ್ಷ ದೀಪಗಳು ಬೆಳಗುತ್ತವೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಚ್ಚಲಾಗುವ ಗೂಡುದೀಪ ಅಥವಾ ಆಕಾಶದೀಪವೂ ಕೂಡಾ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆ. ನಮ್ಮ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಬಿದಿರು ಕಡ್ಡಿಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಗಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿತುಂಡರಿಸಿ, ಬಾಗಿಸಿ, ಅದಕ್ಕೆ ವಿಧವಿಧದ ಬಣ್ಣದ ಕಾಗದಗಳನ್ನು ಅಂಟಿಸಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರು ಸುಂದರವಾದ ಆಕಾಶದೀಪವನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದರ ಒಳಗೆ ಹಣತೆ ಅಥವಾ ವಿದ್ಯುಚ್ಚಾಲಿತ ದೀಪವನ್ನು ಉರಿಸಿ, ಮನೆಯ ಎದುರು ನೇತುಹಾಕುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಮನೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಕೂತು ಈ ಗೂಡುದೀಪ ಹಾಗೂ ಹಣತೆಗಳು  ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವುದನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದ  ಶಾಂತಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರಫುಲ್ಲತೆ ಅವರ್ಣನೀಯ.

ಹೀಗೆ ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ನೆನಪುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವ ಪಡೆದಿರುವ ದೀಪಾವಳಿಯ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ನಾವು ಈ ದೇಶದ ಇತಿ-ಮಿತಿಗಳಲ್ಲೇ ಆಚರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಗಳಾಗುವ ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ನೇಹಿತರು ಈಗೀಗ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಮೊದಲೇ ನಮಗೊಂದು ರಿಮೈಂಡರ್ ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಕ್ಕಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ದೊಡ್ಡವರೂ ಕೂಡಾ ಭಾರತೀಯ ಉಡುಗೆ-ತೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ತೊಟ್ಟು, ಪಟಾಕಿ ಒಡೆದು ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಾನು ಬಿಡಿಸಿದ ರಂಗೋಲಿಯಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣ ತುಂಬುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆಂದು ಕೇಕ್, ಕುಕೀಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಉಡುಗೊರೆ, ಶುಭಾಶಯ ಪತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಇವನ್ನು ನಮಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಶುಭ ಹಾರೈಸುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ಆಚರಣೆಗಳ ಹಿಂದಿರುವ ಆಶಯ ಹಾಗೂ ನಮ್ಮ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ಸಾರುವ ಸಂದೇಶ ಎಷ್ಟು ಉನ್ನತವಾದುದು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಶಾಲೆಗೆ  ಹೋಗುವ ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ದೀಪಾವಳಿಯ ಆಚರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಥೆ, ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಅವರವರ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಾರೆ. ತನ್ಮೂಲಕ, ಒಂದು ದೀಪದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗುವ ದೀಪಾವಳಿಯ ಆಚರಣೆಗೆ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಔಡ್ರೆ  ಲಾರ್ಡ್ ಎಂಬ ಅಮೆರಿಕನ್ ಚಿಂತಕನ ಈ ಮಾತುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಪ್ರಸ್ತುತವೆನಿಸುತ್ತವೆ; ”It is not our differences that divide us. It is our inability to recognise, accept and celebrate those differences ”

ಮತಾಂಧತೆ, ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗಳಂಥ ದ್ವೇಷ, ದಳ್ಳುರಿಗಳಿಂದ ವಿಶ್ವವೇ ತತ್ತರಿಸುತ್ತಿರುವ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಮತ-ಧರ್ಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವಂತಹ ಸ್ನೇಹಿತರು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ನಮ್ಮ ಸೌಭಾಗ್ಯ. ಹಾಗೆಯೇ, ಈ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಯ ಮೂಲಕ, ನಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಲ್ಲಿ  ಅರಿವು, ಆಸಕ್ತಿ ಮೂಡಿಸುವಲ್ಲಿ. ತನ್ಮೂಲಕ  ‘ವಸುಧೈವ ಕುಟುಂಬಕಮ್’ ಎಂಬ ನಮ್ಮ ತತ್ವೋಕ್ತಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸಾರುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದೇವೆ  ಎಂಬ ತೃಪ್ತಿಯೂ ಇದೆ.

ವೈಶಾಲಿ ದಾಮ್ಲೆ